چکیده
میرزا علی خان معروف به امین الدوله به سال۱۲۶۰هجری قمری(۱۲۲۲هجری شمسی)در تهران متولد شد. وی فرزند میرزا محمدخان مجدالملک (سینکی لواسانی) که وی خواهر زاده میرزا آقا خان نوری دومین صدراعظم ناصر الدین شاه بوده است.
امین الدوله خط و انشاء را از پدر آموخت، مقدمات زبان عربی را در تهران آموخته بود. و در سفری که همراه پدر به بغداد رفت به تکمیل زبان عربی و آموزش زبان ترکیبی اسلامبولی پرداخت وقتی پدرش مجد الملک به کارپردازی آذربایجان منصوب شد همراه پدر بود. و در آنجا زبان فرانسه را آموخت و همان وقت به آموزش ترکی آذربایجان مشغول شد.
پس از مراجعت از بغداد و خدمت در حضور شاه نیابت اول وزارت خارجه در سن نوزده سالگی به او داده شد ضمن نیابت اول جزء پیشخدمتان خاصه شاه گردید و مفتخر به لقب منشی حضور تا سال۱۲۹۰ ، در سال ۱۲۸۸ مسئولیت چاپارخانه های دولتی (پست خانه) به وی محول شد. دو سال بعد ملقب به امین الملک گردید و احراز وزارت رسائل (ریاست دفتر مخصوص شاه) را اخذ نمود. در اولین سفر ناصر الدین شاه به همراه او بود ولی از آلمان برگشت. به خاطر پشتکاری که داشت در سال ۱۲۹۴ متصدی امور ضرابخانه دولتی تبریز (علاوه بر شغلهای قبلی) به وی داده شد. یکسال بعد سفیر مخصوص شاه به ایتالیا جهت تسلیت مرگ ویکتور امانول شد. به دلیل لیاقت و امانتی که از ایشان آشکار شد وزارت وظایف و اوقاف نیز بر سایر مشاغل او افزوده گشت. در سال ۱۲۹۹ ملقب به امین الدوله کرد و در سال ۱۳۰۴ منصب ریاست مجلس وزراء و دارالشوری کبری که اعظم مناسب دولتی است به وی محول شد. در سه سفر ملتزم در رکاب ناصرالدین شاه بود، بعد از یک دوره حدودا ده ساله و دوری از سیاست مجددا توسط (مظفرالدین شاه) به پیشکاری و وزارت آذربایجان و حامل فرمان و ششمین ولیعهدی برای محمدعلی میرزا شد و در آنجا نیز اقدامهای فرهنگی انجام داد از جمله افتتاح مدرسه رشدیه . در سال ۱۳۱۴ به دستور شاه به تهران آمد. به وی پستهای زیادی پیشنهاد شد و مدتی وزیر اعظم شد و ۵ ماه بعد صدراعظم شد (۱۶ صفر یا ۱۵ محرم ۱۳۱۶) ۵-۱۳۱۴ وی ناصر الملک را به عنوان وزارت مالیه انتخاب نمود ، همچنین وی هیئت بلژیکی را جهت اقدامات اصلاحی مالی به ایران فراخواند. در سال ۱۳۱۴ بر اثر فشارهایی که به وی از دربار و مخالفین وارد نمود مجبور به استعفا از صدارت شد با برکناری وی ناصر الملک نیز برکنار گردید. و چون از صدارت معزول شد به زیارت مکه رفت مدتی در لشت نشای رشت اقامت نمود تا اینکه شاه او را از ایران اخراج نمود (به داغستان) رفت و او در هنگام سفر به اروپا نامه های انتقادآمیزی به شاه نوشت پس از مدتی دوری دوباره مظفرالدین شاه نامه محبت آمیز، به وی می نویسد و او به گیلان برمی گردد تا اینکه در لشت نشا در سال ۱۳۲۲ برابر با ۱۲۸۳ هجری شمسی فوت می کند.
امین الدوله از جمله رجال برجسته عصر قاجار به شمار می رود به طوری که افکار و اندیشه های او در تحولات داخلیو خارجی ایران تاثیر زیادی داشته است. در مورد او قضاوتهای متناقض فراوانی ارائه شده است به طوری که از وی دو شخصیت متفاوت یعنی اصلاح طلب و محافظه کار ساخته اند. نظر به اهمیت شخصیت امین الدوله بر آن شدیم تا با یک بررسیعمیقو علمی به دور از هر گونه غرضورزی، هویت واقعی وی را برای صاحبان فکر و اندیشه معرفی نماییم.
فهرست
عنوان مطلب صفحه
چکیده ۱
مقدمه ۲
کتاب شناسی ۳
بخش اول – زندگی نامه امین الدوله
فصل اول – شرح حال میرزا علی خان امین الدوله از تولد تا ورود به دربار
۱- کودکی و نوجوانی میرزا علی خان امین الدوله
۲- مجد الملک پدر امین ادوله
۳- کسانی که القاب امین الدوله کسب نموده اند. ۱۸
فصل دوم – زندگی سیاسی امین الدوله( اوضاع سیاسی – اجتماعی، اقتصادی )
۱- امین الدوله و واقعه رژی
۲- سلطنت مظفرالدین شاه
۳- امین الدوله و پیشکاری آذربایجان
۴-وزارت اعظمی امین الدوله
۵- امین الدوله و فراماسونری
فصلسوم– عملکرد سیاسی امین الدوله
۱- سیاست داخلی
۲- امین الدوله و روحانیون
۳- سیاست خارجی
۴- روس و انگلیس
۵- گروگذاری بنادر جنوب ۳۷
بخشدوم– اقدامات امین الدوله
فصل اول- اقدامات اقتصادی
۱- اصلاحات مالی و تفکر استقراض
۲- تشکیلات پستی در دوره ناصرالدین شاه
۳- ریاست میرزا علی خان منشی حضور در پست (دوره اول از سال ۱۲۸۸-۱۲۹۰ هجری قمری )
۴- تاریخچه پیدایش سانسور در پست خانه و کناره گیری میرزا علی خان امین الدوله ازکار پستخانه
۵-دورهدومریاستامینالملک(امین الدوله از۱۲۹۲-۱۲۹۴هجری قمری )
۶-تاثیر پست خانه در روند اصلاحات جامعه ایران
۷- شرح مختصری از خدمات پست خانه در جنبش مشروطیت
۸- گمرکات
۹- کارخانه قند
۱۰- پارک امین الدوله
فصل دوم – اقدامات فرهنگی
۱- مدارس رشدیه
۲- نهضت مدارس جدید
۳- تشکیل انجمن ها
۴- ادبیات سیاسی ۶۷
بخش سوم– رابطه امین الدوله با رجال
فصل اول – امین الدوله و دیگران
۱- رابطه امین الدوله با میرزا ملکم خان
۲-رابطه امین الدوله و مشیر الدوله
۳- رابطه امین الدوله با جعفر قلی میرزا ملک
فصل دوم – دیدگاه نویسندگان درباره امین الدوله
۱- دیدگاه اعتماد السلطنه
۲- دیدگاه حسین قلی خان نظام السطنه مافی خصوص امین الدوله
۳- دیدگاه میرزا مهدی خان ممتحن الدوله
۴- دیدگاه افضل الملک
۵- دیدگاه ملک الشعرای بهار
۶-دیدگاه عبدالحسین نوایی
فصل سوم– مقایسه ی بین شخصیت امین الدوله وامین السلطان
۱- امین السلطان
۲- امین الدوله
۳-سفرهای امین الدوله و مقایسه آن با امین السلطان
فصل چهارم – عزل
۱- عزل و فوت امین الدوله
۲- فوت امین الدوله
فصل پنجم- آثار مکتوب
۱-خاطرات سیاسی میرزا علی خان امین الدوله
۲- سفرنامه مکه
۳- شیوه نگارش امین الدوله
بخش چها رم– افکار و عقاید امین الدوله
فصل اول – تاریخچه اصلاحات در ایران
۱- اقدامات کلی
۲- سیر نوگرایی در ایران
۳- عباس میرزا
۴- امیر کبیر
۵- میرزا حسین خان سپهسالار
فصل دوم – اندیشه ها واقدامات
۱- تاثیر افکار غرب در اندیشه امین الدوله
۲- زمینه فکری و خصوصیات اخلاقی
۳- دیدگاه امین الدوله در خصوص نظام حکومت
۴- دیدگاه امین الدوله در خصوص راهکارهای نجات ایران
۶- دیدگاه امین الدوله در خصوص امتیازات
۷- دیدگاه امین الدوله در خصوص اصلاحات
۸- دیدگاه امین الدوله در خصوص اقتصاد
۹- دیدگاه امین الدوله در خصوص قشون و ارتش
فصل سوم اخلاف و بازماندگان
۱– فرزندان
۲-میرزا محسن خان امینی ( امین الدوله )
۳- اشرف الملوک فخر الدوله
۴-سرلشکر حسن امینی مجدی
۵- دکتر علی امینی
۶- ابوالقاسم امینی
۷- سرتیپ محمود امینی ۱۰۷
نتیجه گیری ۱۹۲
منابع و مآخذ ۱۹۸
پیوست ها و تصاویر ۲۰۸
فهرست منابع و مآخذ
– آبراهامیان: یرواند،ایران بین دو انقلاب، درآمدی بر جامعه شناسی ایران معاصر، ترجمه احمد گل محمدی، مجدابراهیم فتاحی، تهران ،نشر نی، ۱۳۷۸٫
– آجودانی، ماشاالله: مشروطه ایرانی، تهران،اختران، ۱۳۸۲٫
– اتحادیه، منصوره: پیدایش و تحول احزاب سیاسی مشروطیت ، (دوره اول و دوم مجلس شورای ملی)، تهران ، نشر گستر، ۱۳۶۱٫
– آدمیت، فریدون: امیر کبیر و ایران، تهران، امیر کبیر، ، چاپ هشتم، ۱۳۷۸٫
– آدمیت، فریدون: اندیشه ترقی و حکومت قانون ، عصر سپهسالار، تهران، خوارزمی، ۱۳۵۶٫
– آدمیت، فریدون: فکر آزادی و مقدمه نهضت مشروطیت ، تهران، سخن، ۱۳۴۰٫
– آرین پور، یحیی: از صبا تا نیما، تهران، ج۱ ،۱۳۵۴٫
ترکان غز تا دوره سلجوقی
اوضاع جغرافیایی آسیای مرکزی:
آسیای مرکزی ناحیه وسیعی است که از کوهها و صحراهای غرب چین تا دریای خزر کشیده شده است. حد جنوب آن دامنه های شمالی سلسله کوهستان هیمالیا، تبت، افغانستان امروزی و منطقه هندوکش و حد شرقی آن را جنگل های جنوبی سیبری تشکیل می دهد بیشتر خاک این سرزمین را صحراها و کوههای صعب العبور و ریگزار تشکیل می دهد. بدین جهت این قسمت پهناور کره زمین جمعیت زیادی را در خود جای نداده است. این منطقه بوسیله دو رشته بزرگ از چین خوردگیها محصور شده است. در شمال چین خوردگی از تین شان تا آلتایی و در حاشیه آنها فلات و برجستگی « آنگارا» ی سیبریه جای دارد و از طرف جنوب رشته کوههای هیمالیا، با نیم دایره مخالف چین خوردگی های شمالی این منطقه را محصور و مهجور کرده است.
دوری از دریاها و وجود ارتفاعات بسیار باعث شده که این سرزمین دارای هوای قاره ای بسیار متغیر باشد یعنی در تابستان بسیار گرم و در زمستان بسیار سرد است. البته باستثنای ارتفاعات تبت و کوهستان آلتایی و تین شان که در نتیجه ارتفاع آب و هوای قطبی دارند.
پوشش گیاهی این منطقه نیز بنا بر درجه ارتفاع طبقه بندی شده است. دامنه کوهها پوشیده از جنگل است ولی در قلل کوهها و مناطق مرتفع، گیاهان نایاب و کمیاب هستند و مابقی آسیای مرکزی در طول جغرافیایی مستور از استپ ها و چمنزارها و مراتعی است که در زمستان وجود دارد و در تابستان خشک و نابود می شود. این چمنزارها در نواحی بارانی سرسبزتر و در نواحی مهجور و مرکزی خشک و بی رمق و در حال تبدیل شدن به صحرا و کویر است
فهرست مطالب
عنوان صفحه
کلیات ۱-۲۵
مقدمه ۱
طرح موضوع ۴
طرح ۵
طرح مفروضات ۵
روش تحقیق ۶
ضرورت انجام تحقیق ۷
قلمرو تحقیق ۷
کلمات کلیدی و مفاهیم ۸
نقد و بررسی منابع ۱۰
بخش اول: ترکان غزتا دوره سلجوقی ۲۶-۷۱
۱- اوضاع جغرافیایی آسیای مرکزی و ساکنان آن ۲۶
۱-۱- جغرافیای آسیای مرکزی ۲۶
۲-۱-ساکنین آسیای مرکزی ۲۸
۲ -اصل و منشا اولیه ترکان غز ۳۱
۱-۲-منشا نام غز ۳۱
۲-۲-نژاد غزان ۳۲
۳-۲-مساکن غزان ۳۳
۴-۲-مهاجرت غزان ۳۶
۳-ویژگی های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی غزان ۴۰
۱-۳-اوضاع سیاسی غزان ۴۰
۲-۳-اعتقادات دینی غزان ۴۱
۳-۳-آداب و رسوم غزان ۴۴
۴-۳-زندگی اقتصادی ۴۰
۴-گذشته تاریخی غزان ۴۶
۱-۴- غزان در دوره گوک ترکها ۴۶
۲-۴- غزان در دوره اویغورها ۵۲
۳-۴- ترکان غز و جهان اسلام ۵۴
۴-۴- غزها در دوره سامانیان ۵۶
۵-۴- غزها در دوره غزنویان ۵۹
۱-۵-۴-سلطان محمود غزنوی ۶۱
۲-۵-۴-سلطان مسعود غزنوی ۶۷
بخش دوم: وضعیت ترکان غز در دوره سلجوقیان ۷۲-۱۱۲
۱- نقش غزان در تشکیل دولت سلجوقیان ۷۲
۲-روابط غزان با سلاطین بزرگ سلجوقی ۸۷
۱ -۲- اوضاع سیاسی حکومت سلاجقه بزرگ ۸۷
۲-۲- سلاجقه بزرگ و غزان ۹۴
بخش سوم: وضعیت ترکان غز در دوره سلطان سنجر ۱۱۳-۱۵۳
۱- اوضاع سیاسی حکومت سنجر ۱۱۳
۲-روابط غزان با سنجر ۱۱۹
۳-درگیری غزان با سنجر ۱۲۹
بخش چهارم: اوضاع خراسان پس از اسارت سنجر ۱۵۲-۱۷۵
۱-غزها در خراسان ۱۵۲
۱-۱-سلطان سلیمان سلجوقی ۱۵۶
۲-۱-سلطان محمود ۱۶۲
۳-۱-فرار سنجر از اسارت و مرگ او ۱۶۷
۴-۱-خراسان پس از مرگ سنجر ۱۷۱
بخش پنجم: نتایج و پیامدهای حمله غزان ۱۷۶
۱-نتایج سیاسی ۱۷۶
۱-۱-تشکیل حکومت خوارزمشاهیان ۱۷۶
۲-۱-زوال حکومت سلجوقیان در خراسان ۱۷۷
۳-۱-بروز هرج و مرج در خراسان ۱۸۰
۲-نتایج اجتماعی ۱۸۲
۱-۲-قتل و غارت مردم ۱۸۲
۲-۲-از بین رفتن امنیت ۱۸۴
۳-نتایج اقتصادی ۱۸۷
۴-نتایج فرهنگی ۱۸۹
۱-۴-کشته شدن علما و بزرگان ۱۸۹
۲-۴-ویرانی مراکز و اماکن فرهنگی ۱۹۷
نتیجه ۱۹۸
منابع و ماخذ ۲۰۲
منابع
-آقسرایی، محمود بن محمد: تاریخ سلاجقه (مسامرة الاخبار و مسایرة الخبار)؛ تصحیح: عثمان توران، تهران، اساطیر، ۱۳۶۲٫
– ابن اثیر، عزالدین علی بن محمد: الکامل فی تاریخ (تاریخ بزرگ اسلام و ایران)؛ ترجمه: ابوالقاسم حالت، ج۲۱، تهران، علمی، ۱۳۵۱٫
– ابن حامد کرمانی، افضل الدین ابوحامد احمد: تاریخ افضل (بدایع زمان فی دقایق کرمان)؛ تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۶۲٫
– ابن حوقل: صورة الارض؛ ترجمه: جعفر شعار، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، ۱۳۴۵٫
– ابن خلدون، عبدالرحمن: کتاب العبر و دیوان مبتداء و الخبر فی ایام العرب و العجم و البربر (من عاصر هم من ذوی السلطان الاکبر)؛ ترجمه: عبدالحمید آیتی، ۴ج، تهران، مطالعات و تحقیقات فرهنگی، ۱۳۶۸٫
– ابن خلدون، عبدالرحمن: مقدمه؛ محمد پروین گنابادی،۲ج، تهران، ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۵۲٫
منشاء خط
خط از رد نقطهای شکل می یابد که به وسیله یک یا چند نیرو به حرکت در آمده است. دخالت نیروی خارجی، نقطه ایستا را مبدل به خطی پویا میکند. این مشهودترین تضادی است که میتوانیم میان نقطه و خط تصور کنیم. اگر نقطه به وسیله نیروی به جلو رانده شود از آن خطی مستقیم نتیجه میگردد.
به طور کلی خط از سه طریق به وجود میآید:
۱-خط ایجاد شده به وسیله نیروی وارد آمده بر نقطه، تنها در یک سوی نامشخص، که خطی است نگاشتاری. این خط دارای سو و کشش و بیانگر حالات روحی و روانی وارد کننده نیرو بر نقطه است.
۲-خطی که از برخورد و گستره در فضای مادی به وجود میآید و آن خطی است تجسمی و ملموس.
۳-خطی که از شکافتن تاریکی به وسیله روشنایی و یا برعکس به وجود میآید و آن خطی است تجسمی و محتوایی
فهرست مطالب
عنوان صفحه
۱)فصل اول:
منشاء خط
۲)فصل دوم: دستهبندی خطوط
بخش اول – انواع خط:
الف) خط راست
۱-عمودی
۲-افقی
۳-مورب
ب)خط خمیده
۱-دایره
۲-ماریچ
۳-مواج
ج)خط شکسته
۱-خط شکسته باز
۲-خط شکسته بسته (الف) مثلث،ب)مربع)
بخش دوم – خطوط همگرا و واگرا
بخش سوم – خطوط تجسمی ملموس یامادی شده
بخش چهارم – ارزش خطی
بخش پنجم – چگونگی ایجاد ترکیب هنری از خط
۳)فصل سوم:
کلیاتی در مورد خط:
بخش اول – خط و خطای چشم
بخش دوم – خط و جهت
بخش سوم – خط و فضا
بخش چهارم – خط و زمان
بخش پنجم – متغیر بودن خط نسبت به زمان و مکان
بخش ششم – خط و رنگ و بررسی روابط آنها
الف-خط افقی و رنگ
ب-خط عمودی و رنگ
ج-خط مورب و رنگ
د-خط و گرما
بخش هفتم – ارزشهای شدت رنگ
بخش هشتم -چگونگی ایجاد سایه روشن به وسیله خط
بخش نهم -خط و فرم (سطح و حجم، سنگینی)
بخش دهم -خط و حجم در فضا
بخش یازدهم-خط در رابطه با نقطه و سطح (خط شکسته و نقطه، خط راست و نقطه)
بخش دوازدهم -خط در کادر
بخش سیزدهم -خط و بافت
بخش چهاردهم -نقش افت در تاثیر بصری خط
بخش پانزدهم-خط و ریتم
الف)ریتم در خطوط افقی و عمودی
ب)ریتم در خطوط منحنی
ج)در انواع خط
بخش شانزدهم -انواع ریتم
الف)تکرار یکنواخت
ب)تکرار متناوب
ج)تکرار تکاملی
د)تکرار موجی
بخش هفدهم – بررسی کنتراستهای خط
بخش هجدهم-خط و طبیعت
الف)خطهای دارای مسیر آزاد در طبیعت
ب) تفاوت در خطوط اندام موجودات
ج) تفاوت خط در معماری قدیم و جدید
۴) فصل چهارم: روانشناسی خطوط
بخش اول – بررسی روانی خطوط
بخش دوم – تاثیر روانی خط در طبیعت
الف) خطوط شکسته
ب) منحنی
ج) مواج
د)مارپیچ
بخش سوم – اشارهای به روانشناسی خطوط در آثار چند هنرمند
بخش چهارم – بررسی روانی خطوط چهره
۵)فصل پنجم : بررسی خط در آثار هنرمند
بخش اول – ادگار دگا
بخش دوم – اگون شیله
بخش سوم – اسکار کوکوشکا
بخش چهارم – پیت موندریان
بخش پنجم – گوستاو کلیمت
بخش ششم- جاکمتی
بخش هفتم – پال کله
فهرست منابع و مآخذ
۱-اطلاعات جامع هنر(۲) – ترجمه و تالیف عربعلی شروه – انتشارات فرزین ۱۳۷۴٫
۲-ترکیب بندی در عکاسی – هارالد مانند – ترجمه پیروز سیار – انتشارات سروش ۱۳۶۸٫
۳-کاربرد خط و روشهای طراحی – بادو. ویجکستیمر – ترجمه مریم مدنی – انتارات مارلیک ۱۳۷۶٫
۴-مبانی نظر هنرهای تجسمی – دکتر حبیب الله آیت الهی – انتشارات سمت – ۱۳۷۷٫
۵-کارگاه هنر (۱) – سید مهدی حسینی – شرکت چاپ و نشر کتابهای درسی ایران ۱۳۸۱٫
۶-کارگاه هنر (۲) – سید مهدی حسینی – شرکت چاپ و نشر کتابهای درسی ایران ۱۳۸۱٫
۷-خط در نقاشی – هادی تقی زاه – انتشارات کلهر – ۱۳۷۱٫
فصـل اوّل
دانای توس
حکیم ابوالقاسم فردوسی از ستارگان درخشان ادب و فرهنگ ایران است که با آفرینش اثر هنری خویش « شاهنامه » در میان مردم ، شهرتی جهانی یافت . وی در سـال ۳۲۹ یـا ۳۳۰ هـ . ق در قـریه ی « پاژ » از ناحیه ی تابران توس پا به جهان هستی نهاد و در سال های ۴۱۱ تا ۴۱۶ هـ. ق چشم از جهان فرو بست و متجاوز از هشتاد سال عمر کرد .
فردوسی متعلّق به طبقه ی دهقانان بود. دهقانان طبقه ای از مالکان حدّفاصل میان طبقه ی کشاورزان و اشراف درجه ی اوّل بوده و صاحب مقام و امتیاز اجتماعی خاصّی بودند .
زندگانـی ایـن دسته در کـاخ هایی که در زادگاه خود داشتـند می گذشت و تا حـدود حمله ی مغول به تدریج بر اثر فتنه ها و آشوب ها و تضییقات گوناگون از بین رفتند . اینان در حفـظ نژاد و نسـب و تاریـخ و رعایـت آداب و رسـوم ملّـی ، تعـصّب و سختگیـری خـاص می کردند.
ظاهراُ بین سی و پنج تا چهل سال بیشتر نداشت که دقیقی شاعرحماسه پرداز و هم ولایتی او که نظم روایات ملّی ایران را چند سال پیش آغاز کرده بود ، در سنّ جوانی به دست غـلامش کشته شد . طبع خداداد و قریحه ی خلّاق و گشاده زبانی و وسعت اطلّاع فردوسـی ، آرزوی به نظم درآوردن شاهنـامه را پیوستـه در وی تقویـت می کـرد و او را به تکـاپو در جـهـت نـظم داستان های شاهنامه برمی انگیخت . وی از روی خداینـامه ی مـنثور که دربرگیـرنده ی تاریـخ شـاهان قدیم ایران بود و به امر ابومنصور محمد بن عبدالرّزاق توسی فراهم آمده بود ، سرودن شاهنامه را آغاز کرده ، با دقّت و امانتداری بسیار آن داستان هـای منثـور را به نظم در می آورد و هرگاه فرصتی می یافت به بیان اندیشه های خود در زمینه های مختلفی چون پندو اندرز، ستایش خرد و خردمندی و راستی و نیکی نیز می پرداخت .
منابع
* قرآن کریم .
- آموزگار ، ژاله : تاریخ اساطیری ایران ، چاپ دوّم ، سمت ، تهران ، ۱۳۷۶ .
- ابن معتز ، عبدالله : البدیع ، با مقدمه و تعلیق کراتشقوفسکی بغداد،۱۳۸۹/۱۹۷۹ .
- ابن ندیم ، محمد بن اسحاق : الفهرست ، مطبه ی رحمانیه ، قاهره ، ۱۳۴۸ ق .
- ابی الفتح ضیاءالدین نصر الله محمد بن عبدالکریم ، ابن اثیر : المثل السائر فی ادب الکاتب و الشاعر ، تحقیق از محمد محیی الدین عبدالحمید ، چاپ مصر ، ۱۳۵۸ ق ، ۱۹۳۹ م .
- ابو محمد عبد الله بن محمد بن سعید بن سنان خفاجی : سرّ الفصاحه ، تحقیق از عبدالمتعال الصعیدی ، چاپ مصر ، ۱۳۸۹ ه – ۱۹۶۹ م.
- ابواحمد عبدالله بن مسلم بن قتیبه : الشعر و الشعرا ، چاپ دارالثقافه ، بیروت ، ۱۹۶۴ م .
- ……………………………………: مقدّمه الشّعر و الشعرا ، ترجمۀ آ . آذرنوش ، چاپ اوّل ، انتشارات امیر کبیر ، تهران ، ۱۳۶۴ .
۲-۱ مقدمه
فصل حاضر شامل سه بخش است: بخش نخست، شامل معرفی مفاهیم بنیادی ادبیات،ادبیات کودک، کودک و نوجوان، نحو وکلام و تحلیل کلام میباشد. بخش دوم، تاریخچه مختصری از مطالعات غربیان درباره ادبیات کودک به دست میدهد. بخش سوم هم شامل پیشینه ادبیات کودک در ایران است.
۲-۲ مفاهیم بنیادی
۲-۲-۱ ادبیات
گرچه از دیرباز، تعاریف زیادی از ادبیات ارائه شده است ولی هیچگاه هیچکدام از تعاریف جامع و مانع نبوده است و تا وقتی که عواطف و احساسات بشری به شکلی دقیق و کامل تعریف نشود، تعاریف گوناگون ادبیات نیز همچنان لنگلنگان به پیش خواهد رفت.
فهرست مطالب
۲-۱ مقدمه
۲-۲ مفاهیم بنیادی
۲-۲-۱ ادبیات
۲-۲-۲ ادبیات کودک
۲-۲-۲-۱ اهداف ادبیات کودک
۲-۲-۲-۲ کاربرد ادبیات کودکان در زندگی کودک
۲-۲-۳ کودک و نوجوان
۲-۲-۳-۱ خصوصیات رشد جسمی و روانی
۲-۲-۳-۲ احتیاجات و علاقمندیها انسانی
۲-۲-۳-۳ تواناییهای خواندن و تسلط زبان
۲-۲-۳-۴ محیط زندگی و تجربیات و شناختهایی که ایجاد میکنند
۲-۲-۴ نحو
۲-۲-۵ کلام و تحلیل کلام
۲-۲-۵-۱ پیشینه ی مختصر مطالعات کلامی
۲-۲-۵-۲ چارچوب نظری تحلیل کلام
۲-۳ مطالعات غربیان در مورد ادبیات کودک و نوجوان
۲-۳-۱ پیشینه ادبیات کودک خلق شده توسط بزرگسالان
۲-۳-۲ پیشینه بررسی دستنوشتههای کودکان و نوجوانان
۲-۴ تاریخ ادبیات کودکان ایران
۲-۴-۱ ادبیات کودکان پس از اسلام- از سده اول تا پنجم هجری
۲-۴-۲ ادبیات کودکان از سده پنجم تا نهم هجری
۲-۴-۳ ادبیات از سده نهم تا دوازدهم هجری
۲-۴-۴ ادبیات کودکان دوره مشروطه
۲-۴-۴-۱ دگرگونی در فرهنگ و ادب فارسی
۲-۴-۴-۲ دگرگونی در نشر و زبان ادبیات کودکان
۲-۴-۵ نقد در ادبیات کودکان و تحولات بعدی در ادبیات کودک و نوجوان
منابع فارسی
منابع انگلیسی
ملاحظات نظری
نگاهی بر دستور نقش گرای نظام مند هلیدی
انواع معنا
انواع فرا نقش
فرانقش تجربی
الف – فرایند
۳-۱-۲-۲فرا نقش بینافردی
۳-۱-۲-۳فرانقش متنی
۳-۱-۲-۴ فرانقش چهارم فرانقش منطقی
۳-۲شبکه نظامها
۳-۳بازنمایی معنا در زبان از دیدگاه هلیدی
۳ـ۴ـ متن و انسجام
۳ـ۴ـ۱ـ بافت متنی
۳ـ۴ـ۲ـ انسجام
۳-۴-۲-۱ انسجام دستوری
۳-۴-۲-۱-۱ ارجاع
۳-۴-۲-۱-۲ جایگزینی
۳-۴-۲-۱-۳ حذف
۳-۴-۲-۲ انسجام واژگانی
۳-۴-۲-۲-۱ تکرار
۳-۴-۲-۲-۲ همآیی
نوع دیگر انسجام لغوی، همآیی است که منظور از آن، ذکر عناصر لغوی معینی در چهار چوب
۳-۴-۲-۳ انسجام پیوندی
۳-۴-۲-۳-۱ انسجام پیوندی اضافی
۳-۴-۲-۳-۲ انسجام پیوندی تقابلی
۳-۴-۲-۳-۳ انسجام پیوندی علی
منابع انگلیسی
منابع فارسی
منابع انگلیسی
Brown,Gilian, and G.Yule:”Discourse analysis”,USA:Cambridge University Press,1983.
Halliday,M.A.K, and R.Hassan:”Cohesion in English”,London:Longman, 1976.
Thompson,Geoff:”Introducing Functional Grammar”:2nd ed,New York:Great Britain,2004
منابع فارسی
لطفی پورساعدی، کاظم، “درآمدی به سخنکاوی”: مجله زبانشناسی سال نهم، شماره اول، تهران:مرکز نشر دانشگاهی،ص:۴۰-۹، ۱۳۷۱
چکیده:
آنچه در این مجموعه گرد آمده است نتیجه بررسی دو اثر بزرگ سعدی – گلستان و بوستان –به تصحیح دکتر غلامحسین یوسفی است. هدف اصلی نگارنده بررسی خداشناسی سعدی با تکیه بر صفات باری تعالی بوده است.بخش اول شامل چکیده و پیش گفتار و مقدمه میباشد.
در بخش دوم، زندگی شیخ اجل سعدی بیان گردیده و در معرفی اجمالی او، اعم از تاریخ تولد، محل رشد، سفرها و استادان ، آثار و در آخر تاریخ وفات از منابع معتبر استفاده شده است.
بخش سوم به تبیین ویژگیهای سیاسی، اجتماعی، ادبی دوران سعدی پرداخته است.
در بخش چهارم خاستگاه فکری او مورد بررسی قرار گرفته است تا از این طریق ریشههای فکر و اندیشة او و آبشخور باورهایش معلوم گردد. از این رو به بررسی شباهتهای سعدی با شهاب الدین ابوحفص سهروردی ،ابوالفرج بن جوزی، محمد و احمد غزالی همت گماشته شده است.
در بخش پنجم با طرح این فرضیه که سعدی عارف است یا سخنوری متشرع، با بیان مضامین عرفانی و بیانات شرعی او، به فرضیه مورد نظر پاسخ داده شده است و در این حین با نگرش و تأمل در دو کتاب مشهور و معروف او «گلستان و بوستان» به آنچه تصدیق تشرع و عرفان اوست اشاره و نتیجه گیری شده است.
بخش ششم اختصاص به اصلی پایان نامه یعنی صفات و اسمای باری تعالی در دو اثر مذکور داشته و هر یک را به ترتیب الفبایی و به صورت مستقل با استناد به نوشتهها و سرودههای شیخ آورده شده است.
در بخش هفتم صفتهایی را که سعدی به ندرت از آنها استفاده کرده است به ترتیب الفبا یاد کرده است.
در بخش هشتم با بررسی اوصاف جمالی وجلالی به فرضیه های اصلی رساله پاسخ داده و نتیجه کلی پژوهش بازگو شده است.
چکیده:
پیش گفتار
پیشینه تحقیق :
مساله تحقیق :
روند پژوهش :
مقدمه:
زندگی سعدی
پینوشت:
ویژگیهای سیاسی، اجتماعی و ادبی دوران سعدی
الف: اوضاع سیاسی:
۱-الف) جنگهای صلیبی:
جنگ اول صلیب:
۲-الف) هجوم مغولان:
ب: اوضاع اجتماعی:
ج: اوضاع ادبی:
پی نوشت:
خاستگاه فکری سعدی:
شهاب الدین ابوحفص سهروردی:
ابوالفرج بن جوزی:
«ابوحامد امام محمد غزالی توسی»:
احمد غزالی:
تأثیر شهاب الدین ابو حفص سهروردی بر سعدی:
تأثیر ابن جوزی بر سعدی:
تأثیر محمد غزالی توسی بر سعدی:
نمونههای شباهت گلستان و بوستان، با کیمیای سعادت: (۵۰)
حکایت:
گلستان و سوانح:
بوستان و سوانح:
پینوشت:
سعدی عارف یا متشرع؟
سعدی عارف:
سعدی متشرع:
معاد و قیامت:
نتیجه
در بیان ترس از خدا و دوری از گناه:
در بیان توبه و باز بودن در توبه:
نمونههای امیدواری به درگاه حق:
نمونههایی در تحذیر از قیامت:
پینوشت:
بررسی صفتهای الهی
پینوشت:
صفت «بخشنده»
پینوشت:
صفت «تواب»
پینوشت:
صفت «جبار»
پینوشت:
صفت «جهان آفرین»
پینوشت:
صفت «حق»:
پینوشت:
صفت «خالق»:
پینوشت:
صفت «داور»:
صفت «دستگیر»
صفت «دوست»
صفت «رحمت»
صفت »رزاق»:
صفت «سبحان»
صفت «ستار»
صفت «عالم الغیب»
صفت «عزت»
صفت «علیم»
صفت «غنی»
صفت «فضل»
صفت «قادر»
صفت «قدیم»
صفت «قهار»
صفت «کبریاء»
«صفت کریم»
صفت«لطیف»
صفت «مالک»
صفت «مجیب»
صفت «مستعان»
صفت «واحد»
صفت «وصف ناشدنی»
صفت «وهاب»
صفاتی دیگر
نتایج کلی پژوهش
شکل (۱-۸)
فهرست منابع و ماخذ:
Abstract
فهرست اعلام
فهرست منابع و ماخذ:
۱- بوستان، سعدی، تصحیح : یوسفی، غلامحسین ، تهران: انتشارات خوارزمی ، چاپ هفتم، ۱۳۸۱
۲- پژوهشی در روایات و مضامین سعدی، لسان، حسین، ذکر جمیل سعدی، کمیسیون ملی یونسکو ایران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۶۶٫
۳- تاریخ ادبیات ایران، ریپکا، یان، ترجمه : ابوالقاسم سری، انتشارات سخن، ۱۳۸۳٫
۴- تاریخ ادبیات در ایران، صفا، ذبیح الله ، انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، ۱۳۵۱٫
۵- تاریخ ادبی ایران، برون ، ادوارد، ترجمه: علی پاشا صالح، انتشارات امیرکبیر، ۱۳۵۸٫
۶- تاریخ تمدن ، دورانت ، ویل، ترجمه: ابوالقاسم طاهره، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ چهارم، ۱۳۷۳٫
۷- تاریخ جنگ های صلیبی، گروسه، رنه، ترجمه: ولی الله شادان، نشر و پژوهش فرزان روز، چاپ دوم، ۱۳۸۴٫
مقدمه:
تاریخ مطبوعات
عهد ناصری
آغاز تاریخ مطبوعات به معنای اعم را در ایران، باید از سال ۱۲۳۲ هـ .ق که نخستین اثر چاپی از کتاب در تبریز پدید آمد و یا به طور اخص از سال ۱۲۵۳ هـ .ق دانست که روزنامه میرزاصالح در تهران انتشار یافت١. اولین روزنامه ایران به نام کاغذ اخبار از سال ۱۲۵۳ هـ .ق تا چند سال بعد به طور نامنظم و به فاصلههای طولانی چند شماره منتشر شد، در سال ۱۲۶۷ هـ .ق میرزا تقی خان وقایع اتفاقیه را منتشر کرد، از شماره ۴۷۲ به نام روزنامه دولت علیه ایران موسوم گردید.
سپس این میرزا حسین خان مشیرالدوله بود که در زمان تصدی وزارتخانههای عدلیه و جنگ، روزنامههای علمیه و نظامیه را منتشر کرد که هر دو از روزنامههای خوب آن عهد محسوب میگردند ـ در روزنامه نظامیه سه موضوع خاطرنشان شده بود که بیسابقه بود قید غیردولتی بودن نشریه، درخواست شرکت مردم در تحریر مقالات ـ و تشکیل هیات تحریریه ـ روزنامه نظامی به طور هفتگی انتشار مییافت ولی عمر آن به دو سال نکشید و تعطیل شد، مشیرالدوله به انتشار یک روزنامه دوزبانه به نام وطن هم دست زند که امورات آن قرار بود توسط بارون دونرمان بلژیکی انجام شود و امتیاز هم به نام او صادر شد اما این روزنامه فقط یک شماره منشتر شد و شاه از مطالب آن دلگیر شده و دستور تعطیلی آن را صادر کرد.
آغاز پیدایش روزنامه به زبان فارسی را باید از هند دانست، … مرآتالاحوال بوسیله «راموهان روی» مصلح مذهبی در ۱۲۸۰ میلادی مطابق با ۱۲۲۴ هـ .ق در کلکته منتشر شد که بر تاریخ ظهور روزنامه در ایران توسط میرزا صالح قریب سی سال تقدم زمانی دارد. به نقل از محیط طباطبائی، محمد: تاریخ تحلیلی مطبوعات ایران ـ تهران ـ بعثت ۱۳۶۳ ـ ص ۱۶٫
مقدمه
تاریخ مطبوعات
از فرمان مشروطه تا پایان حکومت قاجار
تعاریف قانونی مطبوعات
تاسیس اداره سانسور
چگونگی نظارت بر مطبوعات از انحلال وزارت انطباعات تا کودتای ۱۲۹۹
مطبوعات در دهة ۵۰ (دوران انقلاب و بعد از انقلاب)
مطبوعات در دهة ۶۰
مطبوعات در دهة ۷۰ (دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی)
تعریف و رسالت مطبوعات
رسالت مطبوعات
حقوق مطبوعات
آیا حقوق مطبوعات محدود به موارد اعلام شده در قانون است
حقوق مطبوعات از دید قانون¬گذار
حدود مطبوعات
اختلاف متن ماده ۶ قانون مطبوعات با اصل بیست و چهارم قانون اساسی
دوباره¬گوئی حدود مطبوعات در فصل جرائم
موارد اخلال به مبانی اسلام و حقوق عمومی
جرائم مطبوعات
مفهوم و سابقه جرائم مطبوعاتی در حقوق ایران
تحلیل جرائم مطبوعاتی
نقد و نتیجه
چگونگی صدور پروانه انتشار و نظارت بر نشریات
شرائط متقاضی و صدور پروانه انتشار
شرائط اشخاص حقیقی متقاضی انتشار نشریه
شرائط اشخاص حقوقی متقاضی انتشار نشریه
کسانی که از داشتن نشریه محرومند
شرائط صدور پروانه انتشار
شرائط صدور پروانه انتشار برای اشخاص حقیقی
شرائط صدور پروانه برای اشخاص حقوقی
شرائط صدور مجوز انتشار برای سازمان¬های آزادی¬بخش اسلامی کشورهای دیگر
شرائط انتشار نشریات داخلی سازمان¬ها، موسسات و شرکت¬های دولتی یا خصوصی
شرائط انتشار نشریات دولتی
نقد و نتیجه
عدم تناسب میان صلاحیت علمی و نوع نشریه مورد تقاضا
چه کسانی خدمتگزاران تبلیغاتی رژیم گذاشته¬اند؟
عدم هماهنگی منطقی در عبارات ماده ۱۵ آئین¬نامه اجرائی قانون مطبوعات
هیات نظارت بر مطبوعات
اعضاء هیات نظارت
چگونگی تشکیل جلسات و تصمیم¬گیری هیات
وظایف هیات نظارت
نقد و نتیجه
در صورت رد تقاضای انتشار نشریه تکلیف متقاضی روشن نیست
رسیدگی به «موارد تخلف نشریات» بدون حضور هیات منصفه خواهد بود
سازمان اداری و شرح وظایف دستگاه فعلی ناظر بر مطبوعات
وظایف راجع به نظارت بر مطبوعات
معاونت امور مطبوعاتی و تبلیغاتی
اداره کل مطبوعات داخلی
نتیـــــجه
چند پیشنهاد
فهرست منابع
فهرست منابع
ابوترابیان، حسین: مطبوعات ایران از شهریور ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۶ – اطلاعات تهران ۱۳۶۶٫
براون ،ادوارد: تاریخ مطبوعات و ادبیات ایرن در دوره مشروطیت ، ترجمه محمدعباسی، معرفت، تهران ۱۳۳۵٫
برزین، مسعود: سیری در مطبوعات ایران – آژنگ – تهران ۱۳۴۴٫
ذاکر حسین، عبدالرحیم : مطبوعات سیاسی ایران در عصر مشروطیت، انتشارات دانشگاه تهران – ۱۳۶۸٫
محیط طباطبائی ، محمد: تاریخ مطبوعات ایران – بعثبت ، تهران ۱۳۶۶٫
کهن، گوئل: تاریخ سانسور در مطبوعات ایران، انتشارات آگاه – تهران – ۱۳۶۳٫
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
قانون مطبوعات مصوب ۱۳۶۴٫
مجموعه قوانین مطبوعات در رسانه های گروهی از ابتدایی قانون گذاری تا پایان ۱۳۶۸٫
چکیده :
اندیشه تألیف این موضوع زمانی در فکرم شکل گرفت که احساس نمودم بررسی حرکت و جنبش ادبی زنان اندلس نیاز بیشتری به تحقیق و پژوهش دارد. بنابراین این موضوع یعنی «سرودههای زنان شاعر اندلس» را برای رساله خودانتخاب کردم.
این رسالة شامل بخشهای زیر است:
- بخش اول شامل شرایط جغرافیایی و تاریخی این سرزمین است.
- بخش دوم شامل شعر اندلسی، ویژگیها وتفاوتهای آن با شعر شرقی، فنون شعری از قبیل (وصف، غزل، فخر، مجون، حکمت، موشح و زجل و…) است.
- بخش سوم به پنج گفتار اختصاص دارد. در این بخش سعی شد تا جایگاه اجتماعی و فرهنگی زن در اندلس، زن و علوم گوناگون، نقش زن در ادبیات اندلس، زن و هنر و نقش زنان اندلس در سیاست رامعرفی کنم.
-بخش چهارم که مهمترین بخش این تحقیق را دربر میگیرد به «بررسی سرودههای زنان شاعر اندلس» اختصاص دارد. در این بخش سعی کردم تعداد سی تن از زنان شاعر را که آزاد و یا کنیز بودهاند معرفی کنم و این شاعران را برحسب قرونی که در آن میزیستهاند، دستهبندی نمایم.
در بخش نتیجهگیری هم به اغراض مختلف شعری از قبیل غزل، مدح، رثا، هجا، فخر، موشح و … پرداختم.
از مجموعه شعر زنان اندلس به دست میآید که بیشتر اشعارشان در زمینه غزل بوده است، که گاهی این غزلها عفیف و گاهی غیرعفیف بودهاند.
فهرست مطالب
مقدمه
بخش اول :
موقعیت جغرافیایی و تاریخی سرزمین اندلس
۱-۱ واژهی اندلس …………………………………………………………………………………….. ۵-۴
۲-۱ جغرافیای اندلس ……………………………………………………………………………………. ۵
۳-۱ نگرشی کوتاه به تاریخ اندلس ………………………………………………………………… ۸-۷
۴-۱ فتح اندلس به دست مسلمین …………………………………………………………………….. ۸
بخش دوم
۱-۲ شعراندلس ………………………………………………………………………………………….. ۱۲
۲-۲ مراحل شعر اندلس ……………………………………………………………………………….. ۱۳
۳-۲ ویژگیهای شعر اندلسی…………………………………………………………………………. ۱۷
۴-۲ مضامین شعری در اندلس ………………………………………………………………………. ۲۰
۵-۲ موشح و زجل ……………………………………………………………………………………… ۲۶
۶-۲ زجل در ادب اندلسی…………………………………………………………………………….. ۲۹
بخش سوم
۱-۳ جایگاه اجتماعی و فرهنگی زن در اندلس …………………………………………………… ۳۱
۲-۳ زن و علوم گوناگون ……………………………………………………………………………… ۳۲
۳-۳ نقش زنان در ادبیات اندلس ……………………………………………………………………. ۳۸
۴-۳ زن و هنر …………………………………………………………………………………………… ۴۱
۵-۳ نقش زنان اندلس در سیاست …………………………………………………………………… ۴۵
بخش چهارم :
مشهورترین زنان شاعر اندلس
۱-۴ شاعر قرن دوم
حسانه التمیمیه …………………………………………………………………………………………… ۴۹
۲-۴ شاعران قرنهای سوم و چهارم ………………………………………………………………… ۵۵
قمر …………………………………………………………………………………………………………. ۵۶
عائشه بنت احمد القرطبیه ……………………………………………………………………………… ۵۸
حفصه بنت حمدون الحجاریه ………………………………………………………………………… ۶۱
أنس القلوب ……………………………………………………………………………………………… ۶۳
مریم بنت یعقوب الأنصاریه …………………………………………………………………………… ۶۷
۳-۴ شاعران قرن پنجم ………………………………………………………………………………… ۷۰
الغسانیه البجانیه ………………………………………………………………………………………….. ۷۱
زینت المریه ………………………………………………………………………………………………. ۷۴
اعتماد الرمیکیه …………………………………………………………………………………………… ۷۵
بشینه بنت المعتمد ………………………………………………………………………………………. ۷۸
العبادیه …………………………………………………………………………………………………….. ۸۴
غایه المنی ………………………………………………………………………………………………… ۸۶
ام الکرام بنت المعتصم بن صمادح ………………………………………………………………….. ۸۸
أمه العزیز…………………………………………………………………………………………………… ۹۰
صفیه بنت عبدالله الرّیی…………………………………………………………………………………. ۹۲
ام العلا بنت یوسف …………………………………………………………………………………….. ۹۳
ولاده بنت المستکفی…………………………………………………………………………………….. ۹۶
مهجه بنت التیانی القرطبیه ……………………………………………………………………………. ۱۰۴
عتبه ………………………………………………………………………………………………………. ۱۰۵
۴-۴ شاعران قرن ششم و هفتم …………………………………………………………………….. ۱۰۶
حفصه بنت الحاج الرکونیه …………………………………………………………………………… ۱۰۷
حمده بنت زیاد بن بقی العوفی …………………………………………………………………….. ۱۱۸
نزهون بنت القلاعی غرناطیه ………………………………………………………………………… ۱۲۲
شلبیه الأندلسیه …………………………………………………………………………………………. ۱۲۹
هندکنیز أبی محمد عبدالله بن مسلمه الشاطبی …………………………………………………… ۱۳۲
أسماء العامریه ………………………………………………………………………………………….. ۱۳۳
أم الهناء بنت القاضی …………………………………………………………………………………. ۱۳۴
قسمونه بنت اسماعیل الیهودی ……………………………………………………………………… ۱۳۵
ام السعد بنت عصام الحمیری ………………………………………………………………………. ۱۳۷
سلمی بنت القراطیسی ………………………………………………………………………………… ۱۳۸
کلید تمرکز زنان شاعر اندلس ………………………………………………………………………. ۱۴۰
نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………. ۱۴۲
فهرست منابع و مآخذ ………………………………………………………………………………… ۱۴۸
چکیده عربی ……………………………………………………………………………………………. ۱۵۶
چکیده انگلیسی…………………………………………………………………………………………. ۱۵۷
فهرست منابع و مآخذ
- کریم
- ابن أبار ،ابی عبدالله محمدبن عبدالله ابی بکر ، التکلمه لکتاب الصله ، تحقیق : د . عبدالسلام هراش ، ۱۴۱۵ هـ /۱۹۹۵ م ، بیروت ـ لبنان .
- ابن أبار، ابی عبدالله محمدبن عبدالله ابی بکر ، الحله السیراء ، تحقیق : حسین مؤنس ، ۱۹۸۵ م ، ط : ۲ ، دارالمعارف .
- ابن أبار، ابی عبدالله محمدبن عبدالله ابی بکر ، المقتضب من کتاب تحفه القادم ، تحقیق: ابراهیم أبیاری ، ۱۴۱۰ هـ /۱۹۸۹ م ، ط : ۳ ، قاهره ـ بیروت .
- ابن أثیر ، عزالدین ابی الحسن علی بن ابی الکرام ، الکامل فی التاریخ ، تحقیق : مکتب التراث ، ۱۴۱۴ هـ / ۱۹۹۴ م ، ط : ۱ ، بیروت ـ لبنان .
- ابن بسام ، ابی الحسن علی ، الذخیره فی محاسن اهل الجزیره ، تحقیق : د . احسان عباس ، ۱۴۱۷ هـ / ۱۹۹۷ م ، بیروت ـ لبنان .
- ابن بشکوال ، الصله ، تحقیق : ابراهیم أبیاری ، بیتا ، قاهره ـ بیروت .
- ابن جلجل ، سلیمان بن حسان ، طبقات الأطباء والحکماء ، ۱۳۴۹ ش ، ترجمه : محمد کاظم امام ، تهران : دانشگاه تهران .
- ابن حزم اندلسی ، طوق الحمامه فی الألفه و الألاّف ، تحقیق : د . احسان عباس ، ۱۹۹۳ م ، ط : ۱ .
چکیده
به منظور بیان و توصیف مفاهیم و حفظ و غنای زبان می توان با استفاده از فرایند وندافزایی اقدام به واژه سازی و واژه پردازی کرد. این پژوهش بر آن است تا انواع وندها و ستاکهای سادة فعلی را که طی وندافزایی در گونه های مختلف زبان فارسی معیار از آنها استفاده می شود، تعیین نماید. علاوه بر آن ویژگیهای انواع مختلف وندافزایی به همراه تغییرات حاصل از این فرایند درهر یک از بخشهای نظام زبان بررسی خواهد شد. عواملی که مانع انواع وندافزایی می شوند، مطالعه خواهند شد و به تفاوت دو گونة نوشتاری و گفتاری زبان فارسی معیار که در نتیجة اعمال وندافزایی مشاهده می شوند، اشاره می شود. با توجه به نظریة حاکمیت و مرجع گزینی و طبق نتایج به دست آمده از بررسی داده های پیکره، در زبان فارسی معیار که دارای دو نوع وندافزایی آشکار و غیرآشکار است، از ۴۹ پیشوند و پسوند تصریفی و اشتقاقی و ۳۵۲ ستاک سادة فعلی طی وندافزایی تصریفی و اشتقاقی استفاده می شود. ستاکهای سادة فعلی، حاصل اتصال پسوند تصریفی زمان به ریشة انتزاعی فعل هستند. ریشة فعل، در هستة گروه فعلی و عناصر تصریفی فعل در هستة گروه تصریفی قرار دارند و وندهای اشتقاقی نیز دارای هیچ سطحی در سلسله مراتب ایکس تیره نیستند. در وندافزایی به ستاک فعل گذر از وندافزایی غیر آشکار تصریفی الزامی است. هر یک از انواع وندافزایی شامل ویژگیهای آوایی، معنایی، ساختواژی و نحوی خاصی است و در نتیجة اعمال آن تغییراتی در بخشهای نظام زبان به وجود می آید. علاوه بر آن، گاه عواملی دستوری و غیردستوری مانع این فرایند می شوند. همچنین در نتیجة وندافزایی تغییراتی در گونه های مختلف زبان مشاهده می شود. نوع ستاک، نوع وندها، تعداد وند و بر چسب گونه ای (نوشتاری و گفتاری) وندها و ستاکها در وندافزایی حائز اهمیت است.
فهرست مطالب
صفحهفصل اول: کلیات پژوهش
۱-۱- پیش گفتار………………………………………………………………………………………………………….. ۲
۱-۲- تعریف موضوع………………………………………………………………………………………………… ۳-۲
۱-۳- ضرورت و سابقة پژوهش……………………………………………………………………………….. ۴-۳
۱-۴- هدفهای پژوهش…………………………………………………………………………………………………. ۴
۱-۵- پرسشهای اصلی پژوهش……………………………………………………………………………………. ۴
۱-۶- فرضیه ها………………………………………………………………………………………………………… ۵-۴
۱-۷- روش انجام پژوهش……………………………………………………………………………………………. ۵
۱-۸- چارچوب نظری…………………………………………………………………………………………………… ۵
۱-۸-۱- نظریة حاکمیت و مرجع گزینی……………………………………………………. ۹-۶
۱-۸-۱-۱- نظریة ایکس تیره…………………………………………………………………. ۱۰
۱-۸-۱-۱-۱- برخی از مزایای نحو ایکس تیره………………………………… ۱۰
۱-۸-۱-۱-۲- قواعد نظریة ایکس تیره……………………………………… ۱۲-۱۰
۱-۸-۲- گروه تصریفی…………………………………………………………………………….. ۱۹-۱۰
۱-۹- تعریف اصطلاحات……………………………………………………………………………………………. ۱۹
۱-۹-۱- وند…………………………………………………………………………………………………….. ۲۰
۱-۹-۲- وند افزایی…………………………………………………………………………………………. ۲۰
۱-۹-۳- ستاک فعلی………………………………………………………………………………………. ۲۰
۱-۹-۴- زبان فارسی معیار…………………………………………………………………………….. ۲۰
۱-۹-۴-۱- زبان فارسی نوشتاری معیار………………………………………………. ۲۰
۱-۹-۴-۲- زبان فارسی گفتاری معیار………………………………………………… ۲۱
۱-۱۰- ساختار پژوهش………………………………………………………………………………………… ۲۲-۲۱
فصل دوم: پیشینة پژوهش
۲-۱- پیش گفتار…………………………………………………………………………………………………………… ۲۴
۲-۲- تاریخ مباحث ساختواژی در غرب………………………………………………………………. ۲۵-۲۴
۲-۲-۱- ساختواژه در مکتب ساختگرایی………………………………………………………. ۲۶-۲۵
۲-۲-۲-ساختواژه در مکتب زایشی………………………………………………………………… ۲۷-۲۶
۲-۲-۲-۱- ساختواژه در نظریة حاکمیت و مرجع گزینی……………………… ۲۸-۲۷
۲-۳- مطالعات زبانشناسان غیر ایرانی در زمینة ساختواژه………………………………………… ۲۸
۲-۳-۱- چامسکی (۱۹۷۰)…………………………………………………………………………….. ۲۹-۲۸
۲-۳-۲-هله (۱۹۷۳)……………………………………………………………………………………….. ۳۰-۲۹
۲-۳-۳-لیبر (۱۹۸۰)……………………………………………………………………………………….. ۳۱-۳۰
۲-۳-۴-ویلیامز (۱۹۸۱)………………………………………………………………………………………….. ۳۱
۲-۳-۵-کیپارسکی (۱۹۸۲)……………………………………………………………………………………. ۳۱
۲-۳-۶-سلکرک (۱۹۸۲)…………………………………………………………………………………. ۳۴-۳۲
۲-۳-۷-بائر (۱۹۸۳)………………………………………………………………………………………… ۳۵-۳۴
۲-۳-۸-متیوس (۱۹۹۱)…………………………………………………………………………………. ۳۶-۳۵
۲-۳-۹-کریستال (۱۹۹۲)………………………………………………………………………………………. ۳۶
۲-۳-۱۰-کاتامبا (۱۹۹۳)…………………………………………………………………………………. ۳۷-۳۶
۲-۳-۱۱-کریستال (۱۹۹۷)……………………………………………………………………………………. ۳۷
۲-۴- مطالعات ایرانیان در زمینة ساختواژه…………………………………………………………………. ۳۷
۲-۴-۱- پژوهشهای سنتی……………………………………………………………………………………. ۳۷
۲-۴-۱-۱- ابن سینا (قرن چهارم)………………………………………………………….. ۳۸-۳۷
۲-۴-۱-۲- شمس قیس رازی (قرن هفتم)…………………………………………………… ۳۸
۲-۴-۱-۳- میرزاحبیب اصفهانی (اوایل قرن چهاردهم)……………………………….. ۳۸
۲-۴-۱-۴- پنج استاد (۱۳۶۳)……………………………………………………………………… ۳۸
۲-۴-۱-۵- خانلری (۱۳۶۳)……………………………………………………………………………. ۳۹
۲-۴-۱-۶- انوری و گیوی (۱۳۶۳)………………………………………………………………… ۳۹
۲-۴-۱-۷- خلیلی (۱۳۷۱)…………………………………………………………………………….. ۳۹
۲-۴-۱-۸- نوبهار (۱۳۷۲)……………………………………………………………………….. ۴۰-۳۹
۲-۴-۱-۹- میرزایی (۱۳۷۲)………………………………………………………………………….. ۴۰
۲-۴-۱-۱۰- مقربی (۱۳۷۲)…………………………………………………………………………… ۴۰
۲-۴-۱-۱۱- شریعت (۱۳۷۵)…………………………………………………………………. ۴۱-۴۰
۲-۴-۲- پژوهشهای نوین………………………………………………………………………………………. ۴۱
۲-۴-۲-۱- پیرشفیعی (۱۳۶۱)………………………………………………………………………. ۴۱
۲-۴-۲-۲- فری (۱۳۷۰)………………………………………………………………………………… ۴۲
۲-۴-۲-۳- صادقی (۷۲-۱۳۷۰)…………………………………………………………………….. ۴۲
۲-۴-۲-۴- کشانی (۱۳۷۱)…………………………………………………………………….. ۴۳-۴۲
۲-۴-۲-۵- سامعی (۱۳۷۵)…………………………………………………………………….. ۴۴-۴۳
۲-۴-۲-۶- اسحاقی (۱۳۷۵)…………………………………………………………………………… ۴۴
۲-۴-۲-۷- طباطبایی (۱۳۷۶)………………………………………………………………… ۴۵-۴۴
۲-۴-۲-۸- هاجری (۱۳۷۷)…………………………………………………………………………… ۴۵
۲-۴-۲-۹- مدرس خیابانی (۱۳۷۸)………………………………………………………………. ۴۵
۲-۴-۲-۱۰- کمالی نفر (۱۳۷۸)…………………………………………………………….. ۴۶-۴۵
۲-۴-۲-۱۱- قطره (۱۳۷۹)…………………………………………………………………………….. ۴۶
۲-۴-۲-۱۲- کلباسی (۱۳۸۰)…………………………………………………………………. ۴۷-۴۶
۲-۴-۲-۱۳- شریف (۱۳۸۱)………………………………………………………………………….. ۴۷
۲-۴-۲-۱۴- طباطبایی (۱۳۸۲)…………………………………………………………………….. ۴۷
۲-۵- معایب دستورهای سنتی……………………………………………………………………………………. ۴۸
۲-۶- اشتقاق در زبان عربی………………………………………………………………………………………….. ۴۸
۲-۷- اشتقاق در زبان فارسی از دیدگاه سنتی……………………………………………………. ۵۰-۴۸
فصل سوم: فهرست افعال ساده و مشتقات
۳-۱- پیش گفتار…………………………………………………………………………………………………………… ۵۲
۳-۲- واژه……………………………………………………………………………………………………………………….. ۵۲………..
۳-۲-۱-واژه از نظر آوایی……………………………………………………………………………… ۵۳
۳-۲-۲-واژه از نظر ساختواژی……………………………………………………………………… ۵۳
۳-۲-۳- واژه از نظر معنایی…………………………………………………………………………. ۵۳
۳-۳- انواع واژه از نظر ساخت درونی………………………………………………………………………….. ۵۳
۳-۳-۱- واژة بسیط………………………………………………………………………………………. ۵۳
۳-۳-۲-واژة غیربسیط………………………………………………………………………………….. ۵۴
۳-۳-۲-۱-واژة مرکب……………………………………………………………………………… ۵۴
۳-۳-۲-۲- واژة مشتق……………………………………………………………………………. ۵۴
۳-۳-۲-۳- واژة مشتق – مرکب / مرکب – مشتق…………………………….. ۵۴
۳-۴- تکواژ ……………………………………………………………………………………………………………………. ۵۵
۳-۵- گونة تکواژ……………………………………………………………………………………………………………. ۵۵
۳-۶- تکواژ گونه …………………………………………………………………………………………………………… ۵۵
۳-۷- انواع تکواژ در زبان فارسی………………………………………………………………………………….. ۵۶
۳-۷-۱- انواع تکواژ از لحاظ توزیع………………………………………………………………. ۵۶
۳-۷-۱-۱-تکواژ آزاد……………………………………………………………………………….. ۵۷
۳-۷-۱-۲- تکواژ وابسته…………………………………………………………………………. ۵۷
۳-۷-۲-انواع تکواژ آزاد و وابسته از لحاظ معنایی……………………………………… ۵۷
۳-۷-۲-۱-تکواژ آزاد واژگانی (قاموسی)………………………………………………… ۵۷
۳-۷-۲-۲-تکواژ آزاد دستوری (نقشی)…………………………………………………. ۵۷
۳-۷-۲-۳- تکواژ وابستة واژگانی…………………………………………………………… ۵۸
۳-۷-۲-۴-تکواژ وابستة دستوری…………………………………………………………… ۵۸
۳-۷-۳-انواع تکواژهای وابستة دستوری از لحاظ نقش……………………………… ۵۸
۳-۷-۳-۱- وندهای تصریفی…………………………………………………………… ۵۹-۵۸
۳-۷-۳-۲-وندهای اشتقاقی……………………………………………………………………. ۵۹
۳-۷-۳-۳- واژه بستها……………………………………………………………………… ۶۰-۵۹
۳-۷-۳-۳-۱- واژه بستهای زبان فارسی…………………………………. ۶۱-۶۰
۳-۷-۴- انواع وندها از لحاظ جایگاه…………………………………………………………….. ۶۱
۳-۷-۴-۱- پیشوند………………………………………………………………………………….. ۶۱
۳-۷-۴-۲-پسوند……………………………………………………………………………………… ۶۱
۳-۷-۴-۳-میانوند…………………………………………………………………………….. ۶۲-۶۱
۳-۷-۴-۴-پیراوند……………………………………………………………………………………. ۶۲
۳-۷-۵- انواع وند از لحاظ میزان زایایی……………………………………………………… ۶۲
۳-۷-۵-۱- وندهای مرده………………………………………………………………………… ۶۲
۳-۷-۵-۲- وندهای سترون…………………………………………………………………….. ۶۲
۳-۷-۵-۳-وندهای زایا…………………………………………………………………………….. ۶۲
۳-۸- وندافزایی………………………………………………………………………………………………………………. ۶۳
۳-۸-۱- وندافزایی تصریفی…………………………………………………………………………………….. ۶۳
۳-۸-۲- وندافزایی اشتقاقی…………………………………………………………………………………….. ۶۴
۳-۹- انواع فعل در زبان فارسی از لحاظ ساختمان…………………………………………………….. ۶۴
۳-۹-۱- افعال بسیط……………………………………………………………………………………………… ۶۵
۳-۹-۲- افعال غیربسیط……………………………………………………………………………………….. ۶۵
۳-۹-۲-۱- افعال مرکب…………………………………………………………………………………… ۶۵
۳-۹-۳-۲- افعال پیشوندی……………………………………………………………………………. ۶۵
۳-۱۰- وند به چه افزوده می شود……………………………………………………………………………….. ۶۵
۳-۱۰-۱- ریشه………………………………………………………………………………………………………. ۶۵
۳-۱۰-۲- ستاک…………………………………………………………………………………………………….. ۶۶
۳-۱۰-۳- پایه…………………………………………………………………………………………………………. ۶۶
۳-۱۱- تفاوت ریشه و پایه…………………………………………………………………………………………….. ۶۶
۳-۱۲- مبنای اشتقاق و تصریف……………………………………………………………………………. ۶۷-۶۶
۳-۱۳- ریشة فعل………………………………………………………………………………………………………….. ۶۷
۳-۱۴- نکاتی دربارة فهرست افعال ساده…………………………………………………………………….. ۶۸
- فهرست افعال ساده
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
۴-۱- پیش گفتار………………………………………………………………………………………………………… ۱۲۵
۴-۲- وندافزایی در زبان فارسی معیار……………………………………………………………… ۱۲۶-۱۲۵
۴-۲-۱- وندافزایی آشکار……………………………………………………………………………………… ۱۲۸
۴-۲-۱-۱- پیشوندافزایی……………………………………………………………………………….. ۱۲۸
۴-۲-۱-۲- پسوند افزایی……………………………………………………………………………….. ۱۲۸
۴-۲-۲-وندافزایی غیر آشکار……………………………………………………………………… ۱۲۹-۱۲۸
۴-۳-وندافزایی تصریفی و اشتقاقی در زبان فارسی معیار……………………………………….. ۱۲۹
بخش اول: وندافزایی تصریفی
۴-۴- وندافزایی تصریفی در زبان فارسی معیار………………………………………………………… ۱۳۱
۴-۴-۱- وندافزایی غیرآشکار تصریفی………………………………………………………. ۱۳۲-۱۳۱
۴-۴-۲-وندافزایی آشکار تصریفی………………………………………………………………………… ۱۳۲
۴-۴-۲-۱-پیشوند افزایی تصریفی………………………………………………………………….. ۱۳۲
۴-۴-۲-۲-پسوند افزایی تصریفی……………………………………………………………………. ۱۳۳
۴-۵- وندهای تصریفی زبان فارسی معیار که به ستاکهای سادة فعلی می پیوندند. ۱۳۳
۴-۵-۱-پیشوندهای تصریفی زبان فارسی معیار که به ستاکهای سادة فعلی
می پیوندند…………………………………………………………………………………………………………………… ۱۳۳
۴-۵-۱-۱- /na-/ پیشوند تصریفی منفی ساز…………………………………………… ۱۳۴
۴-۵-۱-۲- /be-/ پیشوند تصریفی وجه ساز…………………………………………….. ۱۳۵
۴-۵-۱-۳- /mi-/ پیشوند تصریفی وجه ساز……………………………………………. ۱۳۶
۴-۵-۱-۳-۱- استفاده از افعال کمکی برای بیان وجه………………………… ۱۳۷
۴-۵-۱-۴- /mi-/ پیشوند تصریفی نمود ساز…………………………………. ۱۳۸-۱۳۷
۴-۵-۲- پسوندهای تصریفی زبان فارسی معیار که به ستاکهای سادة فعلی
می پیوندند…………………………………………………………………………………………………………………… ۱۳۸
۴-۵-۲-۱- /-e/ پسوند تصریفی نمود ساز…………………………………………………. ۱۳۹
۴-۵-۲-۲-/-ân/ پسوند تصریفی سببی ساز…………………………………… ۱۴۲-۱۴۰
۴-۵-۲-۳-/-id/ پسوند تصریفی گذشته ساز………………………………….. ۱۴۳-۱۴۲
۴-۵-۲-۴-پسوندهای تصریفی مطابقت……………………………………………… ۱۴۵-۱۴۳
۴-۶- پسوندهای تصریفی زبان فارسی که به پایه های غیرفعلی می پیوندند ۱۴۶-۱۴۵
۴-۶-۱- /-ân , -hâ/ پسوندهای تصریفی جمع ساز……………………………………… ۱۴۶
۴-۶-۲-/-tar/ پسوند تصریفی صفت تفضیلی…………………………………………………. ۱۴۶
۴-۶-۳-/-om/ پسوند تصریفی اعداد ………………………………………………………………. ۱۴۶
۴-۷- ستاکهای حال بدون صورت تصریفی…………………………………………………….. ۱۴۸-۱۴۶
۴-۸- جدول وندهای تصریفی ستاکهای سادة فعلی………………………………………………… ۱۴۸
۴-۹- تلفیق انواع وندافزایی تصریفی و ستاکهای سادة فعلی………………………… ۱۴۹-۱۴۸
۴-۱۰- ویژگیها و تغییرات حاصل از وندافزایی تصریفی………………………………………….. ۱۴۹
۴-۱۰-۱- ویژگیهای آوایی وندافزایی تصریفی………………………………………………….. ۱۵۰
۴-۱۰-۱-۱-تکواژ گونگی…………………………………………………………………………….. ۱۵۰
۴-۱۰-۱-۲-توزیع تکمیلی………………………………………………………………………….. ۱۵۰
۴-۱۰-۱-۳-همگونی…………………………………………………………………………………… ۱۵۱
۴-۱۰-۱-۴-درج همخوان…………………………………………………………………………… ۱۵۱
۴-۱۰-۱-۵- حذف………………………………………………………………………………………. ۱۵۲
۴-۱۰-۱-۵-۱-حذف آخرین همخوان پسوند مطابقت……………………… ۱۵۲………..
۴-۱۰-۱-۵-۲-حذف بخشی از ستاک فعلی……………………………………… ۱۵۲………..
۴-۱۰-۱-۵-۳-حذف همخوان میانجی………………………………………………. ۱۵۲………..
۴-۱۰-۱-۵-۴-حذف واکة و همخوان ستاک…………………………………….. ۱۵۳………..
۴-۱۰-۱-۶- تغییر همخوان………………………………………………………………………. ۱۵۳………..
۴-۱۰-۱-۶-۱- تغییر همخوان پسوند تصریفی مطابقت………………….. ۱۵۳
۴-۱۰-۱-۶-۲- تغییر همخوان ستاک………………………………………………. ۱۵۳
۴-۱۰-۱-۷- تغییر جایگاه تکیة ستاک……………………………………………………… ۱۵۳
۴-۱۰-۲-ویژگیهای معنایی وندافزایی تصریفی……………………………………………….. ۱۵۴
۴-۱۰-۲-۱- معنی قاعده مند و پیش بینی پذیر………………………………………. ۱۵۴
۴-۱۰-۲-۲-نشانداری معنایی…………………………………………………………….. ۱۵۵-۱۵۴
۴-۱۰-۳-ویژگیهای ساختواژی وندافزایی تصریفی……………………………………………. ۱۵۵
۴-۱۰-۳-۱- زایایی……………………………………………………………………………………… ۱۵۵
۴-۱۰-۳-۲-نبودن خلاء اتفاقی…………………………………………………………………… ۱۵۶
۴-۱۰-۳-۳-قاعده مندی…………………………………………………………………………….. ۱۵۷
۴-۱۰-۳-۴-عدم قابلیت جایگزینی……………………………………………………………. ۱۵۷
۴-۱۰-۳-۵-وند آرایی……………………………………………………………………….. ۱۵۸-۱۵۷
۴-۱۰-۳-۶- وندافزایی چندگانه…………………………………………………………………. ۱۵۸
۴-۱۰-۳-۷- همنشینی و جانشینی وندها……………………………………… ۱۵۹-۱۵۸
۴-۱۰-۳-۸- افزایش تعداد مدخلهای واژگانی…………………………………………… ۱۵۹
۴-۱۰-۴- ویژگیهای نحوی وندافزایی تصریفی……………………………………………….. ۱۶۰
۴-۱۰-۴-۱-وند به عنوان هستة نحوی و تراوش ویژگی آن …………. ۱۶۲-۱۶۰
۴-۱۰-۴-۲-ساخت موضوعی……………………………………………………………. ۱۶۵-۱۶۲
۴-۱۰-۴-۳- هستة گروه فعلی………………………………………………………….. ۱۶۶-۱۶۵
۴-۱۰-۴-۴-عنصر تصریفی INFL…………………………………………………. 168-166
4-10-4-4-1-اتصال وندهای زمان و مطابقت…………………………………… ۱۶۸
۴-۱۰-۴-۴-۲-اتصال پیشوند منفی ساز…………………………………… ۱۷۰-۱۶۹
۴-۱۰-۴-۵- وندهای تصریفی وجه ساز، نمود ساز و سببی ساز…………….. ۱۷۰
۴-۱۰-۴-۶- جایگاه افعال کمکی……………………………………………………………….. ۱۷۱
۴-۱۱- محدودیتهای وندافزایی تصریفی……………………………………………………………………. ۱۷۱
۴-۱۱-۱- محدودیتهای آوایی……………………………………………………………………………… ۱۷۱
۴-۱۱-۲- محدودیتهای معنایی…………………………………………………………………………… ۱۷۲
۴-۱۱-۳- محدودیتهای ساختواژی……………………………………………………………………… ۱۷۲
۴-۱۱-۳-۱- ممانعت…………………………………………………………………………………….. ۱۷۲
۴-۱۱-۳-۲- نوع ستاک فعلی……………………………………………………………. ۱۷۳-۱۷۲
۴-۱۱-۴- محدودیتهای نحوی……………………………………………………………………………… ۱۷۳
بخش دوم: وندافزایی اشتقاقی
۴-۱۲- وندافزایی اشتقاقی در زبان فارسی معیار……………………………………………………… ۱۷۵
۴-۱۳- وندافزایی غیر آشکار اشتقاقی………………………………………………………………………. ۱۷۵
۴-۱۳-۱- تبدیل ستاک فعلی به اسم…………………………………………………………………. ۱۷۶………..
۴-۱۳-۱-۱- تبدیل ستاک حال به اسم……………………………………………………….. ۱۷۶
۴-۱۳-۱-۲-تبدیل ستاک گذشته به اسم……………………………………………………. ۱۷۶
۴-۱۳-۲- تبدیل اسم به ریشة فعلی…………………………………………………………………… ۱۷۶
۴-۱۳-۳-تبدیل فعل تصریف شده به پایة غیرفعلی………………………………………….. ۱۷۷………..
۴-۱۳-۳-۱- تبدل فعل مضارع به اسم………………………………………………………… ۱۷۷
۴-۱۳-۳-۲- تبدیل فعل ماضی به اسم………………………………………………………… ۱۷۸
۴-۱۳-۳-۳- تبدیل فعل امر به مقولة غیر فعلی………………………………………….. ۱۷۸………..
۴-۱۳-۳-۴-تبدیل فعل نهی به مقولة غیر فعلی…………………………………………. ۱۷۸
۴-۱۳-۴-تبدیل صفت به اسم…………………………………………………………………… ۱۷۹-۱۷۸
۴-۱۴- اهمیت وندافزایی غیر آشکار اشتقاقی……………………………………………….. ۱۸۰-۱۷۹
۴-۱۵- پیشوندهای اشتقاقی زبان فارسی معیار که به ستاکهای سادة فعلی می پیوندند……….. ۱۸۰
۴-۱۵-۱- پیشوند اشتقاقی نفی /na-, nâ-/………………………………………… ۱۸۱-۱۸۰
۴-۱۵-۲- پیشوندهای فعلی………………………………………………………………………. ۱۸۳-۱۸۱
- تفاوت فعلهای مرکب و پیشوندی……………………………………………………. ۱۸۳
تفاوت قیدها و پیشوندهای فعلی…………………………………………………….. ۱۸۳
۴-۱۵-۲-۱- باز – /bâz-/…………………………………………………………………………….. 184
4-15-2-2- سر – /sar-/……………………………………………………………………………… 184
4-15-2-3- پیش – /piš-/………………………………………………………………………….. ۱۸۴………..
۴-۱۵-۲-۴- بر – /bar-/………………………………………………………………………………. 185
4-15-2-5- در – /dar-/……………………………………………………………………………… 185
4-15-2-6- وا- /vâ-/…………………………………………………………………………………… ۱۸۵
۴-۱۵-۲-۷- پس – /pas-/…………………………………………………………………………… 185
4-15-2-8- فرا- /farâ-/……………………………………………………………………………… ۱۸۶
۴-۱۵-۲-۹- فرو- /foru-/…………………………………………………………………………… 186
4-15-2-10- ور – /var-/……………………………………………………………………………. 186
4-16- فهرست مشتقات حاصل از پیوند پیشوندهای فعلی با ستاکهای فعلی ۱۸۸-۱۸۶
۴-۱۷- جدول بسامدی پیشوندهای فعلی………………………………………………………………… ۱۸۸
۴-۱۸- پسوندهای اشتقاقی زبان فارسی معیار که به ستاکهای فعلی می پیوندند.. ۱۸۹
۴-۱۸-۱- پسوندهای اشتقاقی ستاک حال……………………………………………………….. ۱۸۹
۴-۱۸-۱-۱- -َنده /-ande/…………………………………………………………….. 190-189
4-18-1-1-1- ستاکهیا حال بدون پسوند /-ande/………………. 191-190
4-18-1-2- -ِش /-eš/……………………………………………………………………………….. ۱۹۱
۴-۱۸-۱-۳- تکواژ صفر //…………………………………………………………………………. ۱۹۱
۴-۱۸-۱-۴- -ه، ـه /-e/……………………………………………………………………. 192-191
4-18-1-5- -ان /-ân/………………………………………………. 192
4-18-1-6- -ا /-â/ …………………………………………………. ۱۹۲
۴-۱۸-۱-۷- -َک /-ak/ ……………………………………………………………………………… 192
4-18-1-8- مان /-mân/ …………………………………………………………………………. 192
4-18-1-9- -َند /-and/ …………………………………………………………………………… 193
4-18-1-10- ناک /-nâk/ ……………………………………………………………………….. 193
4-18-1-11- گار/-gâr/ …………………………………………………………………………… ۱۹۳
۴-۱۸-۱-۱۲- – و /-u/………………………………………………………………………………… 193
4-18-1-13- – انه /-âne/………………………………………….. 193
4-18-1-14- اک /-âk/…………………………………………………………………………… 193
4-18-1-15- – ون /-un/ ………………………………………………………………………… 194
4-18-1-16- – ال /-âl/ ……………………………………………………………………………. 194
4-18-1-17- گاه /-gâh/…………………………………………………………………………. 194
4-18-1-18-چه /-če/……………………………………………………………………………….. 194
4-18-1-19—ار /-âr/ ……………………………………………………………………………… 194
4-18-2- پسوندهای اشتقاقی ستاک گذشته……………………………………………………… ۱۹۴
۴-۱۸-۲-۱- -َن /-an/………………………………………………………………………… 195-194
4-18-2-2- -ه، ـه /-e/……………………………………………………………………………….. 195
4-18-2-2-1- ستاکهای گذشته بدون پسوند اشتقاقی /-e/……… 196-195
4-18-2-3-تکواژ صفر //-………………………………………………………………………….. ۱۹۶
۴-۱۸-۲-۴- -ار /-âr/ ………………………………………………………………………………….. 196
4-18-2-5-گار /-gâr/………………………………………………………………………………… 196
4-18-2-6-مان /-mân/………………………………………………………………………………. 197
4-19- ستاکهای حال بدون مشتق…………………………………………………………………………… ۱۹۷
۴-۲۰- نکته ای دربارة پسوندهای /-i, -gar, -gâh, -kâr/………………….. 198-197
4-21- جدول بسامدی پسوندهای ستاک حال……………………………………………… ۱۹۹-۱۹۸
۴-۲۲-جدول بسامدی پسوندهای ستاک گذشته………………………………………….. ۲۰۰-۱۹۹
۴-۲۳- تعداد وندهای اشتقاقی زبان فارسی که معیار که به ستاکهای سادة فعلی
می پیوندند…………………………………………………………………………………………………………………… ۲۰۰
۴-۲۴- تعداد مشتقات وندهای اشتقاقی زبان فارسی معیار که به ستاکهای سادة فعلی می پیوندند ۲۰۱
۴-۲۵- تلفیق انواع وندافزایی اشتقاقی و ستاکهای سادة فعلی………………………………. ۲۰۲
۴-۲۶- ویژگیها و تغییرات حاصل از وندافزایی اشتقاقی…………………………………………. ۲۰۲
۴-۲۶-۱- ویژگیهای آوایی وندافزایی اشتقاقی……………………………………………………. ۲۰۳………..
۴-۲۶-۱-۱-درج واکه……………………………………………………………………………….. ۲۰۴
۴-۲۶-۱-۲-حذف واکه………………………………………………………………………………….. ۲۰۴
۴-۲۶-۱-۳-تغییر جایگاه تکیه………………………………………………………………………. ۲۰۵
۴-۲۶-۱-۴-هم آوایی…………………………………………………………………………… ۲۰۶-۲۰۵
۴-۲۶-۲-ویژگیهای معنایی وندافزایی اشتقاقی…………………………………………………… ۲۰۶
۴-۲۶-۲-۱-تغییر معنا……………………………………………………………………………………. ۲۰۶
۴-۲۶-۲-۲-هستة معنایی……………………………………………………………………. ۲۰۷-۲۰۶
۴-۲۶-۲-۳-بی قاعدگی و پیش بینی ناپذیر بودن معنا………………………………. ۲۰۷
۴-۲۶-۲-۴-چندمعنایی…………………………………………………………………………………. ۲۰۷
۴-۲۶-۲-۵- نشانداری معنایی…………………………………………………………….. ۲۰۸-۲۰۷
۴-۲۶-۳- ویژگیهای ساختواژی وندافزایی اشتقاقی………………………………………………. ۲۰۸
۴-۲۶-۳-۱- زایایی…………………………………………………………………………………………. ۲۰۸
۴-۲۶-۳-۱-۱- زایایی فرایند…………………………………………………………. ۲۰۹-۲۰۸
۴-۲۶-۳-۱-۲- زایایی وند……………………………………………………………………….. ۲۰۹
۴-۲۶-۳-۱-۳- زایایی بر حسب نوع پایه……………………………………… ۲۱۰-۲۰۹
۴-۲۶-۳-۲- واژگانی شدگی……………………………………………………………………………. ۲۱۰
۴-۲۶-۳-۳-شفافیت و تیرگی……………………………………………………………….. ۲۱۱-۲۱۰
۴-۲۶-۳-۴-ممانعت……………………………………………………………………………….. ۲۱۲-۲۱۱
۴-۲۶-۳-۵-خلاء اتفاقی………………………………………………………………………………….. ۲۱۲
۴-۲۶-۳-۶-بی قاعدگی…………………………………………………………………………………… ۲۱۳
۴-۲۶-۳-۷-انحصار…………………………………………………………………………………. ۲۱۴-۲۱۳
۴-۲۶-۳-۸-قابلیت جایگزینی ………………………………………………………………………… ۲۱۴
۴-۲۶-۳-۹-وندافزایی چندگانه……………………………………………………………… ۲۱۶-۲۱۵
۴-۲۶-۳-۱۰-جانشینی وندها………………………………………………………………………….. ۲۱۶
۴-۲۶-۳-۱۱-وندآرایی…………………………………………………………………………… ۲۱۷-۲۱۶
۴-۲۶-۴- ویژگیهای نحوی وندافزایی اشتقاقی…………………………………………………….. ۲۱۸
۴-۲۶-۴-۱-تعبیر مقولة پایه…………………………………………………………………………… ۲۱۸
۴-۲۶-۴-۲-وند به عنوان هستة نحوی و تراوش ویژگی آن………………. ۲۲۱-۲۱۸
۴-۲۶-۴-۳- جایگاه وند اشتقاقی……………………………………………………………………. ۲۲۲
۴-۲۶-۴-۴- چارچوب زیر مقوله ای وند……………………………………………… ۲۲۳-۲۲۲
۴-۲۶-۴-۵- ساخت موضوعی…………………………………………………………………………. ۲۲۳
۴-۲۷- محدودیتهای وندافزایی اشتقاقی…………………………………………………………………… ۲۲۴
۴-۲۷-۱- محدودیتهای دستوری……………………………………………………………………….. ۲۲۴
۴-۲۷-۱-۱-محدودیتهای آوایی……………………………………………………….. ۲۲۵-۲۲۴
۴-۲۷-۱-۲- محدودیتهای معنایی……………………………………………………………… ۲۲۵
۴-۲۷-۱-۲-۱-ابهام معنایی……………………………………………………………….. ۲۲۵
۴-۲۷-۱-۲-۲-نشانداری معنایی……………………………………………………….. ۲۲۵
۴-۲۷-۱-۳- محدودیتهای ساختواژی…………………………………………………………….. ۲۲۵
۴-۲۷-۱-۳-۱-ممانعت…………………………………………………………………………….. ۲۲۶
۴-۲۷-۱-۳-۲-عدم تناسب گونه ای وند و ستاک فعلی……………………….. ۲۲۶
۴-۲۷-۱-۳-۳-تعداد وندهای اشتقاقی………………………………………….. ۲۲۷-۲۲۶
۴-۲۷-۱-۳-۴-زایا نبودن وند………………………………………………………………….. ۲۲۷
۴-۲۷-۱-۴–محدودیتهای نحوی……………………………………………………………………. ۲۲۷
۴-۲۷-۱-۴-۱-واژه بست…………………………………………………………………………. ۲۲۷
۴-۲۷-۱-۴-۲-پسوند تصریفی مطابقت…………………………………………………… ۲۲۸
۴-۲۷-۲- محدودیتهای غیر دستوری…………………………………………………………………. ۲۲۸
۴-۲۷-۲-۱- محدودیتهای زیباشناختی…………………………………………………………. ۲۲۸
فصل پنجم: یافته ها و پیامدها
۵-۱- پیش گفتار………………………………………………………………………………………………………… ۲۳۰
۵-۲- یافته های پژوهش……………………………………………………………………………………………. ۲۳۰
۵-۲-۱- زبان فارسی معیار از چه وندها و ستاکهای سادة فعلی در وند افزایی استفاده می کند؟ ۲۳۲-۲۳۰
۵-۲-۲-ویژگیهای انواع مختلف وندافزایی چیست؟…………………………………………… ۲۳۲
۵-۲-۳- تغییرات حاصل از انواع وندافزایی چیست؟……………………………………….. ۲۳۲
۵-۲-۴-وندافزایی تابع چه محدودیتهایی است؟………………………………………………… ۲۳۲
۵-۲-۵-چه تفاوتهایی در نتیجة وندافزایی در گونه های مختلف زبان فارسی معیار دیده می شود؟ ۲۳۴-۲۳۳
۵-۳- پیامدهای نظری و کاربردی پژوهش……………………………………………………………….. ۲۳۴
۵-۳-۱-وندهای تصریفی………………………………………………………………………………………… ۲۳۵
۵-۳-۲- وندهای اشتقاقی……………………………………………………………………………. ۲۳۶-۲۳۵
۵-۳-۳- ستاکها…………………………………………………………………………………………….. ۲۳۷-۲۳۶
۵-۳-۴- فرایندها………………………………………………………………………………………… ۲۳۸-۲۳۷
۵-۴- پیشنهادهایی برای پژوهشهای بیشتر……………………………………………………………… ۲۳۸
- واژه نامه
واژه نامة فارسی – انگلیسی……………………………………………………………………….. ۲۴۸-۲۴۰
واژه نامهٴ انگلیسی – فارسی……………………………………………………………………….. ۲۵۷-۲۴۹
- کتابنامه
- کتابنامة فارسی………………………………………………………………………………………….. ۲۶۳-۲۵۹
- کتابنامة انگلیسی………………………………………………………………………………………. ۲۶۵-۲۶۴
چکیدة انگلیسی……………………………………………………………………………………………….. ۲۶۷-۲۶۵
- پیوست
پیوست ۱: افعال سادة پربسامد
پیوست ۲: ریشه های فعلی با دو ستاک گذشته
پیوست ۳: صورتهای سببی
پیوست ۴: ستاکهای گونة گفتاری
پیوست ۵: اسامی خاص مشتق
فهرست جدولها
صفحه۴-۱: صرف فعل کمکی “بود” در وجه اخباری و التزامی………………………………………. ۱۳۷
۴-۲: عنصر تصریفی مطابقت در زبان فارسی نوشتاری معیار………………………………….. ۱۴۴
۴-۳: عنصر تصریفی مطابقت در زبان فارسی گفتاری معیار……………………………………. ۱۴۵
۴-۴: وندهای تصریفی زبان فارسی معیار که به ستاکهای سادة فعلی می پیوندند.. ۱۴۸
۴-۵: تلفیق انواع وند افزایی تصریفی و ستاکهای سادة فعلی در زبان فارسی معیار ۱۴۹
۴-۶: نشانداری معنایی در وندافزایی تصریفی…………………………………………………………… ۱۵۵
۴-۷: بسامد پیشوندهای فعلی……………………………………………………………………………………. ۱۸۹
۴-۸: بسامد پسوندهای اشتقاقی ستاک حال……………………………………………………………. ۱۹۹
۴-۹: بسامد پسوندهای اشتقاقی ستاک گذشته……………………………………………………….. ۲۰۰
۴-۱۰: تعداد وندهای اشتقاقی ستاکهای سادة فعلی……………………………………………….. ۲۰۱
۴-۱۱: تعداد مشتقات وندهای اشتقاقی فعلی………………………………………………………….. ۲۰۱
۴-۱۲: تلفیق انواع وندافزایی اشتقاقی و ستاکهای سادة فعلی در زبان فارسی معیار ۲۰۲
۵-۱: درصد کاربرد وندافزایی اشتقاقی و تصریفی در گونه های زبان فارسی معیار.. ۲۳۴
فهرست نمودارها
صفحه۱-۱: طرح کلی نظریة حاکمیت و مرجع گزینی…………………………………………………………… ۹
۱-۲: الگوی سازه ای گروهها………………………………………………………………………………………… ۱۱
۱-۳: جملة دارای فعل کمکی………………………………………………………………………………………. ۱۴
۱-۴: جملة بدون فعل کمکی……………………………………………………………………………………….. ۱۴
۱-۵: جایگاه عناصر تصریفی فعل………………………………………………………………………………… ۱۶
۱-۶: جایگاه متمم ساز (۱)…………………………………………………………………………………………… ۱۷
۱-۷: جایگاه متمم ساز (۲)…………………………………………………………………………………………… ۱۸
۱-۸: نمودار جملة سادة انگلیسی طبق نظریة حاکمیت و مرجع گزینی…………………. ۱۹
۲-۱: سطوح زبانی………………………………………………………………………………………………………….. ۲۵
۲-۲: تراوش ویژگی وند در زبان انگلیسی……………………………………………………………………. ۳۰
۳-۱: انواع واژه در زبان فارسی……………………………………………………………………………………… ۵۳
۳-۲: انواع تکواژ در زبان فارسی……………………………………………………………………………………. ۵۶
۳-۳: انواع فعل در زبان فارسی…………………………………………………………………………………….. ۶۴
۳-۴: ریشة فعلی و عنصر تصریفی زمان………………………………………………………………………. ۶۷
۴-۱: وندافزایی در زبان فارسی معیار………………………………………………………………………… ۱۲۷
۴-۲: تراوش در زبان انگلیسی……………………………………………………………………………………. ۱۶۱
۴-۳: تراوش در زبان فارسی……………………………………………………………………………………….. ۱۶۲
۴-۴: ساخت موضوعی واژه…………………………………………………………………………………………. ۱۶۴
۴-۵: گروه فعلی…………………………………………………………………………………………………………… ۱۶۵
۴-۶: ساختار درونی جملة سادة متعدی در زبان انگلیسی طبق آراء پولاک………….. ۱۶۷
فهرست نمودارها
صفحه۴-۷: اتصال پسوندهای زمان و مطابقت……………………………………………………………………… ۱۶۹
۴-۸: اتصال وندهای مطابقت، زمان و منفی ساز………………………………………………………. ۱۷۰
۴-۹: تراوش ویژگی پسوند اشتقاقی………………………………………………………………………….. ۲۲۰
۴-۱۰:تراوش ویژگی پیشوند اشتقاقی……………………………………………………………………….. ۲۲۰
۴-۱۱:تراوش ویژگی وند در پسوند افزایی چندگانة اشتقاقی ………………………………… ۲۲۱
۴-۱۲: تراوش ویژگی وند در واژة حامل پیشوند و پسوند اشتقاقی………………………… ۲۲۱
۴-۱۳: جایگاه وند و خواهر آن …………………………………………………………………………………. ۲۲۲
کتابنامة فارسی:
- ابوالقاسمی ، محسن (۱۳۷۷) دستور تاریخی مختصر زبان فارسی، تهران: انتشارات سمت.
- احمدی گیوی، حسن (۱۳۸۰) دستور تاریخی فعل، دو جلدی، تهران: قطره
- اسحاقی، حمید (۱۳۷۵) وندهای تصریفی در زبان فارسی ، پایان نامة کارشناسی ارشد به راهنمایی دکتر میرعمادی، دانشکدة زبانهای خارجی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز
- افراشی ، آزیتا (۱۳۸۱) اندیشه هایی در معنی شناسی (یازده مقاله) ، تهران: انتشارات فرهنگ کاوش
- انوری ، حسن و گیوی، حسن (۱۳۶۳) دستور زبان فارسی، تهران: انتشارات فاطمی
- باطنی، محمدرضا (۱۳۷۸) توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی، تهران: انتشارات امیرکبیر
- بصاری،طلعت (۱۳۵۴) دستور زبان فارسی،تهران:طهوری
- پیرشفیعی، سرور (۱۳۶۱) فرایندهای واژه سازی در زبان فارسی، پایان نامه کارشناسی
«مقدمه»
به نام آنکه جان را فکرت آموخت
یکی از مسائل مهمی که در زمینة حقوق خصوصی بسیار اهمیت دارد احراز رابطة سببیت بین ضرر و فعل زیانباراست و ما در این تحقیق سعی داشتهایم با توجه به کتابهایی که در این زمینه وجود دارد، به بیان و توضیح این مسئله بپردازیم و دیدی کلی نسبت به رابطة سببیت بدست آوریم.
در این تحقیق ما رابطه سببیت را در سه فصل بررسی مینمائیم در فصل اول، کلیاتی را برای آشنائی با مسئله بیان کردهایم و سپس با بررسی کامل فعل زیانبار و رابطة سببیت در فصول بعدی به روشن کردن رابطة سببیت بین ضرر و فعل زیانبار پرداختهایم.
در نگارش این تحقیق کوشیده شده است محتوای مطالب در سطح مطلوب باشد و با تقسیمبندی درست مطالب سعی شده است که پیوند صحیحی بین مطالب ایجاد گردد و با بیانی ساده و روان و آوردن مثال روشن و نمونههای عملی و کاربردی تلاش شده است که تفهیم موضوع عمیقتر و آسانتر گردد.
فصل اول
کلیات
شکی نیست که تحقق مسئولیت مدنی و ایجاد الزام به جبران خسارت، توسط شخصی که به دیگری زیان وارد میسازد، منوط به وجود شرایطی میباشد که با تجمع این شرایط برای شخصی زیان رساننده مسئولیت مدنی ایجاد میشود و فقدان هر یک از آنها نیز موجب میشود که شخص مسئول جبران خسارت شناخته نشود و از مسئولیت معاف گردد شرایط لازم برای تحقق مسئولیت مدنی عبارتند از:
۱ـ لزوم بروز خسارت یا ضرر
۲ـ ارتکاب فعل زیانبار یا ترک فعل زیانبار
۳ـ احراز رابطة سببیت بین فعل یا ترک فعل زیانبار و زیان وارده
فهرست
عنوان…………………………………………………………………………………… صفحه
مقدمه …………………………………………………………………………………………….
فصل اول: کلیات ……………………………………………………………………………..
بخش نخست: مفهوم ضرر و اقسام آن ………………………………………………
۱-۱- مفهوم ضرر ………………………………………………………………………….
۱-۲- ضرر قابل جبران و شرایط آن ………………………………………………..
۱-۳- از دست دادن موقعیتهای عملی ………………………………………………..
۱-۴- محروم ماندن از کار ………………………………………………………………
۱-۵- ضرر معنوی ………………………………………………………………………….
بخش دوم: بیان مختصر فعل زیانبار ………………………………………………..
بخش سوم: بیان مختصر رابطة سببیت ………………………………………………
فصل دوم: فصل زیان بار ………………………………………………………………..
بخش نخست: عنصر مادة فعل زیان بار ……………………………………………..
۱-۱- تقصیر با فعل مثبت …………………………………………………………………
۱-۱-۱- قاعده ………………………………………………………………………………..
۱-۱-۲- شرایط فعل مثبت زیان بار و زیانها ………………………………………
۱-۲- تقصیر از نوع فعل سلبی یا ترک فعل …………………………………………
۱-۲-۱- اقسام ترک فعل ………………………………………………………………….
۱-۲-۲- مبانی نظری مسئولیت ناشی از خودداری ……………………………..
۱-۲-۳- نتایج عنصر مادی ………………………………………………………………
بخش دوم: عنصر معنوی فعل زیانبار ………………………………………………..
۲-۱- نقش اراده و تمیز در تشخیص انواع تقصیر ………………………………
۲-۲- مسئولیت مدنی صفیر غیرممیز و مجنون …………………………………..
۲-۲-۱- نظریههای حقوقی ……………………………………………………………….
۲-۲-۲- حقوق موضوعه ایران …………………………………………………………
۲-۳- آزادی اراده …………………………………………………………………………..
۲-۳-۱- نظریه سنتی و نوعی تقصیر …………………………………………………
۲-۳-۲- نقش اراده آزاد ………………………………………………………………….
بخش سوم: عنصر قانونی فصل زیانبار ……………………………………………..
۳-۱- مفهوم غیرقانونی بودن ……………………………………………………………
۳-۱-۱- معنا و چهرههای گوناگون تجاوز …………………………………………
۳-۱-۲- ضابطه و معیار تجاوز ………………………………………………………..
۳-۲- افعال مشروع …………………………………………………………………………
۳-۲-۱- دفاع مشروع ………………………………………………………………………
۳-۲-۲- امر آمر قانونی …………………………………………………………………..
۳-۲-۳- اکراه یا اجبار …………………………………………………………………….
۳-۲-۴- غرور ………………………………………………………………………………..
۳-۲-۵- اضطرار …………………………………………………………………………….
۳-۲-۶- اعمال حق ………………………………………………………………………….
۳-۲-۷- مصلحت عمومی …………………………………………………………………
۳-۲-۸- اذن و برائت از انجام عمل …………………………………………………..
فصل سوم: رابطة سببیت ………………………………………………………………….
بخش نخست: چگونگی رابطة سببیت ………………………………………………….
۱-۱- لزوم رابطة سببیت ………………………………………………………………….
۱-۲- اجتماع اسباب …………………………………………………………………………
بخش دوم: اسباب خارج و اثر آن در مسئولیت ……………………………………
۲-۱- وقوع حوادث پیشبینی نشده یا قوای قاهره ……………………………….
۲-۲- فعل شخص ثالث …………………………………………………………………….
۲-۳- تقصیر زیاندیده ………………………………………………………………………
منابع……………………………………………………………………………………………….
منابع:
۱ـ حقوق جزای عمومی جلد نخست، اردبیلی محمدعلی.
۲ـ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب سال ۱۳۷۹٫
۳ـ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
۴ـ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۷۵٫
۵ـ قانون مسئولیت مدنی مصوب سال ۱۳۱۱٫
۶ـ قانون مدنی مصوب سال ۱۳۷۰٫
۷ـ قواعد فقهی، جعفری محمدتقی
«مقدمه»
به نام آنکه جان را فکرت آموخت
یکی از مسائل مهمی که در زمینة حقوق خصوصی بسیار اهمیت دارد احراز رابطة سببیت بین ضرر و فعل زیانباراست و ما در این تحقیق سعی داشتهایم با توجه به کتابهایی که در این زمینه وجود دارد، به بیان و توضیح این مسئله بپردازیم و دیدی کلی نسبت به رابطة سببیت بدست آوریم.
در این تحقیق ما رابطه سببیت را در سه فصل بررسی مینمائیم در فصل اول، کلیاتی را برای آشنائی با مسئله بیان کردهایم و سپس با بررسی کامل فعل زیانبار و رابطة سببیت در فصول بعدی به روشن کردن رابطة سببیت بین ضرر و فعل زیانبار پرداختهایم.
در نگارش این تحقیق کوشیده شده است محتوای مطالب در سطح مطلوب باشد و با تقسیمبندی درست مطالب سعی شده است که پیوند صحیحی بین مطالب ایجاد گردد و با بیانی ساده و روان و آوردن مثال روشن و نمونههای عملی و کاربردی تلاش شده است که تفهیم موضوع عمیقتر و آسانتر گردد.
فصل اول
کلیات
شکی نیست که تحقق مسئولیت مدنی و ایجاد الزام به جبران خسارت، توسط شخصی که به دیگری زیان وارد میسازد، منوط به وجود شرایطی میباشد که با تجمع این شرایط برای شخصی زیان رساننده مسئولیت مدنی ایجاد میشود و فقدان هر یک از آنها نیز موجب میشود که شخص مسئول جبران خسارت شناخته نشود و از مسئولیت معاف گردد شرایط لازم برای تحقق مسئولیت مدنی عبارتند از:
۱ـ لزوم بروز خسارت یا ضرر
۲ـ ارتکاب فعل زیانبار یا ترک فعل زیانبار
۳ـ احراز رابطة سببیت بین فعل یا ترک فعل زیانبار و زیان وارده
فهرست
عنوان…………………………………………………………………………………… صفحه
مقدمه …………………………………………………………………………………………….
فصل اول: کلیات ……………………………………………………………………………..
بخش نخست: مفهوم ضرر و اقسام آن ………………………………………………
۱-۱- مفهوم ضرر ………………………………………………………………………….
۱-۲- ضرر قابل جبران و شرایط آن ………………………………………………..
۱-۳- از دست دادن موقعیتهای عملی ………………………………………………..
۱-۴- محروم ماندن از کار ………………………………………………………………
۱-۵- ضرر معنوی ………………………………………………………………………….
بخش دوم: بیان مختصر فعل زیانبار ………………………………………………..
بخش سوم: بیان مختصر رابطة سببیت ………………………………………………
فصل دوم: فصل زیان بار ………………………………………………………………..
بخش نخست: عنصر مادة فعل زیان بار ……………………………………………..
۱-۱- تقصیر با فعل مثبت …………………………………………………………………
۱-۱-۱- قاعده ………………………………………………………………………………..
۱-۱-۲- شرایط فعل مثبت زیان بار و زیانها ………………………………………
۱-۲- تقصیر از نوع فعل سلبی یا ترک فعل …………………………………………
۱-۲-۱- اقسام ترک فعل ………………………………………………………………….
۱-۲-۲- مبانی نظری مسئولیت ناشی از خودداری ……………………………..
۱-۲-۳- نتایج عنصر مادی ………………………………………………………………
بخش دوم: عنصر معنوی فعل زیانبار ………………………………………………..
۲-۱- نقش اراده و تمیز در تشخیص انواع تقصیر ………………………………
۲-۲- مسئولیت مدنی صفیر غیرممیز و مجنون …………………………………..
۲-۲-۱- نظریههای حقوقی ……………………………………………………………….
۲-۲-۲- حقوق موضوعه ایران …………………………………………………………
۲-۳- آزادی اراده …………………………………………………………………………..
۲-۳-۱- نظریه سنتی و نوعی تقصیر …………………………………………………
۲-۳-۲- نقش اراده آزاد ………………………………………………………………….
بخش سوم: عنصر قانونی فصل زیانبار ……………………………………………..
۳-۱- مفهوم غیرقانونی بودن ……………………………………………………………
۳-۱-۱- معنا و چهرههای گوناگون تجاوز …………………………………………
۳-۱-۲- ضابطه و معیار تجاوز ………………………………………………………..
۳-۲- افعال مشروع …………………………………………………………………………
۳-۲-۱- دفاع مشروع ………………………………………………………………………
۳-۲-۲- امر آمر قانونی …………………………………………………………………..
۳-۲-۳- اکراه یا اجبار …………………………………………………………………….
۳-۲-۴- غرور ………………………………………………………………………………..
۳-۲-۵- اضطرار …………………………………………………………………………….
۳-۲-۶- اعمال حق ………………………………………………………………………….
۳-۲-۷- مصلحت عمومی …………………………………………………………………
۳-۲-۸- اذن و برائت از انجام عمل …………………………………………………..
فصل سوم: رابطة سببیت ………………………………………………………………….
بخش نخست: چگونگی رابطة سببیت ………………………………………………….
۱-۱- لزوم رابطة سببیت ………………………………………………………………….
۱-۲- اجتماع اسباب …………………………………………………………………………
بخش دوم: اسباب خارج و اثر آن در مسئولیت ……………………………………
۲-۱- وقوع حوادث پیشبینی نشده یا قوای قاهره ……………………………….
۲-۲- فعل شخص ثالث …………………………………………………………………….
۲-۳- تقصیر زیاندیده ………………………………………………………………………
منابع……………………………………………………………………………………………….
منابع:
۱ـ حقوق جزای عمومی جلد نخست، اردبیلی محمدعلی.
۲ـ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب سال ۱۳۷۹٫
۳ـ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
۴ـ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۷۵٫
۵ـ قانون مسئولیت مدنی مصوب سال ۱۳۱۱٫
۶ـ قانون مدنی مصوب سال ۱۳۷۰٫
۷ـ قواعد فقهی، جعفری محمدتقی
۱-۱- مقدمه:
کشور پهناور ایران دارای فرهنگی و تمدن غنی به وسعت تاریخ است و از این جهت مایه ی فخر و مبا هات همه ی ایرانیان می باشد . بسیاری از خارجیان از دیر باز در پی آشنایی با این مرز و بوم و فرهنک و تمدن خاص آن بوده, و در این راه اقدام به یادگیری زبان فارسی نموده اند چرا که زبان آیینه ی فرهنگ است و بدون آشنایی با زبان بهره جستن از چشمه زلال فرهنگ میسر نخواهد بود .
در این میان وظیفه ی ایرانیان میهن پرست اشاعه فرهنگ و تمدن ایران و تلاش در جهت ترویج هر چه بیشتر زبان و ادبیات فارسی و هموار نمودن راه برای آموزش هرچه بهتر آن است .هر چند در سال های گذشته در زمینه ی آموزش علمی این زبان تحقیقاتی صورت گرفته ولی با وجود این کمبود هایی نیز در این زمینه احساس می شود . از آنجا که آموزش واژه یکی از مهمترین بخش های آموزش زبان دوم / خارجی محسوب می گردد و بدون آگاهی از واژه ها زبان آموز توانایی برقراری ارتباط معنی دار با هل زبان را نخواهد داشت نگارنده دراین پایان نامه بر آن است به تهیه ی متن های آموزش واژه بر اساس حوزه معنایی ویژه ی غیر فارسی زبانان سطح پیشرفته بپردازد .
۱-۲ . بیان موضوع:
هدف اصلی یادگیری زبان برقراری ارتباط است، برای دستیابی به این هدف، واژگان نقش مهمی ایفا میکنند، چرا که ایجاد ارتباط بدون واژهها غیر ممکن است. از این رو، آموزش واژه یکی از مهمترین بخشهای آموزش زبان دوم / خارجی محسوب میگردد زیرا بدون آگـاهی از واژهها زبان آموز توانایی برقراری ارتباط معنیدار با اهل زبان را نخواهد داشت، پس مسئله آموزش واژهها از اهمیت خاصی برخوردار است. از سوی دیگر یادگیری واژه فرایند سادهای نیست، اما استفاده از روشهای کارآمد در آموزش واژه، یادگیری آن را آسان میکند. تا کنون روشهای مختلفی در زمینهی آموزش واژه ارائه شده و به کار رفته است. در این میان آموزش واژه بر اساس حوزههای معنایی از جمله روشهای موفق علمی بوده است. در این روش، واژههایی که از نظر معنایی با یکدیگر ارتباط نزدیکی دارند یا به یک موضوع خاص مربوط هستند درون متنی واحد قرار می گیرند و با هم آموزش داده میشوند. تحقیقات به عمل آمده در مورد حوزههای معنایی نشانگر این واقعیت است که واژهها به تنهایی و جدا از واژههای دیگر رنگ و بوی معنایی خود را از دست میدهند. آموزش واژه از این طریق باعث میشود واژه هایی که با یکدیگر ارتباط معنایی دارند بهتر یاد گرفته شوند و نگهداری آنها در حافظه برای مدت زمان طولانی تضمین میشود. چرا که عقیده بر آن است که واژهها بر اساس حوزههای معنایی در حافظه ـ بلند مدت ذخیره میشوند. از آن جا که امروزه آموزش زبان فارسی بیشتر از قبل مورد توجه قرار گرفته است,پرداختن به جنبههای گوناگون آن و تهیه متنهای درسی به ویژه در زمینه واژگان اهمیت فراوانی دارد. از این رو، موضوع پایانامه حاضر نیز در راستای تهیه متنهای آموزش واژه به روش حوزههای معنایی است.
۱-۳٫ هدف تحقیق و اهمیت آن:
از آن جا که رشته آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان رشتهای کاملا نوپا است و در مراحل اولیه رشد و تکوین قرار دارد و تحقیقات علمی اندکی در زمینهی آموزش آن صورت گرفته است ، لازم است در زمینههای گوناگون اعم از آموزش واژه و تهیه و تدوین متن های درسی تحقیق و بررسی بیشتری صورت پذیرد. از سوی دیگر ، در سالهای اخیر بسیاری از خارجیان به دلایل گوناگون در داخل و خارج از ایران به یادگیری زبان فارسی علاقهمند شدهاند، اما در حال حاضر کتابهایی که برای آموزش زبان فارسی در مراکز آموزش زبان فارسی مورد استفاده قرار میگیرد، بسیار اندک است و در این میان برخی از کتابهای موجود بر پایهی روشهای علمی استوار نیستند.با وجود این ,همین کتاب های اندک هم تا کنون با استقبال نسبتاّ خوبی روبرو شده است و هم اینک در مراکز آموزش زبان فارسی مورد استفاده قرار می گیرد. پس باید کتابها و منابعی بر اساس روش های علمی جدید تهیه و در اختیار علاقهمندان به یادگیری زبان فارسی قرار گیرد.
هدف پایانامه حاضر، تهیهی متن های درسی آموزش واژههای زبان فارسی برای هموار کردن راه آموزش زبان فارسی است.
فهرست مطالب
فصل نخست – کلیات ۱
۱-۱٫ مقدمه ۲
۱-۲ بیان موضوع ۲
۱-۳٫ هدف تحقیق و اهمیت آن ۳
۱-۴٫ سوالات و فرضیه های تحقیق ۴
۱- ۵ . مفاهیم ۵
۱-۵-۱ ۰ واژه ۵
۱-۵-۲ ۰ آموزش ۷
۱- ۵- ۳ ۰ نظریه آموزش ۷
۱- ۵- ۴ ۰ یادگیری ۸
۱- ۵- ۵ ۰ رابطه ی آموزش و یادگیری ۹
۱-۵-۶ ۰ مقایسه آموزش با یادگیری ۹
۱- ۵- ۷ ۰ حوزه های معنایی ۱۰
۱-۵-۸ ۰ خلاصه ۱۱
فصل دوم : مطالعات پیشین ۱۲
۲-۱ ۰ اهمیت واژه و مطالعات انجام شده در زمینه ی آموزش واژه ۱۳
۲-۲ ۰ فرایندهای واژه سازی ۱۴
۲- ۲-۱ ۰ انواع فرایندهای واژه سازی ۱۵
۲-۲-۱-۱ ۰ تصریف ۱۵
۲-۲-۱-۲ ۰ اشتقاق ۱۵
۲-۲-۱-۳ ۰ ترکیب ۱۶
۲-۲-۱-۴ ۰ قرض گیری /وام گیری ۱۶
۲-۲-۱-۴-۱ ۰ ترجمه قرضی /عاریتی ۱۶
۲-۲-۱-۵ ۰ گسترش/تعمیم ۱۶
۲-۲-۱-۶ ۰ تخصیص ۱۷
۲-۲-۱-۷ ۰ کوتاه سازی ۱۷
۲-۲-۱-۷-۱ ۰ سر واژه سازی ۱۷
۲-۲-۱-۷-۲ ۰ اختصار سازی ۱۸
۲-۲-۱-۷-۳ ۰ پسین سازی ۱۸
۲-۲-۱-۷-۴ ۰ بریدن ۱۸
۲- ۲- ۱- ۸ ۰ تبدیل ۱۸
۲-۲-۲-۱-۹ ۰ ادغام / آمیزش ۱۹
۲-۲-۱-۱۰ ۰ ابداع ۱۹
۲-۲- ۱-۱۱ ۰ نام آوا ۱۹
۲- ۲- ۱- ۱۲ ۰ مضاعف سازی ۱۹
۲-۳- ۰ انواع واژه ۲۰
۲-۳- ۱ ۰ واژه های قاموسی و واژه های دستوری نقش نما ۲۰
۲-۳-۲ ۰ واژه های دریافتی و واژه های تولیدی ۲۱
۲-۴- ۰ سیر تحول واژه ۲۲
۲-۴-۱ ۰ دوره ی بی توجهی به واژه ۲۳
۲-۴-۲ ۰ دلایل بی توجهی به آموزش واژه در گذشته ۲۵
۲-۴-۳ ۰ دوره ی توجه ۲۶
۲-۴-۴ ۰دوره ی پیشرفت ۲۸
۲-۵ ۰ یادگیری واژه ۲۹
۲-۵-۱ ۰ مراحل یادگیری واژه ۳۰
۲-۶ ۰ اصول اساسی در آموزش زبان ۳۲
۲-۷ ۰ راهکارهای یادگیری و یاد آوری ۳۳
۲-۷-۱ ۰ انواع راهکارهای یادگیری ۳۴
۲-۸ ۰ عوامل درون واژه ای موثر بر یادگیری واژه ۳۵
۲-۹ ۰ انواع راهکارهای یادگیری واژه ۳۵
۲-۹-۱ ۰ راهکارهای مبتنی بر تکرار واژه / معنای واژه ۳۶
۲-۹-۲ ۰ راهکارهای مبتنی برتجزیه و تحلیل ویژگی واژه ۳۷
۲-۹-۳ ۰راهکارهای مبتنی بر شرح و تفصیل ساده ۳۸
۲-۹-۴ ۰ راهکارهای مبتنی بر شرح و تفصیل پیچیده ۳۸
۲-۱۰ ۰ روش یارگیری حافظه ۳۹
۲-۱۱ ۰ آموزش واژه ۴۰
۲-۱۲ ۰ روش ها آموزش واژه ۴۰
۲-۲-۱ ۰ روش مستقیم و روش غیر مستقیم ۴۱
۲-۱۲- ۱-۱ ۰ روش مستقیم ۴۲
۲- ۱۲-۱-۱-۱ ۰ آموزش راهکارها ۴۲
۲-۱۲-۱- ۱- ۲ ۰ گسترش واژه + آموزش صریح ۴۲
۲-۱۲-۱-۱-۳ ۰ فعالیت های کلاس ۴۲
۲-۱۲-۱-۲ ۰ روش غیر مستقیم ۴۳
۲-۱۲-۱-۲-۱ ۰ متن به تنهایی ۴۳
۲-۱۲-۲-۱ ۰ فعالیت های برنامه ریزی نشده ۴۳
۲-۱۲- ۲- ۲ ۰ فعالیت های برنامه ریزی شده روش های آموزش واژه ۴۴
۲-۱۲-۲-۲ -۱ ۰ آموزش واژگان غیر فعال ۴۴
۲-۱۲-۲-۲-۱-۱ ۰ تکرار ۴۵
۲-۱۲-۲-۲-۱-۲ ۰ روش های جفت پیوسته ۴۵
۲-۱۲-۲-۲-۱-۳ ۰ فهرست واژه ۴۶
۲-۱۲-۲-۲-۱-۴ ۰ روش واژه کلیدی ۴۷
۲-۱۲-۲-۲-۱-۵ ۰ روش ترجمه ۴۹
۲-۱۲-۲-۲-۱-۶ ۰ آموزش با کمک روابط واژگانی ۵۰
۲-۱۲- ۲-۲-۱-۷ ۰ ارائه ی تصویر ۵۱
۲-۱۲-۲-۲-۱-۸ ۰ اجرای نمایش ۵۱
۲-۱۲- ۲-۲-۱-۹ ۰ خانواده های واژگانی ۵۲
۲-۱۲-۲-۲-۱-۱۰ ۰ روش های معنایی ۵۲
۲-۱۲-۲-۲-۱-۱۰-۱ ۰ روش حوزه های معنایی ۵۲
۲-۱۲-۲-۲-۱-۱۰-۲ ۰ تجزیه و تحلیل مولفه های معنایی ۵۴
۲-۱۲-۲-۲-۱-۱۱ ۰ روش شاگرد محوری : دفترچه ی واژگانی ۵۵
۲-۱۲-۲-۲-۱-۱۲ ۰ کاربرد فرهنگ ۵۵
۲-۱۲-۲-۲-۱-۱۳ ۰ یادگیری واژه از طریق بافت ۵۶
۲-۱۲-۲-۲-۲ ۰ آموزش واژگان فعال ۵۸
۲-۱۲-۲-۲-۲-۱ ۰ روش سلسه مورسیا و روزن ویگ ۵۹
۲-۱۲-۲-۲-۲-۲ ۰ روش پیجین سازی ۶۰
۲-۱۲-۲-۲-۲-۳ ۰ روش لوکاس ۶۱
۲-۱۳ ۰ تعداد واژه ۶۱
۲-۱۴ ۰ انتخاب واژه ۶۲
۲-۱۵ ۰ معیارهای انتخاب واژه ۶۳
۲-۱۶ ۰ ارائه ی واژه ۶۵
۲-۱۷ ۰ وسایل کمک آموزش دیداری و یادگیری ۶۶
۲-۱۸ ۰ ملاحظات معنی شناختی ۶۷
۲-۱۸-۱ ۰ معنی شناسی ساختاری ۶۷
۲-۱۸-۲ ۰ حوزه های معنایی ۶۷
۲-۱۸-۳ ۰ انواع حوزه های معنایی ۶۹
۲-۱۸-۴ ۰ روابط معنایی ۷۰
۲-۱۸-۴-۱ ۰ هم معنایی ۷۱
۲-۱۸-۴-۲ ۰ شمول معنایی ۷۱
۲-۱۸-۴-۳ ۰ با هم آیی ۷۱
۲-۱۸-۴-۴ ۰ رابطه جزء –کل ۷۲
۲-۱۸-۴-۵ ۰ تباین معنایی ۷۲
۲-۱۸-۴-۶ ۰ تقابل معنایی ۷۳
۲-۱۹ ۰ ملاحظات روانشناسی زبان ۷۴
۲-۱۹-۱ ۰ حافظه ۷۴
۲-۱۹-۱-۱ ۰ انواع حافظه ۷۵
۲-۹-۱-۱-۱ ۰ حافظه کوتاه مدت ۷۵
۲-۹-۱-۱-۲ ۰ حافظه بلند مدت ۷۶
۲-۱۹-۱-۱-۳ ۰ حافظه معناشناسی ۷۷
۲-۲۰ ۰ واژگان ۷۷
۲-۲۰-۱ ۰ واژگان ذهنی ۷۸
۲-۲۰-۲ ۰ سازماندهی واژگان ذهنی ۷۹
۲-۲۰-۳ . اطلاعات واژگانی: دانش واژگانی ۸۱
۲-۲۱ ۰ اصول آموزش واژه ۸۲
۲-۲۲ ۰ خلاصه ۸۵
فصل سوم : تهیه و تدوین متن های آموزش واژه ۸۶
۳-۱ ۰ مقدمه ۸۷
۳-۲ ۰ نحوه ی انتخاب واحدهای درسی , واژه ها ساختارها ۸۷
۳-۲-۱ ۰ چگونگی انتخاب عنوان واحدهای درسی ۸۷
۳-۲-۲ ۰ نحوه ی انتخاب ساختارها ۸۷
۳-۳ ۰ ملاحظات کلی ۸۸
۳-۳-۱ ۰ اطلاعات مربوط به زبان آموز ۸۹
۳-۳-۲ ۰ اطلاعات مربوط به شرح درس ۹۰
۳-۳-۳ ۰ اطلاعات آموزش ۹۰
۳-۴ ۰ ساختار کلی واحدهای درسی ۹۰
۳-۴-۱ ۰ مرحله پیش از خواندن ۹۱
۳-۴-۱-۱ ۰ تصویر ۹۲
۳-۴-۱-۲ ۰ پرسش ۹۲
۳-۴-۲ ۰ مرحله خواندن ۹۳
۳-۴-۳ ۰ مرحله پس از خواندن ۹۳
۳-۴-۳-۱ ۰ سوال های درک مطلب ۹۴
۳-۴-۳-۲ ۰ تمرین کاربرد واژه ۹۵
۳-۴-۳-۳ ۰ تمرین باهم آوایی ۹۵
۳-۴-۳-۴ ۰ تمرین تطبیقی ۹۵
۳-۴-۳-۵ ۰ تمرین واژه های مترادف و متضاد ۹۶
۳-۴-۳-۶ ۰ متن های خواندنی ۹۶
۳-۴-۳-۷ ۰ تمرین شبکه ی واژگانی ۹۷
۳-۴-۳-۸ ۰ تمرین گروهی ۹۷
۳-۴-۳-۹ ۰ تمرین های تصویری ۹۷
۳-۴-۳-۱۰ ۰ تکلیف ۹۷
۳-۴-۳-۱۱ ۰ تمرین مربوط به مراحل انجام یک کار ۹۸
۳-۴-۳-۱۲ ۰ تمرین های دیگر ۹۸
۳-۵ ۰ خلاصه ۹۹
فصل چهارم : متن های آموزش واژه ۱۰۰
۴-۱ ۰ سهراب سپهری ۱۰۱
۴-۲ ۰ گل آقا ۱۰۷
۴-۳ ۰ چغازنبیل ۱۱۳
۴-۴ ۰ زبان آموزی میمون ها ۱۲۰
۴-۵ ۰ پست ۱۲۶
۴-۶ ۰ سال نو ۱۳۴
۴-۷ ۰ فرودگاه ۱۴۳
۴-۸ ۰ طلای سرخ ایران ۱۵۰
۴-۹ ۰ جهانگردی چیست ؟ جهانگرد کیست ؟ ۱۵۶
۴-۱۰ ۰ بوی خوش چای ۱۶۲
۴-۱۱ ۰ خلاصه ۱۶۷
فصل پنجم : خلاصه و نتیجه ۱۶۸
۵-۱ ۰ خلاصه و نتیجه ۱۶۹
۵-۲ ۰ موضوعاتی برای تحقیق ۱۷۲
منابع ۱۷۳
منابع فارسی ۱۷۴
منابع انگلیسی ۱۷۶
واژه نامه ۱۸۱
فارسی – انگلیسی ۱۸۲
انگلیسی – فارسی ۱۸۶
منابع فارسی:
۱ـ آکماجین، آندرین و دیگران، ۱۳۷۵، زبانشناسی: درآمدی بر زبان و ارتباط، ترجمه خسرو غلامعلی زاده، کرمانشاه: مؤسسه انتشاراتی طاق بستان.
۲ـ آلن، ویرجینیا، فرنچ، ۱۳۶۶، فنون تدریس لغت، ترجمه قاسم کبیری، رشد آموزش زبان، س۳، ش۱۱ و ۱۲٫
۳ـ ایچسون، جین، ۱۳۷۱، مبانی زبانشناسی ترجمه محمد فائض، تهران، انتشارات نگاه.
۴ـ . . . ، ۱۳۷۲، زبان و ذهن: روان ـ زبانشناسی، ترجمه محمدفائض، تهران انتشارات آگاه.
۵ـ بانان صادقیان، جلیل، ۱۳۷۶، تقریرات درس و تدوین مطالب درسی، تهران: دانشگاه علوم طباطبایی.
۶ـ براون، اچ. داگلاس، ۱۳۶۳،اصول یادگیری و تدریس زبان، ترجمه: مجدالدین کیوانی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
۷ـ پالمر، فرانک، ۱۳۶۶، نگاهی تازه به معنیشناسی، ترجمه کورش صفوی، تهران: چاپ پنگوئن.
چکیده:
نقاشی ایرانی که با عنوان نگارگری شناخته شده است، بیشتر دارای مضامینی عاشقانه - عارفانه و مذهبی است این مضامین برگرفته از شعرها و نثرهای ادبی میباشد که با خلاقیت هنرمند ایرانی عناصر اصلی آن به تصویر در آمده است.
نخستین چیزی که در بررسی آثار ادبی و هنری نظر ما را به خود جلب میکند صورت عینی و مادی آن است. شعر و ادبیات از دیر باز متوجه خواستهای متعالی بشر در زمانها و مکانها بوده که در اشعار شاعرانی چون سعدی جاودانه شده و عنوان شعر جهانی به آن اطلاق گردید.
شعر یوسف و زلیخا از بوستان سعدی که توسط هنرمند نقاش کمالالدین بهزاد ترسیم شده است، نمونه خوبی برای بیان ارتباط بین شعر و نقاشی میباشد. بدین ترتیب که سعدی شاعر بزرگ ایرانی این داستان قرآنی را با تخیّل و ذهنیات خود به صورت عناصر لفظی بیان کرده و بهزاد این شعر را با توجه به اعتقادات و برداشتهای ذهنی خود با عناصر بصری به تصویر کشیده است. زبان شعر از معنا مایه میگیرد به همین دلیل اسباب ایجاد شعرْ مبنایی معنایی دارد و نقاش هم در استفاده از شعر علاوه بر جنبههای معنایی به جنبهی نمادین و استعاری آن نیز توجه مینماید.
مقدّمه:
پیوند بین نقاشی ایرانی و ادبیات را میتوان به وفور در آثار هنرمندان نقاش دید. بدین جهت در این مقاله به بررسی تطبیقی یکی از شاهکارهای نقاشی ایرانی با عنوان «یوسف و زلیخا» اثرکمالالدین بهزاد و شعر شاعر بزرگ سعدی با همین عنوان پرداخته شده است تا بیان گردد که این پیوند در چه زمینه و با چه عنصری «لفظی یا بصری» در هنر نقاشی پدیدار گردیده است؟ و آیا هنرمند نقاش در این اثر تمامی عناصر شعر را جزء به جزء، به عنصر بصری و عینی تبدیل نموده یا مفهومی کلی از شعر را به عنوان موضوع انتخاب کرده و سپس تخیّلات و برداشتهای ذهنی خود را با آن در آمیخته است؟ و دیگر اینکه نقاش مضمون «عاشقانه – عارفانه» را چگونه به تصویرکشیده است؟
شایان ذکر است برداشتهای شخصی اینجانب نیز در موضوعات تطبیقی شعر و نقاشی بوده که در حد توان بیان گردیده است.
ضمنا موارد زیر در انتهای مقاله آورده شده است:
۱- شعر سعدی و اثر کمالالدین بهزاد.
۲- تعاریف لغات و توضیحات بیشتر با ارجاع به منبع.
۳- تصاویر و توضیح پروژه عملی با عنوان تجلی عاشورا در مخلوقات با دیدی امروزی و توجه به مبانی نقاشی ایرانی.
اما در مقام عذرخواهی از استاد گرامی جناب آقای دکتر ضرغام به جهت کاستیهای آن و جلب راهنمای و ادامه بذل محبت ایشان از خواجه مدد میگیرم:
به کوی میکده گیران و سرفکنده روم چرا که همین شرم آیدم زحاصل خویش
ادبیات و شعر
هر مفهومی که از ادبیات در ذهن داشته باشیم در جستجوی بیرونی خود برای یافتن عین مرتبط با آن مفهوم خواهناخواه به آثار ادبی، اعم از شعر و نثر میرسیم یعنی غزل، رباعی، رمان، داستان و… که همگی عین ادبی یا مصداق خارجی مفهوم ذهنی ادبیاتاند. پس برای شناخت ماهیّت ادبیات باید سراغ همان مصداقهای خارجی ادبیات رفت. در بررسی هر شعر یا هر نثر به عنوان یک اثر ادبی با یک پدیدهی هنری، نخستین چیزی که نظر ما را به خود جلب میکند صورت مادی یا شکل عینی آن است.
ادبیات هنری لفظی است و پدیدهایی را خلق میکند که خود معنادار هستند. “اما شعر در ادب فارسی کلامی موزون و خیالانگیز و در عرف مردم کلامی موزون و مقفی، است و الفاظ مهمل و بیمعنی را هر چند که دارای وزن و قافیه باشند شعر نمیشمارند. شعر بر درونه «محتوا» زبان استوار است و زبان شعر از معنا مایه میگیرد و این چنین است که شعری جهانی میشود. «شعر جهانی» به اشعاری گفته میشود که از خواستهای متعالی بشر در همهی زمانها و مکان ها سخن میگوید و موضوعاتی که انسان در هر مکان و زمان به آن نیازمند است و برای همیشه در تاریخ ادبیات ملتها جاودانه خواهد بود مثل اشعار مولانا حافظ و سعدی و… .” (شمیسا، ۱۳۸۱، ص۲۱۲)
چنانچه بخواهیم شعر یوسف و زلیخا را در حیطه انواع ادبی مورد بررسی قرار دهیم این شعر از نوع «قصّه» است.” قصّه معنای دوگانهای دارد و از ریشه «قص یقص قصاً» به معنی «کوتاه کردن» است که مخصوصاً در مورد«مو» به کار میرود. «قص الشعر» یعنی مو را بریده و کوتاه کرد و لذا حافظ میگوید:
معاشران گره از زلف یاد باز کنید شبی خوش است بدین قصّهاش دراز کنید” (شمیسا، ۱۳۸۱، ص۲۱۳)
این لفظ«قصّه» در قرآن نیز به کار رفته و داستان یوسف (ع) «احسن القصص» خوانده شده است. «یوسف و زلیخا» از جمله قصص قرآنی است که سعدی در بوستان خود قسمتی از این قصهی بزرگ را با زبان شعر بیان کرده و بعدها کمالالدین بهزاد این شعر زیبا را به تصویر کشیده است.
“هدف از قصّه ارائه اندیشهی عرفانی (۱) یا اخلاقی، است مانند داستان منطقالطیر عطّار که میتوان آن را معادل نوول اندیشه (thenorel of Ideas) محسوب داشت و گاهی قصّهها به صورت مجموعهای از ماجراهای گوناگوناند و جنبه سرگرم کنندگی دارند مانند هفتپیکر نظامی که در این صورت معادل نوول حوادثند (Thenave ofIndertdn) صحنهها در قصّه کنار هم مجموعاً مانند یک پرده نقاشی یا صحنه مینیاتور است بدین معنی که هم دنیا به صورت سهلالوصولی در دسترس است و هم موقعیتها و مکانها و زوایا در یک سطح کنار یکدیگر قرار گرفتهاند.
عناصر قصّههای ایرانی:
۱- دایهیی که در بین عاشق و معشوق به صورت پنهان ارتباط ایجاد میکند.
۲- کودکی که رمز مرگ، نابودی، جادو و مخاطرات است و قهرمان در تعقیب آن به قصر جادوگر میرسد و مکان معشوق را مییابد و گاهی به جای گور جانوران دیگر مثلاً آهو عمل هدایت جادویی را برعهده دارند.
۳- صحنهیی از بزم دختران در دشت و باغ
۴- درویشی«نمایندهی نیروهای عینی» یا جوانمردی به قهرمان کمک میکند گاهی به جای درویش سخن از یکی از اولیا الله یا پیغمبر (ص) «ورقه و گلشاه» با حضرت علی (ع) یا خضر است.
۵- صحنهی که در آن قهرمان به لباس مبدّل در میآید.
منابع و مآخذ
۱- آیت االلهی، حبیب االله- مبانی نظری هنرهای تجسمی- نشر سمت- چاپ ۲- تهران- ۱۳۸۶٫
۲- آریان، قمر- کمالالدین بهزاد- نشر فرهنگ و هنر هیرمند- تهران- ۱۳۸۲٫
۳- اپهام پوپ، آرتور- ترجمه یعقوب آژند- سیر و صور نقاشی ایران- نشر مولی- چاپ ۱- تهران – ۱۳۷۸٫
۴- اپهام پوپ، آرتور- نگارش پرویز ناتل خانلری- شاهکارهای هنر ایران- نشر علمی و فرهنگی- تهران- ۱۳۶۰٫
۵- اشرفی، مقدم- ترجمه روئین پاکباز – همگامی نقاشی با ادبیات در ایران- نشر نگاه – تهران- ۱۳۶۷٫
۶- بورکهارت، تیتوس- ترجمه مسعود رجبنیا- هنر اسلامی زبان و بیان- نشر سروش- چاپ ۱- تهران- ۱۳۶۵٫
۷- بختیاری، لاله / اردلان، نادر- ترجمه حمید شاهرخ- حس وحدت (سنت عرفانی در معماری )- نشر خاک- تهران- ۱۳۶۹٫
۸- بازیل گری- ترجمه عربعلی شروه- نقاشی ایرانی- نشر دنیای نو- تهران- ۱۳۸۳٫
۹- براتی، عبدالعلی/ کیانی، فرزاد – ویرایش آیدین آغداشلو – شعر و نقاشی ایرانی حمایت از هنر در ایران- نشر نسیم و دانش- تهران- ۱۳۷۶٫
۱۰- پاکباز، روئین- ترجمه آرش- نقاشی ایران از دیرباز تا امروز- نشر ساقی- تهران- ۱۳۸۲٫
۱۱- پاکباز، روئین- دایره المعارف هنر- نشر فرهنگ معاصر- چاپ ۴- تهران- ۱۳۸۳٫
۱۲- تجویدی، اکبر- نقاشی ایرانی از کهنترین روزگار تا دوران صفویان- نشر وزارت فرهنگ و هنر- تهران- ۱۳۵۲٫
چکیده:
نقاشی ایرانی که با عنوان نگارگری شناخته شده است، بیشتر دارای مضامینی عاشقانه - عارفانه و مذهبی است این مضامین برگرفته از شعرها و نثرهای ادبی میباشد که با خلاقیت هنرمند ایرانی عناصر اصلی آن به تصویر در آمده است.
نخستین چیزی که در بررسی آثار ادبی و هنری نظر ما را به خود جلب میکند صورت عینی و مادی آن است. شعر و ادبیات از دیر باز متوجه خواستهای متعالی بشر در زمانها و مکانها بوده که در اشعار شاعرانی چون سعدی جاودانه شده و عنوان شعر جهانی به آن اطلاق گردید.
شعر یوسف و زلیخا از بوستان سعدی که توسط هنرمند نقاش کمالالدین بهزاد ترسیم شده است، نمونه خوبی برای بیان ارتباط بین شعر و نقاشی میباشد. بدین ترتیب که سعدی شاعر بزرگ ایرانی این داستان قرآنی را با تخیّل و ذهنیات خود به صورت عناصر لفظی بیان کرده و بهزاد این شعر را با توجه به اعتقادات و برداشتهای ذهنی خود با عناصر بصری به تصویر کشیده است. زبان شعر از معنا مایه میگیرد به همین دلیل اسباب ایجاد شعرْ مبنایی معنایی دارد و نقاش هم در استفاده از شعر علاوه بر جنبههای معنایی به جنبهی نمادین و استعاری آن نیز توجه مینماید.
مقدّمه:
پیوند بین نقاشی ایرانی و ادبیات را میتوان به وفور در آثار هنرمندان نقاش دید. بدین جهت در این مقاله به بررسی تطبیقی یکی از شاهکارهای نقاشی ایرانی با عنوان «یوسف و زلیخا» اثرکمالالدین بهزاد و شعر شاعر بزرگ سعدی با همین عنوان پرداخته شده است تا بیان گردد که این پیوند در چه زمینه و با چه عنصری «لفظی یا بصری» در هنر نقاشی پدیدار گردیده است؟ و آیا هنرمند نقاش در این اثر تمامی عناصر شعر را جزء به جزء، به عنصر بصری و عینی تبدیل نموده یا مفهومی کلی از شعر را به عنوان موضوع انتخاب کرده و سپس تخیّلات و برداشتهای ذهنی خود را با آن در آمیخته است؟ و دیگر اینکه نقاش مضمون «عاشقانه – عارفانه» را چگونه به تصویرکشیده است؟
شایان ذکر است برداشتهای شخصی اینجانب نیز در موضوعات تطبیقی شعر و نقاشی بوده که در حد توان بیان گردیده است.
ضمنا موارد زیر در انتهای مقاله آورده شده است:
۱- شعر سعدی و اثر کمالالدین بهزاد.
۲- تعاریف لغات و توضیحات بیشتر با ارجاع به منبع.
۳- تصاویر و توضیح پروژه عملی با عنوان تجلی عاشورا در مخلوقات با دیدی امروزی و توجه به مبانی نقاشی ایرانی.
اما در مقام عذرخواهی از استاد گرامی جناب آقای دکتر ضرغام به جهت کاستیهای آن و جلب راهنمای و ادامه بذل محبت ایشان از خواجه مدد میگیرم:
به کوی میکده گیران و سرفکنده روم چرا که همین شرم آیدم زحاصل خویش
ادبیات و شعر
هر مفهومی که از ادبیات در ذهن داشته باشیم در جستجوی بیرونی خود برای یافتن عین مرتبط با آن مفهوم خواهناخواه به آثار ادبی، اعم از شعر و نثر میرسیم یعنی غزل، رباعی، رمان، داستان و… که همگی عین ادبی یا مصداق خارجی مفهوم ذهنی ادبیاتاند. پس برای شناخت ماهیّت ادبیات باید سراغ همان مصداقهای خارجی ادبیات رفت. در بررسی هر شعر یا هر نثر به عنوان یک اثر ادبی با یک پدیدهی هنری، نخستین چیزی که نظر ما را به خود جلب میکند صورت مادی یا شکل عینی آن است.
ادبیات هنری لفظی است و پدیدهایی را خلق میکند که خود معنادار هستند. “اما شعر در ادب فارسی کلامی موزون و خیالانگیز و در عرف مردم کلامی موزون و مقفی، است و الفاظ مهمل و بیمعنی را هر چند که دارای وزن و قافیه باشند شعر نمیشمارند. شعر بر درونه «محتوا» زبان استوار است و زبان شعر از معنا مایه میگیرد و این چنین است که شعری جهانی میشود. «شعر جهانی» به اشعاری گفته میشود که از خواستهای متعالی بشر در همهی زمانها و مکان ها سخن میگوید و موضوعاتی که انسان در هر مکان و زمان به آن نیازمند است و برای همیشه در تاریخ ادبیات ملتها جاودانه خواهد بود مثل اشعار مولانا حافظ و سعدی و… .” (شمیسا، ۱۳۸۱، ص۲۱۲)
چنانچه بخواهیم شعر یوسف و زلیخا را در حیطه انواع ادبی مورد بررسی قرار دهیم این شعر از نوع «قصّه» است.” قصّه معنای دوگانهای دارد و از ریشه «قص یقص قصاً» به معنی «کوتاه کردن» است که مخصوصاً در مورد«مو» به کار میرود. «قص الشعر» یعنی مو را بریده و کوتاه کرد و لذا حافظ میگوید:
معاشران گره از زلف یاد باز کنید شبی خوش است بدین قصّهاش دراز کنید” (شمیسا، ۱۳۸۱، ص۲۱۳)
این لفظ«قصّه» در قرآن نیز به کار رفته و داستان یوسف (ع) «احسن القصص» خوانده شده است. «یوسف و زلیخا» از جمله قصص قرآنی است که سعدی در بوستان خود قسمتی از این قصهی بزرگ را با زبان شعر بیان کرده و بعدها کمالالدین بهزاد این شعر زیبا را به تصویر کشیده است.
“هدف از قصّه ارائه اندیشهی عرفانی (۱) یا اخلاقی، است مانند داستان منطقالطیر عطّار که میتوان آن را معادل نوول اندیشه (thenorel of Ideas) محسوب داشت و گاهی قصّهها به صورت مجموعهای از ماجراهای گوناگوناند و جنبه سرگرم کنندگی دارند مانند هفتپیکر نظامی که در این صورت معادل نوول حوادثند (Thenave ofIndertdn) صحنهها در قصّه کنار هم مجموعاً مانند یک پرده نقاشی یا صحنه مینیاتور است بدین معنی که هم دنیا به صورت سهلالوصولی در دسترس است و هم موقعیتها و مکانها و زوایا در یک سطح کنار یکدیگر قرار گرفتهاند.
عناصر قصّههای ایرانی:
۱- دایهیی که در بین عاشق و معشوق به صورت پنهان ارتباط ایجاد میکند.
۲- کودکی که رمز مرگ، نابودی، جادو و مخاطرات است و قهرمان در تعقیب آن به قصر جادوگر میرسد و مکان معشوق را مییابد و گاهی به جای گور جانوران دیگر مثلاً آهو عمل هدایت جادویی را برعهده دارند.
۳- صحنهیی از بزم دختران در دشت و باغ
۴- درویشی«نمایندهی نیروهای عینی» یا جوانمردی به قهرمان کمک میکند گاهی به جای درویش سخن از یکی از اولیا الله یا پیغمبر (ص) «ورقه و گلشاه» با حضرت علی (ع) یا خضر است.
۵- صحنهی که در آن قهرمان به لباس مبدّل در میآید.
منابع و مآخذ
۱- آیت االلهی، حبیب االله- مبانی نظری هنرهای تجسمی- نشر سمت- چاپ ۲- تهران- ۱۳۸۶٫
۲- آریان، قمر- کمالالدین بهزاد- نشر فرهنگ و هنر هیرمند- تهران- ۱۳۸۲٫
۳- اپهام پوپ، آرتور- ترجمه یعقوب آژند- سیر و صور نقاشی ایران- نشر مولی- چاپ ۱- تهران – ۱۳۷۸٫
۴- اپهام پوپ، آرتور- نگارش پرویز ناتل خانلری- شاهکارهای هنر ایران- نشر علمی و فرهنگی- تهران- ۱۳۶۰٫
۵- اشرفی، مقدم- ترجمه روئین پاکباز – همگامی نقاشی با ادبیات در ایران- نشر نگاه – تهران- ۱۳۶۷٫
۶- بورکهارت، تیتوس- ترجمه مسعود رجبنیا- هنر اسلامی زبان و بیان- نشر سروش- چاپ ۱- تهران- ۱۳۶۵٫
۷- بختیاری، لاله / اردلان، نادر- ترجمه حمید شاهرخ- حس وحدت (سنت عرفانی در معماری )- نشر خاک- تهران- ۱۳۶۹٫
۸- بازیل گری- ترجمه عربعلی شروه- نقاشی ایرانی- نشر دنیای نو- تهران- ۱۳۸۳٫
۹- براتی، عبدالعلی/ کیانی، فرزاد – ویرایش آیدین آغداشلو – شعر و نقاشی ایرانی حمایت از هنر در ایران- نشر نسیم و دانش- تهران- ۱۳۷۶٫
۱۰- پاکباز، روئین- ترجمه آرش- نقاشی ایران از دیرباز تا امروز- نشر ساقی- تهران- ۱۳۸۲٫
۱۱- پاکباز، روئین- دایره المعارف هنر- نشر فرهنگ معاصر- چاپ ۴- تهران- ۱۳۸۳٫
۱۲- تجویدی، اکبر- نقاشی ایرانی از کهنترین روزگار تا دوران صفویان- نشر وزارت فرهنگ و هنر- تهران- ۱۳۵۲٫
مقدمه
سلامت روان به دلیل وجود پیشگیری از اختلالات و نیز ایجاد کردن زمینه برای شناخت و ایجاد معیارهای سلامت روان در افراد جامعه مورد توجه و قابل بررسی است. از سویی کارآمدی، پیشرفت و سلامت افراد جامعه با گذر زمان پیشرفت و سلامت جامعه را در حد مطلوبی فراهم میکند. در این میان چون انسان مدام در حال تغییر است، تلاش برای شناسایی عوامل موثر در سلامت روان پایان ناپذیر می نماید. سلامت روان مقوله ای حائز اهمیت است، چرا که تأثیر روح و روان بر عملکرد جسمانی بر هیچکس پوشیده نیست. در این راه بزرگان ادبی و مذهبی ما از دیر باز بر مبحث سلامت روان تأکید داشته اند. مولوی می فرماید:
تن زجان وجان زتن مستور نیست لیک کس را دیدجان دستور نیست
از جمله عوامل مؤثر و ایجاد کننده سلامت روان هنر و در اینجا منحصراً شعر می باشد. افراد به وسیله بیان آنچه که می خواهند به شکل سمبولهای کلامی، نه تنها از انرژی منفی حاصل از افکار ناخوشایند خودآگاه و ناخودآگاه رهایی می یابند، بلکه دست به آفرینندگی زده اند و این یکی از ویژگی های افراد خودشکوفا ست، که به قول «راجرز» دارای بالاترین سطح سلامت روان هستند. پس تأثیر شعر در همین بدو امر در دو بحث کاتارسیس و خلاقیت سطح بالا در انسانگرایی مطرح می گردد. بیان احساسات در قالب شعر باعث میشود که فرد بتواند از بیرون به خود بنگرد یا به خودآگاهی دست یابد و حافظ می فرماید:
مروبه خانه ارباب بی مروت دهر که گنج عافیتت درسرای خویشتن است
باید توجه داشته باشیم که معیارهای سلامت روان با فرهنگ جامعه مرتبط است.از طرفی ایران سابقه طولانی و اصیل در زمینه ی ادبیات (نظم یا شعرونثر) دارد، و جدانشدنی بودن ارادت و علاقه به شعر از ایرانیان نشان می دهد که می توان از طریق شعر به پویایی افراد جامعه و ایجاد سلامت روان کمک کرد. ادبیات ایران در زمینه تعلیم و تربیت، حکمت، آموزش شیوه های کسب آرامش و رسیدن به کمال نکته ها دارد. بسیاری از نظریه پردازان مانند؛ یونگ، آدلر، آریه تی، و ریک نوشتند که : «علوم چقدر (poetry as therapy.2007)از مطالعه ی اشعاراطلاعات کسب می کنند ویاد می گیرند.»
فهرست مطالب
چکیده ۳
فصل اول ۴
“ابعاد مسئله ی مورد بررسی” ۴
مقدمه ۵
بیان مسئله ۷
اهمیت وضرورت پژوهش ۸
اهداف پژوهش ۹
سوالات پژوهش ۱۰
فرضیه های پژوهش ۱۰
تعاریف ۱۱
تعریف نظری: ۱۱
تعریف عملیاتی: ۱۱
فصل دوم ۱۲
“گستره ی نظری مسئله ی مورد بررسی و پژوهش ها” ۱۲
تعاریف سلامت روان ۱۳
ویژگی های افراد دارای سلامت روان ۱۶
سلامت روانی در دوره های مختلف زندگی ۱۷
سلامت روانی براساس دیدگاه های مختلف روانشناسی ۲۱
هدف سلامت روانی ۲۷
عوامل مؤثر بر سلامت روانی ۲۸
اصول سلامت روانی ۳۰
ویژگی ها ومعیارهای سلامت روان را می توان اینگونه برشمرد: ۳۳
درباب تأثیر شعر ۳۷
کا تا رسیس ۳۹
شعر و سلامت روان ۴۲
روانشناسی هنرمند ۴۳
پژوهش های انجام شده ۴۶
فصل سوم ۴۹
“روش پژوهش” ۵۰
طرح پژوهش ۵۰
جامعه، نمونه، روش نمونه گیری ۵۰
ابزار اندازه گیری ۵۱
فصل چهارم ۵۶
“تجزیه و تحلیل داده ها” ۵۶
مقدمه ۵۷
یافته های توصیفی ۵۸
تحلیل داده های پژوهشی ۶۲
فصل پنجم ۶۷
“بحث و نتیجه گیری” ۶۸
خلاصه و نتیجه گیری ۶۸
بحث و جمع بندی ۷۰
محدودیت ها ۷۲
پیشنهادات ۷۳
منابع فارسی : ۷۴
منابع لاتین : ۷۷
منابع فارسی :
۱- احدی، حسن. بنی جمالی، شکوه السادات – ۱۳۸۰ – بهداشت روانی و عقب ماندگی ذهنی – تهران – نشر نی
۲- اظهری، علی – ۱۳۷۹- روانشناسی هنرمند – تهران – نشر مسیر
www.aftab.com –۳- بهداشت روانی – ۱۰/۲/۸۷
۴- بهرامی، هادی – ۱۳۸۳ – آزمونهای فرافکنی شخصیت – تهران – نشر دانشگاه علامه طباطبایی
۵- بیدگلی مشهدی، جمشید. پدرام، احمد- ۱۳۸۲ – استفاده از ادبیات (شعر) در حفظ و ارتقای بهداشت و سلامت روان – نهمین همایش سراسری تازه های پزشکی و پیراپزشکی اصفهان – دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، روانی استان اصفهان
۶- پورافکاری، نصرت الله – ۱۳۶۸ – خلق و خلاقیت - سمینار در دانشگاه علوم پزشکی تهران
۷- حسینی، ابوالقاسم – ۱۳۷۹ – اصول بهداشت روانی – انتشارات آستان قدس رضوی
۱- مقدمه و کلیات
۱-۱ مقدمه
فلسفه شناخت واقعیت است که به وسیله فاعل شناسایی (ذهن) صورت میگیرد و در قالب عناصر زبانی (الفاظ) بیان می شود. بنابراین در پدیده شناخت سه عامل هستی، فاعل شناسایی و زبان نقش اساسی دارند.
اما در فلسفه معاصر بیشتر به رابطه این سه عامل مهم پرداخته اند و از مباحثی که مربوط به رابطه هستی و فاعل شناسایی هستند به معرفت شناسی تعبیر کرده اند و از مباحث مربوط به رابطه فاعل شناسایی و زبان به معناداری و بالاخره از مباحث مربوط به رابطه هستی و زبان به صدق تعبیر می کنند.
مباحث معرفت شناختی و معناداری و صدق هر کدام حوزه خاصی در فلسفه معاصر را به خود اختصاص می دهند اما مباحث معناداری و به تبع آن بحث اعتبار و استدلال و صدق از مهمترین مسائل فلسفه منطق به شمار میآیند.
۱-۲ تعریف مسأله
ما در این رساله به بحث اخیر یعنی مسأله صدق و بیان ماهیت و ملاک آن از دیدگاه منطق دانان مسلمان و حتی منطق دانان غربی می پردازیم و هر کدام را مورد نقد و بررسی قرار می دهیم.
نظریه هایی که در این رساله به بررسی آنها می پردازیم: عبارتند از:
۱- نظریه مطابقت The correspondence theory of truth
2- نظریه هماهنگی یا (سازگاری) The coherence of truth
3- نظریه عمل گرایانه The pragmatic theery of truth
4- نظریه زیادتی The redundancy theory of truth
5- نظریه غیر توصیفی The Non-Descriptive theery of truth
6- نظریه سمانتیکی صدق Semantic theery of truth
1-3 سئوال های اصلی تحقیق
۱- کدام یک از نظریه های صدق نزد منطق دانان و فیلسوفان مسلمان رایج بوده است.
۲- رابطه نظریه های صدق با نظریه وجود ذهنی در فلسفه اسلامی چیست؟
۳- فیلسوفان اسلامی علاوه بر بحث وجود ذهنی در چه مباحثی به نظریههای صدق پرداخته اند.
۴- آیا نظریه مطابقت برای ملاک صدق کافی است؟
۵- موضوع یا متعلق با لذات صدق و کذب در نزد منطق دانان مسلمان چه چیزی است؟
۶- آیا تنها قضایای اخباری متعلق صدق و کذب قرار می گیرند یا اموری دیگری هم هستند که قابل ارزش گذاری هستند. اگر اموری هم به صدق و کذب متصف می شوند این اتصاف بالذات یا بالعرض؟
۷- مشکلات نظریه مطابقت و دیگر نظریه های صدق کدامند؟
۱-۴- فرضیه های تحقیق
۱- نظریه مطابقت رایج ترین نظریه نزد منطق دانان و فیلسوفان مسلمان بوده است.
۲- نظریه مطابقت صدق به تنهایی به عنوان ملاک صدق قضایا کافی نیست.
۳- نظریه مطابقت از مبانی نظریه وجود ذهنی در فلسفه اسلامی است.
۴- فیلسوفان اسلامی در بحث علم و عالم و معلوم اجمالاً به این بحث پرداخته اند.
۱-۵ – هدف های تحقیق:
۱- استخراج دیدگاههای منطق دانان و فیلسوفان مسلمان در مورد نظریههای صدق
۲- تطبیق نظریه های صدق در منطق اسلامی و غربی
۳- انجام یک کار پژوهشی مستقل در باب نظریه های صدق
۱-۶ روش تحقیق
در این رساله به دلیل تئوریک بودن آن سعی شده است پس از جمع آوری نظریات صدق به تحلیل و نقد و بررسی آنها پرداخته و دیدگاههای مختلف را تا حدودی مقایسه نماییم و در مواردی پیامدهای فلسفی ـ منطقی هر دیدگاه را بیان کنیم و لذا روش ما عمدتاً تحلیلی، تطبیقی و توصیفی است.
۱-۷ – سابقه تحقیق:
۱- در مورد نظریه های صدق در فرهنگ فلسفی و منطقی ما کار مستقلی انجام نشده است.
۲- بسیاری از کارهای انجام شده در این مسأله توسط منطق دانان غربی بوده به ویژه در کتابهای فلسفه منطق بطور مجزا به آن پرداخته اند.
۳- به نظر می رسد یک کار پژوهشی مستقل جهت مقایسه نظریه های صدق در منطق اسلامی و غربی انجام نشده و لذا چنین پژوهشی از اهمیت خاصی برخوردار است.
فهرست مطالب
فصل اول
مقدمه و پیشینه تاریخی
بخش اول:
مقدمه و کلیات و معانی حق و صدق نزد حکمای اسلامی
بخش دوم:
پیشینه تاریخی نظریه مطابقت صدق
بخش سوم:
آیا نظریه مطابقت تعریف صدق است یا ملاک آن
منابع و ماخذ
۱- آشتیانی، سید جلال الدین، شرح حال و آرای فلسفی ملاصدرا – مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، حوزه علمیه قم، تهران، بهار ۱۳۷۸
۲- آیر، زبان حقیقت و منطق، ترجمه منوچهر بزرگمهر، انتشارات علمی دانشگاه صنعتی
۳- ابراهیمی دینانی، غلامحسین، شعاع اندیشه و شهود، انتشارات حکمت چاپ پنجم ۱۳۷۹
۴- ابراهیمی دینانی، قواعد کلی فلسفه در فلسفه اسلامی، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، تهران ۱۳۷۲
۵- ابن سینا، حسین ابن عبدا…، الاشارات و التنبیهات مع شرح للمحقق نصیرالدین طوسی و شرح الشرح قطب رازی، نشرالبلاغه، قم
۶- ابن سینا، حسین ابن عبدا…، الالهیات من کتاب الشفاء، منشورات مکتبه آیه اله المرعشی النجفی، قم المقدسه، ایران ۱۴۰۴ ق
۷- ابن سینا، حسین ابن عبدا…، المبدأ و المعاد، باهتمام عبدالله نورانی، موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل با همکاری دانشگاه تهران، ۱۳۶۳
مقدمه
حمد و سپاس مخصوص توست ای پروردگار عالمیان، ای که نعمت های پی در پیت، مرا از انجام وظیفه شکر گذاری غافل کرده و فیضان دریای فضل و کرمت، مرا از ستایش، عاجز گردانید و عطای پیوسته ات مرا از ذکر محامد جمالت بازداشته و زحمت های متوالیت، مرا از نشر و بیان نیکویی هایت ناتوان ساخته.
خداوندا! آن کیست که شیرینی محبتت را چشید و جز تو کسی را خواست؟ و آن کیست که به مقام قرب تو انس یافت و لحظه ای روی از تو گردانید؟ الهی ما را از آنان قرار ده که برای مقام قرب و دوستی خود برگزیده ای و خالص برای عشق و محبتت نموده ای.
پیامبران الهی، انسان های مقرب نزد پروردگار، بودند. ایشان هیچ گاه و در هیچ صورتی روی خود را از سمت بارگاه الهی برنگردانیده و حتی در پستی های زندگی از شکر گذاری نزد خداوند بلند مرتبه دست نکشیده اند.
یکی از انبیای مقرب درگاه الهی، حضرت سلیمان علیه السلام میباشد. آن حضرت دارای ویژگی هایی میباشد که در میان انبیای دیگر، نادر است. به طور کلی خداوند به ایشان، سه منبع قدرت مال و علم و حکومت را عطا فرموده و نیروهای آسمانی و زمینی دور از دسترس همگان، که همان باد و جنیان هستند را در اختیار ایشان قرار داد.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه. ۱
فصل اول: کلیات و پیشینه، تعریف و تبیین موضوع. ۳
ضرورت و اهداف تحقیق.. ۵
پیشینه موضوع. ۶
فرضیه ها یا سوالات اصلی و فرعی.. ۸
روش تحقیق.. ۹
زمان بندی مراحل انجام تحقیق.. ۹
عناوین کلی و جزئی.. ۱۰
فصل دوم: حضرت داود و حضرت سلیمان علیهما السلام. ۱۱
آغاز کار سلیمان.. ۱۳
نعتمهایی که خداوند به سلیمان داد. ۱۴
پدر بزرگوار او« حضرت داود علیه السلام». ۱۵
فصل سوم : صفات خلقی و خلقی حضرت سلیمان.. ۱۹
الف: صفات خَلقی او. ۱۹
ب: صفات خُلقی او؛ از نگاه قرآن.. ۲۰
۱- نعم العبد بودن.. ۲۰
۲- اواب بودن.. ۲۲
عنوان صفحه
۳٫ علم و حکمت سلیمان.. ۲۴
۴٫ ادب سلیمان (علیه السلام) ۲۷
فصل چهارم: سلیمان در عهدین و نقد آن.. ۳۰
نسل داود و سلیمان.. ۳۰
نسل سلیمان پادشاه. ۳۱
ادب سلیمان (درخواست سلیمان از خدا؛) ۳۱
دعای سلیمان برای کسب حکمت.. ۳۳
سلیمان خانه خدا را میسازد. Error! Bookmark not defined.
دیدار ملکه سبا با سلیمان.. ۳۷
مرگ سلیمان.. ۳۸
ندای حکمت.. ۳۹
چند غزل از غزلهای سلیمان (علیه السلام) ۴۰
نقد عهدین.. ۴۰
بتکده های سلیمان ویران میشود. ۴۳
رد اتهامات.. ۴۴
بخش دوم:
حضرت سلیمان علیه السلام در قرآن و پاسخ به بعضی از شبهات پیرامون آن
فصل اول: ملک و حکومت و کارگزاران حضرت سلیمان علیه السلام. ۴۵
فصل دوم: علم و حکمت حضرت سلیمان «علیه السلام». ۶۹
عنوان صفحه
اوابیت حضرت سلیمان (علیه السلام) ۷۳
سلسله اوابین.. ۷۵
فصل سوم : هدهد و دعوت از ملکه سبا و اسلام آوردن او. ۷۹
درس نظارت به زمامداران.. ۸۰
درس آزادگی.. ۸۳
نظام مشورتی.. ۹۶
نپذیرفتن هدیه. ۱۰۲
سرانجام کار ملکه سبا ۱۱۴
فصل چهارم : وراثت سلیمان و آشنایی با منطق حیوانات.. ۱۱۵
وراثت سلیمان.. ۱۲۰
سمبل قدرت.. ۱۲۱
آشنایی با منطق حیوانات.. ۱۲۷
فصل پنجم : امتحان از حضرت سلیمان (امتحان سلیمان و طلب مشیت الهی) ۱۳۲
پناه بردن به خدا از آزمایش… ۱۳۷
فصل ششم: حضرت سلیمان علیه السلام و لقا پروردگار. ۱۳۹
فصل هفتم: شبهات و پاسخ به آنها ۱۴۲
بخش سوم:حضرت سلیمان علیه السلام در روایات
فصل اول : حضرت سلیمان علیه السلام و صفات اخلاقی.. ۱۵۰
روایات در مورد سوره ص۳۲٫ ۱۵۳
عنوان صفحه
روایات در مورد سوره سبا آیه ۱۲٫ ۱۵۴
سفره مهمانی و سفره شخصی حضرت سلیمان (ع) ۱۵۷
چهار صفت از صفات اخلاقی.. ۱۵۷
اعتکاف حضرت سلیمان.. ۱۵۸
روزه حضرت سلیمان.. ۱۵۸
قضاوت در مورد باد. ۱۵۹
بهشت.. ۱۶۰
سلیمان(ع) و خانه کعبه. ۱۶۰
عشق حقیقی و پند پذیری ایشان از پیرامون خود. ۱۶۰
سلیمان و آیه شریفه بسم الله الرحمن الرحیم. ۱۶۳
فصل دوم : حضرت سلیمان علیه السلام و ملک و حکومت و کارگزاران او. ۱۶۴
تماثیل. ۱۷۱
فهمیدن زبان موجودات.. ۱۷۱
اسم اعظم. ۱۷۳
انگشتر. ۱۷۳
جانشینی سلیمان.. ۱۷۵
قبض روح آن حضرت.. ۱۷۷
عنوان صفحه
نتیجه گیری.. ۱۷۸
فهرست منابع فارسی.. ۱۷۹
فهرست منابع عربی.. ۱۸۱
فهرست منابع فارسی
- کتاب مقدس(تورات)
- انصاری، محمد علی ، ملک سلیمان، چاپ ۲، سال انتشار ۱۳۸۶٫
- انصاریان، حسین، سیمای نماز در آئینه حیات، انتشارات پیام آزادی، چاپ اول، سال انتشار ۱۳۷۵٫
- تاج لنگرودی، محمد مهدی، اخلاق انبیاء، ناشر: مولف کتاب، چاپ اول، سال انتشار ۱۳۷۰٫
- آیت ا… جوادی آملی، عبدا…، تفسیر موضوعی قرآن، مرکز نشر اسراء ، چاپ سوم، سال انتشار ۱۳۸۳٫
- حسینی دشتی، سید مصطفی، معارف و معاریف، انتشارات دانش قم، نوبت چاپ دوم، زمستان ۱۳۸۶٫
فهرست منابع عربی:
- قرآن مجید، ترجمه مرحوم الهی قمشهای .
- نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی.
- ابوزره، محمد، معجزه بزرگ، ترجمه محمود ذبیحی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، چاپ ۲، سال انتشار ۱۳۷۹٫
- جزایری، سید نعمت ا… ، قصص الانبیاء، مترجم: یوسف عزیزی، انتشارات هاد، سال انتشار ۱۳۷۹٫
- طباره، عفیف عبدالفتاح، همراه با پیامبران در قرآن، مترجمان، حسین خاکساران و عباس جلالی، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، سال انتشار ۱۳۷۹٫
- طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، موسسه انتشارات دارالعلم.
۱-۱- مقدمه:
موضوع این رساله « مبانی و مستندات قر آنی و روایی نظام فلسفی شیخ اشراق «سهروردی» است .
تا آنجا که بنده سراغ دارم تا کنون در این زمینه کمتر کسی تحقیق جامعی انجام داده و این بعد از ابعاد دو مبانی نظام فلسفی شیخ شهاب الدین سهروردی را به طور تخصصی مورد مطالعه و تحقیق قرار داده است.
لذا حقیر با بضاعت بسیار کم و بدون ادعا در پرتو عنایت حضرت ولی عصر (عج) سعی نمودم از لا به لای کتب و رسائل حکیم اشراقی شیخ شهاب الدین سهروردی و سایر تالیفاتی که درباره این مکتب فلسفی نگاشته شده است رسالت خود را به منصه ظهور برسانم تا چه قبول افتد و چگونه در نظر آید.
همتم بدرقه راه کن ای طائر قدس که دراز است ره مقصد و من نو سفرم
امید آن است که صاحبان خرد و اندیشه و جویندگان معرفت در بر خورد با معایب و نواقص این اثر از در اغماض در آیند و چون خدای ارحم الراحمین بنده پروری کنند و ما را مورد لطف و عنایت خود قرار دهند.
شایان ذکر این که نظر به گستردگی موضوع و تفرق و پراکندگی استنادات سهروردی به متون دینی بر آثار و مکتوباتش، برای پرهیز از نظام گسیختگی و ایجاد نظم هر چه بیشتر مباحث این پایان نامه، ندارنده سعی نمودهاست مطالبی را که شیخ اشراق در آنها به آیات و روایات متعدد استناد جسته است حتی المقدور در چهار موضوع ذیل بسته بندی کند و به بحث و بررسی و نحوه استدلال شیخ اشراق با آنها بپردازد :
۱- علم النفس ۲- معرفت واج الوجود ۳- نور و ظلمت ۴- عالم عقول
در ضمن شیخ اشراق در مباحث جسم، جوهر، عرض و تعریف هیچگونه استنادی به آیات قرآنی و روایات نداشته است.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
اول فصل: کلیات…………………………………………………………………………………………………………۱
۱-۱ مقدمه……………………………………………………………………………………………….۲
۱-۲ سؤالات اصلی تحقیق…………………………………………………………………………..۳
۱-۳ ضرورت تحقیق………………………………………………………………………………….۵
۱-۴ هدف تحقیق………………………………………………………………………………………۵
۱ – ۵ روش تحقیق……………………………………………………………………………………..۵٫
۱-۶ زندگی سهروردی……………………………………………………………………………….۶
۱-۷ مکتب اشراق………………………………………………………………………………………۸
۱-۸ لزوم تمسک به کتاب قرآن و سنت………………………………………………………۱۰
۱-۹ تاویل فلسفی آیات……………………………………………………………………………..۱۲
۱-۱۰ تلفیق آراء و تاویل آیات……………………………………………………………………۱۴
۱-۱۱ جمع بندی فصل اول…………………………………………………………………………۱۷
فصل دوم: معرفت نفس……………………………………………………………………………………………۱۸
۲-۱ سیر تاریخی بحث معرفت نفس……………………………………………………………..۱۹
۲-۲ ابن سینا …………………………………………………………………………………………….۲۲
۲-۳ نفس چیست………………………………………………………………………………………۲۳
۲-۴ در معانی واژه نفس…………………………………………………………………………….۲۵
۲-۵ برهان سهروردی در تجرد نفس……………………………………………………………..۲۷
۲-۶ دیدگاه شیخ اشراق درباره حدوث نفس………………………………………………….۲۹
۲-۶-۱ طریق دیگر……………………………………………………………………………………۳۳
۲-۶-۲ برهان دیگر……………………………………………………………………………………۳۳
۲-۷ بقای نفس……………………………………………….. …………………………………..۳۴
۲-۸ مراتب نفس اردیدگاه شیخ اشراق………………………………………………………۳۹
۲-۹ احوال نفس…………………………………………………………………………………..۴۳
۲-۱۰ مقایسه خلقت نبات و حیوان و انسان…………………………………………………۴۶
۲-۱۱ هدایت عامه…………………………………………………………………………………۵۱
۲- ۱۲ نفوس بشری………………………………………………………………………………..۵۳
۲-۱۴ تکامل نفس ناطقه از نظرشیخ اشراق………………………………………………….۵۵
۲- ۱۴ نفس ناطقه جسمانی نیست…………………………………………………………….۵۶
۲-۱۵ عقل و نفس…………………………………………………………………………………۵۹
۲-۱۶ قوای نفس…………………………………………………………………………………..۶۱
۲-۱۷ نفس آسمانی و نفس ارضی…………………………………………………………….۶۲
۲-۱۸ مناسبت بین نفس ناطقه وروح حیوانی……………………………………………….۶۴
۲-۱۹ جمع بندی فصل دوم………………………………………………………………………۶۵
فصل سوم: واجب الوجود…………………………………………………………………..۶۷
۳-۱ افق خداشناسی در حکمت شیخ اشراق…………………………………………………۶۸
۳-۲ در اثبات واجب الوجود…………………………………………………………………….۷۰
۳-۲-۱ برهانی دیگر………………………………………………………………………………..۷۱
۳-۲-۲ برهانی دیگر از حکمه الاشراق………………………………………………………..۷۳
۳-۳ وجود نفس ناطقه دلیلی بر وجود خدا…………………………………………………..۷۴
۳-۴ فعل واجب الوجود………………………………………………………………………….۷۸
۳-۵- صفات واجب الوجود……………………………………………………………………۸۴
۳-۵-۱ غنی مطلق………………………………………………………………………………….۸۶
۳-۵-۲ جواد حقیقی………………………………………………………………………………۹۰
۳-۵-۳ اراده واجب الوجود……………………………………………………………………..۹۳
۳-۵-۴ قضا و قدر الهی…………………………………………………………………………..۹۴
۳-۵-۵ علم باری تعالی…………………………………………………………………………..۹۸
۳-۵-۶ واجب الوجود خیر محض است…………………………………………………..۱۰۰
۳-۶ جمع بندی فصل سوم…………………………………………………………………….۱۰۲
۴- فصل چهارم: نور و ظلمت…………………………………………………………………۱۰۳
۴-۱ نور و ظلمت دو واژه کلیدی حکمت اشراق……………………………………….۱۰۴
۴٫-۲ خدا نورالانوار است………………………………………………………………………۱۰۸
۴-۳ هو رخش…………………………………………………………………………………… ۱۱۱
۴-۴ تقسیم عوالم…………………………………………………………………………………۱۱۶
۴-۵ نسبت بین موجودات عوالم……………………………………………………………..۱۱۶
۴-۶ تبیین صدور عالم از نورالانوار………………………………………………………….۱۱۸
۴-۷ صادر اول ازواحد حقیقی یا نورالانوار………………………………………………..۱۱۹
۴-۸جمع بندی فصل چهارم نور و ظلمت………………………………………………….۱۲۱
۵-فصل پنجم: عقول مجرد…………………………………………………………………….۱۲۲
۵-۱ عقول…………………………………………………………………………………………..۱۲۳
۵-۲ الواحد لایصدر عنه الا الواحد…………………………………………………………..۱۲۶
۵ -۳ قاعده امکان اشرف……………………………………………………………………….۱۲۸
۵-۴ وجه تمایز عقول و جایگاه آن درحکمت اشراق با حکمت مشاء…………….۱۳۰
۵-۵ ویژگی های عالم عقول ازدیدگاه شیخ اشراق……………………………………..۱۳۱
۵-۶ مراتب مختلف عقول که واسطه آفرینش هستند از دیدگاه شیخ اشراق……..۱۳۵
۵-۷ عقل فعال ازنظرشیخ اشراق……………………………………………………………….۱۳۷
۵-۸ عقل فعال واسطه در آفرینش نفوس انسانی………………………………………….۱۳۹
۵-۹ برتری انسان بر فرشته……………………………………………………………………..۱۴۰
۵-۱۰جمع بندی فصل پنجم……………………………………………………………………….۱۴۳
۶- فصل ششم نتیجه گیری…………………………………………………………………………………….۱۴۵
منابع ومآخذ……………………………………………………………………………………………………….۱۵۰
منابع ومآخذ:
- الهی قمشه ای، مهدی، ترجمه قرآن کریم ،انتشارات الهادی،.
- الهی قمشه ای، مهدی،۱۳۸۲ ، شرح خطبه توحیدیه، مقدمه و پاورقی محمدرضا غیاثی کرمانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی،.
- ابن سینا،۱۳۸۳ ، رساله نفس، با مقدمه و حواشی و تصحیح دکتر موسی عمید، انتشارات دانشگاه بوعلی سینا همدان،.
- ابن سینا،۱۳۳۳ه .ش، دانشنامه علائی، ج۲، محمد معین،.
- ابن سینا،۱۳۶۳ ه .ش ، الشفاء، ابراهیم مدکور، ایران،.
- ابن مسکویه ، ۱۳۱۹ ق ، فوز الاصغر، مصر،.
- ابوریان، محمد علی، ۱۳۷۲، مبانی فلسفی اشراق، ترجمه محمد علی شیخ، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی تهران،.
مقدمه:
یکی از مسائلی که همواره ذهن نگارنده را به خود مشغول میداشت این بود که سرزمینهایی که زمانی جزو قلمرو ایران محسوب میشدند و نامهای فارسی اجزاء جغرافیایی آنها در کتب و متون تاریخی و ادبی این کشور مؤید چنان تعلقی میباشد، چگونه از این کشور جدا شده و سرنوشتی سوای ـ ایران به مفهوم سیاسی متداول امروزیاش ـ پیدا کردند. نامهایی چون رودکورایاکر که یادگار و یادآور نام کورش پادشاه بزرگ هخامنشی است، نامهای دربند، گنجه و بخصوص نام اخیر که یادآور شاعر پارسیگوی نظامی گنجهای است از جمله نامهایی میباشند که هر ایرانی ـ حتی با سواد اندک و بدون اطلاعات تاریخی ـ با شنیدن آن احساس بیگانگی نسبت به آنها نکرده و اگر بداند ـ که غالبا میدانند ـ آن سرزمینها دیگر متعلق به ایران نیست بر از دست رفتن آنها حسرت میخورد.
از زمانی که نگارنده دانشجوی مقطع کارشناسی بود، براین مطلب واقف شد که از ابتدای حکومت خاندان قاجار، مخصوصاً از زمان فتحعلیشاه ضعف قوای سیاسی، نظامی و اقتصادی ایران در مقابل دول غربی روشن شد. اگرچه زمینه آن ضعف در گذشته فراهم شده بود) و از آن پس تدریجاً و عملاً و رسماً قسمتهایی از قلمرو تاریخی این کشور از آن جدا شده و در تنظیم روابط خود با دول اروپایی دچار خودباختگی و پذیرش قراردادهایی شد که ناشی از بیاطلاعی از اوضاع جهانی و سیاستهای دولتهای خارجی بود و استقلال سیاسی، نظامی، اقتصادی و حقوقی ایران را خدشهدار کرد.
فهرست
عنوان ………………………………………………………………………………………. صفحه
۱ـ مقدمه…………………………………………………………………………………………… ۲
۲ـ مسأله اصلی…………………………………………………………………………………. ۳
۳ـ سوالات و فرضیات پژوهش……………………………………………………………. ۳
۴ـ روش تحقیق………………………………………………………………………………….. ۳
۵ـ مشکلات تحقیق……………………………………………………………………………… ۴
۶ـ پیشینه و ادبیات تحقیق……………………………………………………………………. ۵
۷ـ شناخت و نقد منابع………………………………………………………………………… ۶
۸ـ ساماندهی تحقیق………………………………………………………………………… ۱۲
بخش اول:
۱ـ روابط ایران و اروپا در دوره صفویه، افشاریه و زندیه (انگلیس، فرانسه، روسیه)
فصل اول:
۱ـ۱ـ روابط ایران و انگلیس در دوره صفویه، افشاریه و زندیه:
۱ـ۱ـ۱ـ آغاز روابط ایران و انگلیس در دوره صفویه…………………….. ۱۹
۱ـ۱ـ۲ـ سفارت شرلی به اروپا…………………………………………………….. ۲۳
۱ـ۱ـ۳ـ اتحاد ایران و انگلیس علیه پرتغالیها و تصرف هرمز…………… ۲۷
۱ـ۱ـ۴ـ روابط ایران و انگلیس پس از مرگ شاه عباس…………………… ۳۰
۱ـ۱ـ۵ـ شاه عباس ثانی و شاه سلیمان…………………………………………. ۳۳
۱ـ۱ـ۶ـ روابط ایران و انگلیس در اواخر پادشاهی صفویه………………. ۳۴
۱ـ۱ـ۷ـ روابط ایران و انگلیس در دوره افشاریه……………………………. ۳۶
۱ـ۱ـ۸ـ روابط ایران و انگلستان در دوره زندیه…………………………….. ۳۸
فصل دوم:
۱ـ۲ـ روابط ایران و فرانسه در دوره صفویه، افشاریه و زندیه:
۱ـ۲ـ۱ـ آغاز روابط ایران و فرانسه در دوره صفویه:……………………. ۴۶
عنوان ………………………………………………………………………………………. صفحه
۱ـ۲ـ۲ـ روابط ایران و فرانسه در دوره شاه سلطان حسین……………. ۵۵
۱ـ۲ـ۳ـ مقدمات قرارداد ۱۷۰۸…………………………………………………….. ۵۶
۱ـ۲ـ۴ـ سفارت فابر……………………………………………………………………. ۵۶
۱ـ۲ـ۵ـ سفارت میشل و عقد قرارداد ۱۷۰۸…………………………………… ۵۷
۱ـ۲ـ۶ـ سفارت محمدرضا بیک و نقش فرانسه در ایران پس از سقوط اصفهان ۶۲
۱ـ۲ـ۷ـ روابط ایران و فرانسه در دوره افشاریه…………………………… ۶۹
۱ـ۲ـ۸ـ روابط ایران و فرانسه در دوره زندیه………………………………. ۷۴
فصل سوم
۱ـ۳ـ روابط ایران و روسیه در دوره صفویه، افشاریه و زندیه:
۱ـ۳ـ۱ـ روابط ایران و روسیه در دوره صفویه…………………………….. ۷۸
۱ـ۳ـ۲ـ روابط ایران و روسیه پس از شاه عباس اول…………………….. ۹۰
۱ـ۳ـ۳ـ روابط ایران و روسیه در زمان شاه سلطان حسین…………….. ۹۶
۱ـ۳ـ۴ـ سفارت اسرائیل اری و آرتمی والنسکی…………………………….. ۹۸
۱ـ۳ـ۵ـ روابط ایران و روسیه در دوره افشاریه…………………………. ۱۰۳
۱ـ۳ـ۶ـ روابط ایران و روسیه در دوره زندیه…………………………….. ۱۱۰
بخش دوم:
۲ـ جایگاه ایران در رقابتهای اروپایی اوایل قرن نوزدهم (انگلیس، فرانسه و روسیه)
فصل اول:
۲ـ۱ـ اوضاع اروپا و کشیده شدن ایران به دایره سیاست بینالمللی
۲ـ۱ـ۱ـ تحولات اروپا در قرون هیجدهم و نوزدهم:……………………… ۱۱۵
۲ـ۱ـ۲ـ انقلاب صنعتی………………………………………………………………. ۱۱۵
۲ـ۱ـ۳ـ علل و نتایج انقلاب صنعتی……………………………………………… ۱۱۵
۲ـ۱ـ۴ـ اوضاع اروپا در قرن هیجدهم………………………………………… ۱۲۰
عنوان ………………………………………………………………………………………. صفحه
۲ـ۱ـ۵ـ اوضاع اروپا در اواخر قرن ۱۸………………………………………. ۱۲۲
۲ـ۱ـ۶ـ ناپلئون و مصر…………………………………………………………….. ۱۲۴
۲ـ۱ـ۷ـ سیاست خارجی ناپلئون…………………………………………………. ۱۲۶
۲ـ۱ـ۸ـ از انقلاب فرانسه تا قتل تزار پل اول……………………………….. ۱۳۱
۲ـ۱ـ۹ـ از جلوس الکساندر تا عقد قرارداد تیلسیت……………………….. ۱۳۹
۲ـ۱ـ۱۰ـ از قرارداد تیلسیت تا کنگره وین…………………………………… ۱۵۱
فصل دوم:
۲ـ۲ـ سیاست خارجی ایران از سقوط اصفهان تا اواخر دوره فتحعلیشاه
۲ـ۲ـ۱ـ از سقوط اصفهان تا فتحعلیشاه………………………………………. ۱۶۶
۲ـ۲ـ۲ـ تحولات سیاسی ایران در اوایل دوره قاجاریه………………….. ۱۷۹
فصل سوم:
۲ـ۳ـ دخالت کشورهای اروپایی در اوضاع سیاسی ایران (فرانسه، انگلیس و روسیه)
۲ـ۳ـ۱ـ دوره دخالت فرانسه در اوضاع سیاسی ایران………………….. ۱۹۱
۲ـ۳ـ۲ـ جایگاه انگلستان در جنگهای ایران و روسیه…………………… ۲۰۷
۲ـ۳ـ۳ـ مذاکرات و شکست اصلاندوز………………………………………… ۲۱۷
۲ـ۳ـ۴ـ عهدنامه گلستان و پذیرش صلح……………………………………… ۲۲۳
۲ـ۳ـ۵ـ دوره دوم جنگهای ایران و روسیه………………………………… ۲۳۲
۲ـ۳ـ۶ـ نتیجه…………………………………………………………………………… ۲۳۶
منابع:
[۱] ناسخالتواریخ قاجاریه، ج۱، ص۲۳۳، تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران نفیسی، ج۲، پیشین، ص۱۶۵
[۱] ناسخ التواریخ قاجاریه، ج۱، ص۲۳۳
[۱] مستوفی، انصاری، میرزا مسعود: تاریخ زندگانی عباس میرزا نایبالسلطنه، به کوشش محمد گلبن، کتابخانه مستوفی، تهران ۱۳۴۹ ش. ص۸۶-۸۵
[۱] قائم مقامی، جهانگیر (گردآورنده): نامههای سیاسی و تاریخی سیدالوزراء قائم مقام فراهانی، دانشگاه ملی ایران، تهران ۱۳۵۸ ش. ص۱۴۱-۱۳۹
[۱] جهانگیر میرزا، تاریخ نو، پیشین، ص۱۱۰
[۱] هدایت، رضاقلیخان، پیشین، ص ۶۸۴-۶۹۵ به بعد، مستوفی، انصاری، تاریخ زندگانی عباس میرزا، پیشین، ص۱۱۱-۱۰۵۱۴۷
مقدمه:
وجوه ادبی متون نمایشی همواره مورد بحث ادیبان ومنتقدین بوده است. عده ای عقیده داشتند که متن نمایشی فقط برای اجراست مانند نت موسیقی که فقط رهبر ارکستر و نوازندگان می توانند آن را بخوانند و بسیاری دیگر متون نمایشی را در زمرة متون ادبی دانسته اند به خصوص وقتی صحبت از متون کلاسیک تئاتر باشد که به شعر نوشته شده اند.
مارتین اسلین ، منتقد مشهور انگلیسی نظریاتی جالب دربارة تئاتر « نو » یا آوانگارد قرن بیستم داشته است.او ادبیات نمایشی را از یک سو نمود کاملی از ادبیات زمانة خویش یا ادبیاتی که از اوایل قرن بیستم با سنت شکنی ها ، ابداعات و گرایشات منحصر به فردش، با سرعت، راهی را با تحول اساسی می پیمود، می داند و از دیگر سو، معتقد است که پیوندی محکم بین نمایشنامه به عنوان متن ادبی و اجرای نمایشی آن بر قرار است که بدنة ادبیات سالهای بعد را متحول ساخته است. آلن رُب گریه یکی از برجسته ترین نویسندگانی است که پایه گذار رمان نو بوده است. او ابداعات زیادی در ادبیات انجام داد از جمله اینکه در این رمان ها حرکت دَوَرانی وجود داشت که انتهای داستان بازگشتی بود به ابتدای داستان و شخصیت دادن به اشیاء از خصوصیات این نوع رمان ها بود که ما در فصل سوم تأثیر رمان نو را بر تئاتر نو بررسی خواهیم کرد.
فهرست مطالب
مقدمه
بخش نظری :
( تأثیر متقابل ادبیات داستانی مدرن و تئاتر نو )
موضوع…………………………………………………………………………………………………………………………….. شماره صفحه
فصل اول : ادبیات مدرن ؛ تعریف و ویژگیها………………………………………………………………………………….۷
مقدمه ………………………………………………………………………………………………….۸
۱-۱- سبک گریزی…………………………………………………………………………………….. ۱۴
۱-۲- برجسته سازی ِسبک…………………………………………………………………………..۲۱
۱-۳- شیئ گرایی………………………………………………………………………………………….۲۳
۱-۴- انسانیت زدایی……………………………………………………………………………………..۲۷
۱-۵- فرم گرایی…………………………………………………………………………………………….۳۱
۱-۶- علم گرایی…………………………………………………………………………………………….۳۵
۱-۶-۱- وسواس………………………………………………………………………۳۶
۱-۶-۲- تسکین دهندگی……………………………………………………….۳۷
۱-۶-۳- عینیت گرایی…………………………………………………………….۳۸
۱-۶-۴- چند گانگی………………………………………………………………..۳۸
۱-۶-۵- ادبیات در مقام شاخه ای از دانش……………………………۴۱
فصل دوم : تأثیر ادبیات مدرن بر تئاتر نو…………………………………………………………………………………….۴۲
مقدمه…………………………………………………………………………………………………….۴۳
۲-۱- تعریف تئاتر نو ………………………………………………………………………………. ۴۴
۲-۲- سبک گریزی؛ «گذشته؟…گذشته ای وجود نداشته است!.»………………۴۶
۲-۳- برجسته سازی سبک در تئاتر نو…………………………………………………………۶۱
۲-۳-۱- تلمیح،تقلید،هزل………………………………………………………۶۲
۲-۳-۲- چند گانگی زبان در تئاتر نو……………………………………..۶۳
۲-۳-۳- کاربست زیبایی شناسی پراکنده………………………………۶۵
۲-۳-۴- تکنیک ضرباهنگ…………………………………………………… .۶۶
۲-۴- شیئی گرایی؛ « هنوز کیفم هست…چه دلخوشی هایی! »………………….۶۹
۲-۵- انسانیت زدایی؛ « این رقص بی قرار با تو می گوید:دوستم بدار!.»……..۷۳
۲-۶- علم گرایی؛ « قوانین طبیعت؛بی خیال…فریبنده! »؛………………………………۷۵
فصل سوم : تأثیر متقابل تئاتر نو بر ادبیات مدرن…………………………………………….۸۰
مقدمه……………………………………………………………………………………………………۸۱
۳-۱-تأکید بر بدن………………………………………………………………………………………..۸۵
۳-۲-اهمیت مکان………………………………………………………………………………………..۸۷
۳-۳-نفی زمان……………………………………………………………………………………………..۸۸
۳-۴-جنبش نگاری………………………………………………………………………………………۹۰
۳-۵-خود ویرانگری…………………………………………………………………………………. ۹۱
۳-۶-گرایش به گفتگو……………………………………………………………………………….۹۳
پیوست فصل سوم : تأثیر تئاتر نو بر آثار« مارگریت دوراس» …………………………………….۹۵ نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………..۱۰۵
فهرست منابع………………………………………………………………………………… ۱۰۷
بخش عملی :
نمایشنامة : چه کسی لباسهای مرا بر تن می کند ؟ ۱۱۵
چکیدة انگلیسی……………………………………………………………………………. ۱۵۵
فهرست منابع :
۱- ارسطو؛ فن شعر، ترجمة: عبدالحسین زرّین کوب ، تهران: انتشارات امیر کبیر،۱۳۸۱
۲- آرتو، آنتونن؛ تئاتر و همزادش ، ترجمة: نسرین خطاط؛ تهران: نشر قطره، ۱۳۸۳
۳- آداموف، آرتور؛ همان طور که بوده ایم ،ترجمة: رضا کرم رضایی،[بی.ن.] ،۱۳۴۹
۴- اسلین، مارتین ؛ بررسی آثار پینتر، ترجمة: فرشید ابراهیمیان و لیلی عمرانی، تهران:جهاد دانشگاهی،۱۳۶۶
۵- آلبی، ادوارد؛ چه کسی از ویرجینیا ولف می ترسد؟ ، ترجمة: عبدالرضا حریری تهران : (بی.ن.۲۵۳۶)
۶- آلبی، ادوارد؛ سه زن بلند بالا ، ترجمة: هوشنگ حسامی؛ تهران:نشر تجربه،۱۳۷۸
۷- آلوارز،آ. ؛ بکت، ترجمة: مراد فرهاد پور؛ تهران: طرح نو، ۱۳۸۱
۸- اوبر، رنه ریس؛ «ردیابی بنگ» ، ترجمة: منوچهر ربیعی؛ فصلنامة سمرقند، سال دوم، شماره ششم، تابستان ۱۳۸۳
۹- ایگلتون، تری؛ پیش درآمدی بر نظریة ادبی، ترجمة: عباس مخبر؛ تهران: نشر مرکز، ۱۳۸۰
۱۰- ایبسن، هنریک؛ جان گابریل بورگمن، ترجمة: ناصر ایرانی؛ تهران: سروش، ۱۳۷۵
فهرست مطالب
فصل اول: زندگینامه سه شاعر ………………………………………………………………… ۱
-ابونواس………………………………………………………………………………. ۲
-منوچهری……………………………………………………………………………. ۶
-حافظ………………………………………………………………………………….. ۸
-پی نوشت فصل اول…………………………………………………………….. ۱۲
فصل دوم: باده و اساطیر مربوط به پیدایش آن ……………………………………….. ۱۳
-باده در لغت………………………………………………………………………… ۱۴
-اساطیر مربوط به پیدایش باده………………………………………………. ۱۵
-پی نوشت فصل دوم……………………………………………………………. ۲۶
فصل سوم: پیشینه ی خمریه سرایی در میان اعراب و ایرانیان……………………. ۲۷
-تعریف خمریات…………………………………………………………………… ۲۸
-خمر در شعر جاهلی……………………………………………………………. ۲۸
شاعران جاهلی که به شراب نوشیدن تفاخر می کردند ……………… ۲۸
شاعران جاهلی که تا حدودی شراب را وصف می کردند ………….. ۳۰
-خمریات در دوره اسلامی(زمان پیامبر و خلفای راشدین)…………. ۳۵
-خمریات در دوره اموی……………………………………………………….. ۳۶
-وصف باده در اوستا…………………………………………………………… ۳۷
-خمریات در ایران بعد از اسلام……………………………………………… ۳۹
-خمریات غیر عرفانی…………………………………………………………….. ۴۰
-خمریات عرفانی…………………………………………………………………… ۴۳
-مناسبت اصطلاحات خمری با حالت بیخودی، فناورسیدن به وحدت…. ۴۴
-مناسبت اصطلاحات خمری با پخته شدن عارف………………………. ۴۶
-مناسبت اصطلاحات خمری با فقر………………………………………….. ۴۶
-مناسبت اصطلاحات خمری با افشای راز……………………………….. ۴۷
-مناسبت اصطلاحات خمری با عقل ستیزی……………………………… ۴۸
-مناسبت اصطلاحات خمری با غم زدایی…………………………………. ۴۹
-مناسبت اصطلاحات خمری در مبارزه با ریا کاری………………….. ۴۹
-پی نوست فصل سوم…………………………………………………………… ۵۱
فصل چهارم: ریخت و شکل خمریات ابونراس، منوچهری و حافظ……………….. ۵۴
-شکل خمریات ابونراس………………………………………………………… ۵۵
-گرد کردن معانی خمری در یک قصیده واحد………………………….. ۵۵
-ارتباط معنایی یا وحدت فنی در محور عمودی قصاید……………… ۵۷
-عمیق کردن معانی خمری…………………………………………………….. ۵۷
-مبارزه با سنت های جاهلی اعراب…………………………………………. ۵۹
-داستان پردازی خمری…………………………………………………………. ۶۱
-غالب بودن صورت بر محتوا………………………………………………… ۶۲
-بکار بردن لغات فارسی………………………………………………………… ۶۴
-بیان عقاید شعوبی……………………………………………………………….. ۶۵
-خمریات منوچهری………………………………………………………………. ۶۶
-ارتباط معنایی یا وحدت فنی در محور عمودی شعر………………… ۶۷
-داستان پردازی…………………………………………………………………… ۶۸
-دوری و بیزاری منوچهری از سنت های جاهلی……………………… ۷۰
-غالب بودن صورت بر محتوا………………………………………………… ۷۰
-خمریات حافظ…………………………………………………………………….. ۷۱
-پی نوشت فصل چهارم………………………………………………………… ۷۲
فصل پنجم: مقایسه مضامین خمری ابونواس، منوچهری و حافظ………………… ۷۳
-وصف شراب………………………………………………………………………. ۷۴
-اسامی مشترک……………………………………………………………………. ۷۴
-اسامی غیر مشترک……………………………………………………………… ۷۸
-نام هایی که ابونواس برای شراب آورده است………………………… ۷۸
-نام هایی که منوچهری برای شراب آورده است……………………… ۹۳
-نام هایی که حافظ برای شراب آورده است……………………………. ۹۴
-وصف کیفیت و چگونه نوشیدن شراب…………………………………… ۹۹
-وصف قدمت شراب……………………………………………………………… ۹۹
-وصف رنگ شراب …………………………………………………………….. ۱۰۱
-بوی شراب………………………………………………………………………… ۱۰۳
-وصف مزه شراب………………………………………………………………. ۱۰۵
-روشنی شراب……………………………………………………………………. ۱۰۷
-تشبیه شراب به آفتاب…………………………………………………………. ۱۰۸
-تشبیه شراب به چراغ………………………………………………………….. ۱۰۹
-تشبیه شراب به آتش…………………………………………………………… ۱۰۹
-تشبیه شراب به شمشیر………………………………………………………. ۱۰۹
-تشبیه شراب به صبح………………………………………………………….. ۱۱۰
-شراب خام یا پخته……………………………………………………………… ۱۱۱
-حباب های شراب……………………………………………………………….. ۱۱۲
-وصف شراب صاف……………………………………………………………. ۱۱۳
-تشبیه شراب به اشک………………………………………………………….. ۱۱۴
-تشبیه شراب به جان…………………………………………………………… ۱۱۴
-شرایط و چگونگی نوشیدن شراب………………………………………… ۱۱۶
-شراب خواری در شب و صبح ……………………………………………. ۱۱۷
-نوشیدن شراب در فصل بهار………………………………………………. ۱۱۹
-شراب نوشیدن در جشن ها واعیاد……………………………………….. ۱۲۱
- واکنش حکومت ها به شراب نوشی……………………………………… ۱۲۴
-جرعه افشاندن بر خاک ………………………………………………………. ۱۲۸
-به یاد کسی شراب نوشیدن ………………………………………………… ۱۳۱
-بانگ نوشانوش………………………………………………………………….. ۱۳۲
-نوشیدن سه جام پیاپی………………………………………………………… ۱۳۴
-نوشیدن چهار جام بر اساس چهار طبع………………………………… ۱۳۴
-رطل گران گرفتن……………………………………………………………….. ۱۳۵
-وصف تاثیر بر نوشنده……………………………………………………….. ۱۳۷
-شراب باعث زدودن غم از نوشنده میشود…………………………….. ۱۳۷
-شراب قدرت تشخیص نیروی عقل نوشنده را زایل میکند………… ۱۳۸
-شراب به نوشنده شادی می بخشد……………………………………….. ۱۳۹
-شراب به جان قوت و نیرو می بخشد……………………………………. ۱۳۹
-شراب به نوشنده شجاعت میبخشد……………………………………… ۱۴۰
-شراب باعث آشکار شدن اسرار نوشنده میشود…………………….. ۱۴۰
-شراب باعث دوری از بخل میشود………………………………………… ۱۴۰
-شراب باعث بی خوابی میشود……………………………………………… ۱۴۱
-در صورت شراب خوردن زیاد انسان قادر به راه رفتن نیست و باید برای حرکت بر روی شکم بخزد………………………………………………………………………………………….. ۱۴۱
-شراب باعث ضعف و سردرد میشود……………………………………. ۱۴۲
-شراب باعث میشود نوشنده عرق کرده و چشم ها و گونه هایش به سرخی گرایند ۱۴۳
-شراب باعث عبوس شدن نوشنده میشود ……………………………… ۱۴۴
-وصف آلات شراب نوشی……………………………………………………. ۱۴۵
-نام آلات پرورش و نوشیدن شراب………………………………………. ۱۴۶
-نام های همسان…………………………………………………………………. ۱۴۶
-نام های غیر همسان…………………………………………………………… ۱۴۸
-توجه به اساطیر در مورد آفرینش جام ها ……………………………. ۱۵۲
-وصف ظروف با اشکال مختلف…………………………………………….. ۱۵۳
-مانند کردن ظروف شراب به پرندگان…………………………………… ۱۵۴
-جام های منقش………………………………………………………………….. ۱۵۴
-مانند کردن ظرف شراب به چراغ…………………………………………. ۱۵۵
-مانند کردن ظرف شراب به خوشه پروین……………………………… ۱۵۶
-مانند کردن ظرف شراب به نمازگزار……………………………………. ۱۵۶
-وصف خم شراب……………………………………………………………….. ۱۵۹
-وصف مجلس شراب…………………………………………………………… ۱۶۱
-وصف ساقی………………………………………………………………………. ۱۶۲
-نحوه آرایش ساقی……………………………………………………………… ۱۶۳
-لذت بردن از چشم ساقی…………………………………………………….. ۱۶۸
-لذت بردن از لب های ساقی…………………………………………………. ۱۶۸
-لذت بردن از گونه های ساقی………………………………………………. ۱۶۹
-لذت بردن از آب دهان ساقی……………………………………………….. ۱۷۰
-پیر می فروش……………………………………………………………………. ۱۷۱
-تشخیص……………………………………………………………………………. ۱۷۴
-لذت بردن همه حواس ………………………………………………………… ۱۷۴
-لذت گرایی…………………………………………………………………………. ۱۷۵
-امیدواری به بخشش خداوند………………………………………………… ۱۷۶
-گوش ندادن به نصیحت ناصحان………………………………………….. ۱۷۶
-دفن شدن در زیر تاک انگور و یا شسته شدن با باده……………… ۱۷۷
-استفاده از طنز برای رسوایی زاهدان……………………………………. ۱۷۸
-مبارزه با رذیلت های اخلاقی……………………………………………….. ۱۷۹
-تاثیر فلسفه و عفان بر خمریات ابونواس و حافظ……………………. ۱۸۱
-فرجامین سخن…………………………………………………………………… ۱۸۴
-همانندی ها از لحاظ توصیفات……………………………………………… ۱۸۶
-همانندی ها از لحاظ فکری…………………………………………………… ۱۸۸
-تفاوت ها از جهت توصیفات…………………………………………………. ۱۸۸
-تفاوت ها از جهت فکری………………………………………………………. ۱۸۸
-پی نوشت فصل پنجم …………………………………………………………. ۱۹۰
-کتابنامه ……………………………………………………………………………. ۱۹۲
-پیوست شماره ۱………………………………………………………………… ۱۹۸
-پیوست شماره ۲………………………………………………………………… ۲۴۶
کتابنامه و مراجع
- اعشی، میمون بن قیس، دیوان اعشی، تصحیح محمد احمد قاسم، بیروت: انتشارات مکتب الاسلامی، (۱۴۱۵ هـ. ۱۹۹۴م).
- افرام البستانی، فواد، المجانی الحدیثه، قم: ذوی القربی، (۱۳۸۶).
- انجو شیرازی، جمال الدین، فرهنگ جهانگیری، ویراسته دکتر رحیم عفیفی، مشهد: انتشارات دانشگاه مشهد، (۱۳۵۱)
- الانصاری، حسان بن ثابت، دیوان حسان بن ثابت، تصحیح دکتر ولید عرفات، بیروت: دارصادر، (۱۹۷۴م)
- انوری، دیوان انوری، تصحیح سعید نفیسی، تهران: پیروز، (۱۳۳۷).
- اوحدی، رکن الدین، کلیات اوحدی، به کوشش سعید نفیسی، تهران: امیر کبیر، چاپ دوم، (۱۳۷۵)
- بلخی، جلال الدین محمد، کلیات شمس تبریزی، تصحیح بدیع الزمان فروزانفر، تهران: امیر کبیر، (۱۳۴۵).
۱-۱ درآمد
امروزه مطالعات زبانشناختی در گوشه گوشه جهان جایگاه برجستهای را به خود اختصاص داده است و در این میان بررسیهای واجشناختی از دیدگاه مختلف نظری مطرح گردیده است. نظریههای واجشناسی موجود در حوزه زبانشناسی نظری به عنوان مدلهایی آرمانی زمانی میتوانند ادعای خود را به اثبات برسانند که براساس دادههای برگرفته از زبانهای طبیعی قابل سنجش باشند. برای نیل به این هدف ناگفته پیداست که بایستی شواهدی از نظام آوایی زبانهای طبیعی ارائه کرد و با اتکا به این شواهد صحت و سقم این نظریهها را محک زد. گونهی زبانی که در این پژوهش به عنوان یک زبان طبیعی و زنده مورد بررسی قرار میگیرد گویش لری اندیمشکی است. مطالعهی نظام واجی این گویش براساس نظریه واجشناسی جزءمستقل صورت میگیرد.
۱-۲- بیان مسئله
زبان پدیدهای پویا و در حال تغییر است. گویش لری نیز که یکی از گویشهای زبانهای جنوب غربی ایران میباشد از این قاعده مستثنی نیست. گویش لری خود به زیر مجموعههایی تقسیم میشود که هر کدام با گونههای دیگر تفاوتهایی دارد. به دلیل همین تفاوتهای گویشی پژوهشگر مطالعهی خود را به گویش لری شهر اندیمشک محدود کرده است. حتی در شهر اندیمشک نیز گویش سخنگویان هر طایفه با طایفه دیگر تفاوتهای آوایی اندکی دارد که در این تحقیق از آنها چشم پوشی شده است، زیرا در غیر این صورت میبایست این تحقیق در مورد یک طایفه مشخصی انجام میگرفت و حیطهی مطالعه محدودتر میشد. در رابطه با گویش لری به طور کلی تاکنون پژوهشهای زبانی اندکی انجام گرفته است و بر روی گویش لری اندیمشک تا آنجا که نگارنده تحقیق کرده است کار زبانشناختی صورت نگرفته است.
در این پایاننامه سعی بر آن است که نظام آوایی گویش لری اندیمشک براساس نظریهی واجشناسی جزءمستقل مورد بررسی قرار گیرد و پس از تعیین همخوانها و مصوتها براساس آواشناسی نوین به توصیف تک تک اصوات گفتاری این گویش بپردازیم. توصیف همخوانهای گویش از نظر جایگاه تولید، شیوهی تولید و واکداری و توصیف واکهها براساس آن بخش از زبان که در امر تولید واکه دخیل است، ارتفاع زبان و گردی لبها صورت میگیرد. همچنین ساخت هجایی و خوشههای آغازی و پایانی مورد بررسی قرار میگیرند و چگونگی توزیع همخوانها در هجا مورد بررسی قرار گرفته و مشخص میشود که آیا همخوانها در هجا دارای توزیع کامل هستند یا ناقص. در آخر به فرایندهای آوایی موجود که صورت واجی را به صورت آوایی تبدیل میکنند، پرداخته میشود.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
پیشکش
یادداشت
فهرست مطالب
نمادها و نشانه¬ها
فصل اول: مقدمه
۱-۱ درآمد
۱-۲ بیان مسئله
۱-۳ هدف و اهمیت موضوع
۱-۴ پرسش¬های پژوهش
۱-۵ فرضیه¬های پژوهش
۱-۶ گسترهی پژوهش
۱-۶-۱ گسترهی جغرافیایی
۱-۶-۲ گستره¬ی زبانی
۱-۶-۲-۱ گویش¬های مختلف زبان لری
۱-۷ تحولات تاریخی لرستان
۱-۷-۱ سابقه تاریخی شهر اندیمشک
۱-۸ وجه تسمیه¬ی واژه¬ی “لر”
۱-۹ روش گردآوری داده¬ها و تدوین پیکره
۱-۹-۱- جامعه¬ی آماری
فصل دوم: پیشینه¬ی پژوهش
۲-۱ پیشینه¬ی نظری پژوهش
۲-۱-۱ درآمد
۲-۱-۲ واج¬شناسی زایشی معیار
۲-۱-۳ واج¬شناسی جزءمستقل
۲-۱-۴ تناوب¬های مختصه¬ای و بازنمایی¬های زیرین
۲-۱-۴-۱ مشاهده¬یPR و کشف تناوب¬های مختصه¬ای
۲-۱-۴-۲ کشف UR
2-1-4-2-1 شواهد درون پیکره¬ای
۲-۱-۴-۲-۲ معیارهای روش¬شناختی پنج گانه¬ی کشف بازنمایی زیرین
۲-۱-۴-۲-۳ شواهد برون پیکره¬ای
۲-۱-۴-۳ تبیین رابطه¬ی UR و PR
2-1-4-4 تبیین اشتقاق¬های واجی و برهم¬کنش¬های بالقوه¬ی قاعده¬های واجی
۲-۱-۵ روش¬شناسی انگاره¬ی جزءمستقل
۲-۱-۶ هندسه¬ی مختصه¬های واجی
۲-۲ پیشینه¬ی توصیفی پژوهش
۲-۲-۱ درآمد
۲-۲-۲ آثار برخی پژوهشگران پیرامون گونه¬ی لری
۲-۲-۲-۱ گرامی (۱۳۷۱)
۲-۲-۲-۲ احمدی نرگسه (۱۳۷۵)
۲-۲-۲-۳ بخشیان فر (۱۳۷۵)
۲-۲-۲-۴ میرزایی (۱۳۷۹)
۲-۲-۲-۵ مکینون (۲۰۰۲)
۲-۲-۲-۶ آنونبی (۲۰۰۳)
۲-۲-۳ برخی مطالعات هم سو پیرامون دیگر گویش¬های ایرانی
۲-۲-۳-۱ پرمون (۱۳۷۵)
۲-۲-۳-۲ نقش بندی (۱۳۷۵)
۲-۲-۳-۳ پرمون (۱۳۸۰)
۲-۲-۳-۴ پرمون (۱۳۸۱)
۲-۲-۳-۵ محمدی (۱۳۸۲)
۲-۲-۳-۶ مهاجرین کرمانی (۱۳۸۲)
۲-۲-۳-۷ سوهانی (۱۳۸۳)
۲-۲-۳-۸ رستمی (۱۳۸۳)
۲-۲-۳-۹ ناطوری (۱۳۸۳)
فصل سوم: آواشناسی لری اندیمشک
۳-۱ درآمد
۳-۲ توصیف آوایی همخوان¬های لری اندیمشک
۳-۲-۱ همخوان¬های انفجاری
۳-۲-۱-۱ انفجاری¬های دولبی
۳-۲-۱-۲ انفجاری¬های دندانی-لثوی
۳-۲-۱-۳ انفجاری¬های نرم¬کامی
۳-۲-۱-۴ انفجاری¬های ملازی
۳-۲-۱-۵ انفجاری¬های چاکنایی
۳-۲-۲ همخوان¬های خیشومی
۳-۲-۲-۱ خیشومی¬های دولبی
۳-۲-۲-۲ خیشومی لبی-دندانی
۳-۲-۲-۳ خیشومی¬های لثوی
۳-۲-۲-۴ خیشومی¬های نرم¬کامی
۳-۲-۲-۵ خیشومی ملازی
۳-۲-۳ همخوان¬های لرزان
۳-۲-۳-۱ لرزان¬های لثوی
۳-۲-۴ همخوان¬های زنشی
۳-۲-۴-۱ زنشی¬های لثوی
۳-۲-۵ همخوان¬های سایشی
۳-۲-۵-۱ سایشی¬های لبی-دندانی
۳-۲-۵-۲ سایشی¬های لثوی
۳-۲-۵-۳ سایشی¬های لثوی-کامی
۳-۲-۵-۴ سایشی¬های ملازی
۳-۲-۵-۵ سایشی¬های چاکنایی
۳-۲-۶ ناسوده¬ها/ نیم¬واکه¬ها/ غلت¬ها
۳-۲-۶-۱ ناسوده¬های کناری لثوی
۳-۲-۶-۲ ناسوده¬های سخت¬کامی/ غلت¬های افراشته¬ی پیشین
۳-۲-۶-۳ ناسوده¬های نرم¬کامی (لبی شده)
۳-۲-۷ همخوان¬های انفجاری-سایشی
۳-۲-۷-۱ انفجاری-سایشی¬های لثوی-کامی
۳-۳ توصیف آوایی واکه¬های لری اندیمشک
۳-۳-۱ واکه¬های پیشین
۳-۳-۱-۱ واکه¬های افراشته¬ی پیشین
۳-۳-۱-۲ واکه¬های نیمه افراشته¬ی پیشین
۳-۳-۱-۳ واکه¬های افتاده¬ی پیشین
۳-۳-۲ واکه¬های مرکزی
۳-۳-۲-۱ واکه¬های نیمه افراشته¬ی مرکزی
۳-۳-۳ واکه¬های پسین
۳-۳-۳-۱ واکه¬های افراشته¬ی پسین
۳-۳-۳-۲ واکه¬های نیمه افراشته¬ی پسین
۳-۳-۳-۳ واکه¬های افتاده¬ی پسین
۳-۴ جدول¬های واج¬گونه¬های همخوانی و واکه¬ای
۳-۵ معرفی پیش فرضیه¬ای ساختمان هجا در گویش لری اندیمشک
فصل چهارم: رویکردی غیرخطی به نظام آوایی لری اندیمشک
۴-۱درآمد
۴-۲شیوهی ارائه پیکرهها و فرایندهای واجی
۴-۳فرایندهای واجی
۴-۳-۱ خیشومی شدگی
۴-۳-۱-۱تبیین غیرخطی
۴-۳-۱-۲ اشتقاقهای غیرخطی
۴-۳-۲ لبی شدگی
۴-۳-۲-۱تبیین غیرخطی
۴-۳-۱-۲ اشتقاقهای غیرخطی
۴-۳-۲ واک¬رفتگی
۴-۳-۳-۱تبیین غیرخطی
۴-۳-۳-۲اشتقاقهای غیرخطی
۴-۳-۴ زنشی شدگی
۴-۳-۴-۱تبیین غیرخطی
۴-۳-۴-۲ اشتقاقها¬ی غیرخطی
۴-۳-۵ پیش نرمکامی شدگی
۴-۳-۵-۱تببین غیرخطی
۴-۳-۵-۲ اشتقاقهای غیرخطی
۴-۳-۶فراگویی ناقص
۴-۳-۶-۱تبیین غیرخطی
۴-۳-۶-۲ اشتقاقهای غیرخطی
۴-۳-۷همگونی در جایگاه خیشومیها
۴-۳-۷-۱تبیین غیرخطی
۴-۳-۷-۲ اشتقاقهای غیرخطی
۴-۳-۸کشش جبرانی
۴-۳-۸-۱تبیین غیرخطی
۴-۳-۸-۲ اشتقاقهای غیرخطی
۴-۳-۹قلب
۴-۳-۹-۱ تبیین غیرخطی
۴-۳-۹-۲ اشتقاقهای غیرخطی
۴-۳-۱۰حذف انفجاری دندانی- لثوی بی واک
۴-۳-۱۰-۱ تبیین غیرخطی
۴-۳-۱۰-۲اشتقاقهای غیرخطی
۴-۳-۱۱واکه کاهی
۴-۳-۱۱-۱ تبیین غیرخطی
۴-۳-۱۱-۲ اشتقاقهای غیرخطی
۴-۳-۱۲حذف خیشو می لثوی پایانی
۴-۳-۱۲-۱ تببین غیرخطی
۴-۳-۱۲-۲اشتقاقهای غیرخطی
۴-۳-۱۳حذف انفجاری دندانی- لثوی واکدار
۴-۳-۱۳-۱ تبیین غیرخطی
۴-۳-۱۳-۲اشتقاقهای غیرخطی
۴-۳-۱۴تغییر کیفیت واکه تاریخی
۴-۳-۱۴-۱ تبیین غیرخطی
فصل پنجم: نتیجه¬گیری
۵-۱ درآمد
۵-۲ دست¬آوردهای پژوهش
۵-۳ پیشنهادها
کتاب¬نامهی فارسی
کتاب¬نامهی انگلیسی
پیوست¬ها
واژه¬نامهی فارسی به انگلیسی
واژه¬نامهی انگلیسی به فارسی
چکیده
کتاب نامهی فارسی
- احمدی نرگسه، رحیم، ساخت واژگانی گویش لری شهر خرم آباد و بخش چگنی، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته زبان شناسی همگانی، دانشگاه علامه طباطبایی، ۱۳۷۵٫
- ارانسکی ، یوسیف، م، زبانهای ایرانی، ترجمهی علی اشرف صادقی ، تهران، انتشارات سخن، ۱۳۷۸٫
- اشمیت، رودیگر، راهنمای زبانهای ایرانی، ترجمهی فارسی زیر نظر حسن رضائی باغ بیدی، تهران، ققنوس، ۱۳۸۶٫
- امان اللهی بهاروند، سکندر، قوم لر: پژوهشی در بارهی پیوستگی قومی و پراکندگی جغرافیایی لرها در ایران، تهران، آگاه، ۱۳۷۰٫
- ایزد پناه، حمید، آثار باستانی و تاریخی لرستان، تهران، انتشارات انجمن آثار و مفاخرفرهنگی، ج۱، ۱۳۷۶٫
چکیده
پایان نامه حاضر می کوشد شکل گیری و گسترش نظام حکومتی ایران دوره ای ساسانی را از سال ۲۲۶تا ۴۲۰ میلادی روشن سازد.محور این تحقیق توصیفی است پیرامون بخش های قضایی و اداری دیوانسالاری ساسانی. در این میان ، مقام های مربوط به این نظام مورد توجه قرار گرفته اند .فصل اول تحقیق که حکم مدخل را دارد ،روند قدرت یابی و استقرار حکومت ساسانی را در دوره ای اردشیر بابکان مورد بررسی قرارمی دهد ؛ سال های کوشش او در برقراری پیوندهای نزدیک میان دین و حکومت و به عبارت بهتر ، اتخاذ شکلی یگانه از دین به عنوان دین رسمی ، در جریان این روند مورد بحث قرار گرفته است . فصل دوم ،جزئیات مربوط به طبقات اجتماعی در این دوره گردآوری و تحلیل شده اند ، درفصل سوم تصویری کلی از نظام دیوانی ساسانیان ارائه می کند. فصل چهارم مشاغل دیوانی و درباری دیوانسالاری ساسانی را مورد بررسی قرار می دهد . بالاخره ،در فصل پایانی ،شخصیت های برجسته ای که در دیوانسالاری ساسانی ایفای نقش کردهاند ، مورد شناسای و تحقیق قرار گرفته اند .
روش تحقیق به کار رفته در این بررسی بیش از هر چیز روش کتابخانه ای است .داده های این بررسی از متن های نوشتاری گردآوری شده اند . در ارائه ای این داده ها از شیوه ی توصیفی – تحلیلی استفاده شده است و در مواقع لزوم ،کوشش شده است مباحث متناقض مورد تحلیل نیز قرار گیرند.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
معرفی ۹
فصل اول: تلاش اردشیر در جهت تشکیل حکومت و اتحاد دین و دولت ۱۹
۱-۱ساسانیان ادامه دهنده را هخامنشیان ۲۰
۲-۱ تلاش اردشیر در جهت تشکیل حکومت ۲۴
۳-۱ اتحاد دین و دولت در عصر ساسانیان ۲۷
فصل دوم: مروری بر طبقات اجتماعی در عصر ساسانیان ۳۲
۱-۲ تعریف طبقه اجتماعی ۳۳
۲-۲ طبقات ۳۴
۳-۲ طبقه ۳۷
۱-۳-۲ ۴۵
۲-۳-۲ موبدان ۴۸
۳-۳-۲ ۵۱
۴-۳-۲ زوت و ۵۳
۵-۳-۲ ۵۴
۴-۲ طبقه ۵۴
۱-۴-۲ وظیفه ۵۷
۲-۴-۲ تقسیم طبقات جنگجویان ۵۷
۱-۲-۴-۲ سواره ۵۷
۲-۲-۴-۲- جایگاه سواره نظام ۵۸
۲-۲-۴-۲ پیاده ۶۰
۵-۲ طبقه کشاورزان و صنعتگران ۶۱
۱-۵-۲- طبقه ۶۵
۲-۵-۲-طبقه ۶۷
فصل سوم: نظام دیوانی در عصر ساسانیان ۶۸
۱-۳ شناخت سازمانهای داخلی دوره ساسانیان ۶۹
۲-۳- ۷۳
۱-۲-۳ پیدایش ۷۵
۳-۳ دیوان ریاست طبقات جامعه ۷۷
۱-۳-۳ وزرگ فرمذار یا بزرگ فرمذار ۷۸
۲-۳-۳وظایف و اختیارات ۸۳
۴-۳ دیوان ۸۴
۱-۴-۳ ایران ۸۶
۲-۴-۳ ارتشیاران ۸۹
۳-۴-۳ ۹۰
۵-۳ دیوان دادرسی (داد) ۹۳
۱-۵-۳ ارزش داد و ۹۶
۲-۵-۳ منشاء قوانین در عصر ساسانیان ۹۸
۳-۵-۳ حوزه ۹۹
۴-۵-۳ ادّله اثبات دعوی ۱۰۰
۵-۵-۳ پادشاه در منصب قضاوت ۱۰۲
۶-۵-۳ روحانیون در منصب قضاوت ۱۰۳
۶-۳ دیوان رسایل (دیوان دبیران) ۱۰۵
۷-۳ طبقهی متستخدمین ادارات (دبیران) ۱۰۶
۱-۷-۳ ۱۰۹
۲-۷-۳ ایران دبیربد(دبیر بد) ۱۱۰
۳-۷-۳ اهمیت دبیران و دیدگاه شاهان به دبیران ۱۱۱
۴-۷-۳ چگونگی برگزیدن دبیران ۱۱۴
۵-۷-۳ وظایف دبیران ۱۱۶
۶-۷-۳ اصناف دبیران ۱۱۹
۱-۸-۳ دین ۱۱۹
۸-۲–۳ دبیران دیوان خراج ۱۲۰
۳-۸-۳ گذک آمار دبیر ۱۲۱
۴-۸-۳ واسپوهرگان آمازکار ۱۲۱
۵-۸-۳ روانیگان دبیر ۱۲۱
۶-۸-۳ آذربادگان ۱۲۱
۷-۸-۳ گنج آمار دبیر ۱۲۲
۹-۳ دیوان سرای شمره یا دیوان استیفا (اداره مالیه) ۱۲۲
۱۰-۳ دیوان ۱۲۳
۱-۱۰-۳ خسرو انوشیروان و اصلاح نظام مالیاتی ۱۲۵
۲-۱۰-۳ واستر پوشان سالار ۱۲۶
۳-۱۰-۳ آمار کار(آمارگر ) ۱۲۸
۴-۱۰-۳ ۱۲۹
۱-۴-۱۰-۳ جایگاه دهقانان ۱۳۲
۱۱-۳ دیوان درآمدهای کل کشور ۱۳۳
۱۲-۳ دیوان ۱۳۴
۱۳-۳ گهبذ و ضرب مسکوکات ۱۳۵
۱۴-۳ دیوان آتشکدهها ۱۳۶
۱۵-۳ دیوان ۱۳۷
۱۶-۳ دیوان اشراف ۱۴۱
۱۷-۳ دیوان ایران ۱۴۲
۱۸-۳ دیوان مهرشاهی (دیوان خاتم ) ۱۴۳
۱۹-۳ دیوان احشام ۱۴۴
۱-۱۹-۳ آخور آمار دبیر – آخورسالار ۱۴۵
۲۰-۳ دیوان ویژگان ۱۴۶
۲۱-۳ دیوان ۱۴۷
۲۲-۳ دیوان کستبزود (دیوان آب) ۱۴۸
۱-۲۲-۳ وظیفهی دیوان آب ۱۴۹
۲۳-۳ دیوان جامه ۱۵۰
۲۴- ۳ ایران درستبد ۱۵۰
فصل چهارم :مشاغل دیوانی و درباری ۱۵۲
۱-۴مشاغل ۱۵۳
۲-۴ ۱۵۴
۱۵۵۱-۲-۴ وظیفه متقابل شاهان و پادشاهان ۱۵۶
۳-۴ ۱۵۷
۴-۴ ۱۵۹
۵-۴ ۱۶۱
۶-۴ ۱۶۲
۷-۴ ۱۶۴
۸-۴ ۱۶۵
۹-۴ آموزگاران اسواران ۱۶۶
۱۰-۴ دریوشان جادگ گو و دادور (مدافع درویشان و دادور) ۱۶۷
۱۱-۴ خرم ۱۶۷
۱۲-۴ پشتیگبان سالار ۱۶۹
۱۳-۴ ۱۷۰
۱۴-۴ ۱۷۱
۱۵-۴ ۱۷۲
۱۶-۴ ۱۷۳
۱۷-۴ دیدهبان سلطنتی ۱۷۴
۱۸-۴ ۱۷۴
۱۹-۴ ۱۷۵
۲۰-۴ ۱۷۵
۲۱-۴ ۱۷۶
۲۲-۴ ۱۷۶
۲۳-۴ آیین ۱۷۶
۲۴-۴ ۱۷۷
۲۵-۴ کیروگ بد ( هنربد ) ۱۷۷
فصل پنجم شخصیتهای برجسته دوره ساسانیان ۱۷۹
۱-۵ تنسر در ۱۸۰
۱۸۲۲-۱-۵ تنسر شخصیتی تاریخی ۱۸۴
۲-۵ ۱۸۶
۱-۲-۵ تنسر و ۱۸۸
۳-۵ کرتیر و تقویت روحانیت زرتشتی ۱۹۲
۱-۳-۵ ۱۹۳
۲-۳- ۵ کرتیر و شاپور یکم و ترقی مقام وی در شاهان بعدی ۱۹۵
۳-۳-۵ کریتر و کتیبههای وی ۱۹۹
۴-۵ آذرپاد ۲۰۶
۵-۵ ۲۱۰
نتیجه &nbs
«گفتنی»
ققنوسِ اساطیری ایرانیان چون دیرزمانی را میزیید، و رخوتِ پیری شوق عروجش را از او باز میستاند، خود را به تلی از آتش می زند و از میان خاکسترِ هستیِ خویش ققنوس بر می خیزاند جوان و شاداب که اوجِ پروازش فراتر از اوجِ پیشین است و انبوه تجربیاتش گنجینهای است غنی که او را باز می دارد از ورطههای سقوط و اُفول، و ققنوس اسطورهایِ ایران زمین سالیان بلندنشسته بر بلندای قامتِ ستونِ پُر غرورِ تخت جمشید به نظاره و به مشاهده دیده است عروجِ نخستین امپراطوری جهانی را که بر بنیادهای عدالتِ بشری شکل گرفته، بیگانه با کینه توزیها، آشنا با همدلی ها و هم سو با والاترین اندیشهها.
امپراطوریِ که در یک کران از جوششِ دریای نیل گرمی می گرفت و بسترِ آرامِ اروند را در آغوش داشت و دردیگر کران تا فراسوی آسیای صغیر و تا خاکِ مقدونیه پیش می رفت و از دیگر سوی دریای کژبین یا قزوینِ امروزیاش دامنه های البرز کوهِ او را به تر نمینوازش می داد.
فهرست مطالب:
گفتنی ……………………………………………………………………………………………..
معرفینامه ………………………………………………………………………………………
مقدمه …………………………………………………………………………………………….
فصل اول: ……………………………………………………………………………………….
تاریخچه تصویرسازی ……………………………………………………………………..
تصویرسازی (تعریف) ……………………………………………………………………..
اهداف تصویرسازی ………………………………………………………………………..
طبقهبندی انواع تصویرسازی ……………………………………………………………
تکنیکهای تصویرسازی …………………………………………………………………..
مداد رنگی ………………………………………………………………………………………
فصل دوم: ………………………………………………………………………………………
خلاقیت ذهنی در برابر الهام ……………………………………………………………..
خلاقیت …………………………………………………………………………………………..
سنت شکنی، بدعت، نوآوری ……………………………………………………………..
معیار شناخت حس فردی …………………………………………………………………
کلام آخر ………………………………………………………………………………………..
فصل سوم: ……………………………………………………………………………………..
مردم شناسی دینی هنر و پرسشهای هنرمندان ………………………………….
فصل چهارم: ……………………………………………………………………………………
تجلی رنگ در هنر ……………………………………………………………………………
طراحی …………………………………………………………………………………………..
تصویرسازی ………………………………………………………………………………….
هنر گرافیک …………………………………………………………………………………….
فصل پنجم: …………………………………………………………………………………….
قدمت دیرینه ……………………………………………………………………………………
انتخاب شاهنامه ………………………………………………………………………………
تصویرسازی برای شاهنامه ……………………………………………………………..
میزان موفقیت …………………………………………………………………………………
مقطع کار و آفرینش هنری ……………………………………………………………….
گزارش کار …………………………………………………………………………………….
فردوسی و شاهنامهاش ……………………………………………………………………
ویژگیهای هنری شاهنامه ………………………………………………………………..
تصویرسازی در شاهنامه ………………………………………………………………..
بخشهای اصلی شاهنامه ………………………………………………………………….
و در انتها نگاهی بر داستان سودابه و سیاوش
فهرست منابع و مآخذ:
۱- تصویر دنیای هنر، معماری اردستانی، جواد. افشار، مهدی، ۱۳۸۶ .
۲- خلاصه تاریخ هنر، مرزبان، پرویز، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ نهم، ۱۳۸۰ .
۳- پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی، مطالعات کاربردی هنر، گودرزی (دیباج) دکتر مرتضی: عاملِ دگرگونی نوین ۱۳۸۴، چاپ اول.
۴- پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی، مطالعات کاربردی هنر، بلغاری، دکتر حسن: تجلی نور و رنگ در هنرهای ایرانی – اسلامی، ۱۳۸۴ ، چاپ اول.
۵- پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی، مطالعات کاربردی هنر، جلالی، علیرضا: مردم شناسی دینی هنر و پرسشهای هنرمندان، ۱۳۸۴ ، چاپ اول.
چکیده:
نقد جامعهشناسی برخلاف آنچه در نگاه نخست به نظر میآید، تنها بررسی تأثیر مستقیم رخدادهای اجتماعی مشخصی بر ادبیات یک دوره نیست و برخلاف بسیاری مکاتب دیگر نمیتوان یک مقطع معین تاریخی و یک محدودهی مشخص جغرافیایی و فرهنگی برای آن درنظر گرفت. بلکه در طول سالها افت و خیزهای فراوانی را پشت سرگذاشته و با جریانهای بسیار در پیوسته است.
یکی از مهمترین این جریانها که پیوندی گسستناپذیر با جامعهشناسی دارد، نقد فمنیستی است. بسیاری از منتقدان، فمنیسم را شاخهای از نقد جامعهشناسی میدانند که در آن به جامعه از رهگذر امکانات و شرایطی مینگرد که همواره از زنان دریغ داشته شده است.
این رساله ابتدا به معرفی مشروح رویکرد جامعهشناسی میپردازد و ویژگیهای اصلی آن را جست و جو میکند و مهمترین گرایشهای این گونهی نقد ادبی را معرفی میکند. فصل دوم رمان سووشون را براساس شیوههای این رویکرد تحلیل میکند و مناسبات سووشون را با جامعهای که در آن شکل گرفته و نیز جامعهای که روایتش میکند مورد کنکاش قرار میدهد. در فصل سوم از رویکرد فمنیستی و نقد ادبی سخن میرود و در فصل پایانی سووشون از چشمانداز این رویکرد نوآیین و در حال شکلگیری بررسی میشود.
فهرست ۱
چکیده ۵
فصل اول ۶
معرفی رویکرد جامعهشناسی ۶
پیوندهای جامعه و ادبیات در نگاه نخستین ۷
چشمانداز تاریخی جامعهشناسی ادبیات ۱۰
هنر و جامعه: همزادان دیروز ۱۰
پیشینهی گره خوردگی مطالعات ادبی با مسائل اجتماعی ۱۲
تکوین و تکامل جامعهشناسی ادبیات ۱۸
تأثیرها و امتزاجهای جامعهشناسی ادبیات ۲۴
از نظریهی ادبی جامعهشناختی تا جامعهشناسی نظریههای ادبی ۳۰
مارکسیسم و جامعهشناسی ادبیات ۳۲
مارکسیسم و نظریهی ادبی ۳۵
مارکس و انگلس سرچشمههایی پویان ۴۱
چند مفهـوم کلیـدی ۴۳
ج ـ تعهد و التزام ۴۹
د ـ رابطهی دیالکتیکی هنر و جامعه ۵۳
جامعه و نویسنده ۵۶
روح زمانه و ذوق عمومی: ۵۷
نویسنده و روح زمانه: ۶۱
اثرپذیری جامعه از ادبیات: ۶۳
پیوند جامعه و ادبیات دربوتهی نقد: ۶۶
هـ ـ ایدئولوژی ۶۸
معرفی سه شخصیت شاخص در نقد جامعهشناسی ۸۲
ب) لوسین گلدمن و ساختارگرایی تکوینی ۸۸
ج ـ میخائیل باختین و منطق گفت و گویی ۹۹
پینوشتها و یادداشتهای فصل اول ۱۱۰
بسی خون به طشت طلا، رنگ خورد ۱۲۲
سیاووشها کشت افراسیاب ۱۲۲
فصل دوم ۱۲۲
نقد جامعه شناختی سووشون ۱۲۲
پیش درآمد ۱۲۳
بخش اول: سووشون در نخستین دیدار ۱۲۵
از آن سموم که از طرف بوستان بگذشت ۱۴۱
عجب که رنگ گلی هست و بوی نسترنی ۱۴۱
بخش دوم: روایتی پویان از جامعهای در حال گذار و دگرگونی ۱۶۶
ج) جایگاه اجتماعی نویسنده ۲۱۰
۳٫ نسبت موقعیت اجتماعی رمان با زمان ۲۲۹
د) تعارض نقش آفرینی در خانواده و جامعه: ۲۳۳
بخش چهارم: تأمل در نسبت رمان و جامعه ۲۴۲
یادداشتها و پینوشتهای فصل دوم ۳۱۳
فصل سوم ۳۳۳
معرفی رویکرد فمنیسم ۳۳۳
رویکرد فمنیستی نقد ادبی ۳۳۴
فمنیسم در قلمرو نقد ادبی ۳۴۷
بخش بندی نقد فمنیستی ۳۵۴
پی نوشتها و یادداشتهای فصل سوم ۳۶۳
فصل چهارم ۳۶۶
نقد فمنیستی سووشون ۳۶۶
ب) روایت نقادانه ۳۷۷
۳- نقد فمنیستی روایت: ۳۹۳
یادداشتها و پینوشتهای فصل چهارم ۴۰۲
پیوست ۴۰۴
خلاصهی سووشون ۴۰۵
منابع و مآخذ ۴۱۰
منابع و مآخذ
۱- آبادی باویل، محمد، ظرائف و طرائف، انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی، تبریز، ۱۳۵۷
۲- آریانپور، ا.ح، جامعهشناسی هنر، انجمن کتاب دانشجویان دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، چ۳، ۱۳۵۴
۳- آل احمد، جلال، در خدمت و خیانت روشنفکران، خوارزمی، چ۱، ۱۳۵۷
۴- ــــــــــــــــ، مثلاً شرح احوال (یک چاه و دوچاله)، رواق، بیتا
۵- ابن بطوطه، سفرنامه، ترجمهی دکتر محمدعلی موحود، آگاه، چ۳، ۱۳۷۰
۶- احمدی، بابک، حقیقت و زیبایی، مرکز، ۱۳۷۴
۷- ـــــــــــــ، ساختار و تأویل متن، مرکز، ۱۳۷۰
۸- ــــــــــــ، ساختار و هرمنوتیک، گام نو، ۱۳۸۰
۹- اخوان ثالث، مهدی، از این اوستا، مروارید، چ۱، ۱۳۷۵
فهرست
شاعرانگی مبتنی بر شکل (فرم)
۱-فرمالیست ها
-آشنایی زدایی
-هنر به مثابه تمهید
-طرح
-انگیزش (مقابله با عادی و طبیعی بودن)
-شکل رایج (عنصر غالب)
-کارکرد به جای تمهید
-قصه ی پرداخت شده
-فرم و محتوا
-بررسی اثر ادبی در نظام خاص خود (خود ارجاع بودن)
-جدایی اثر از نیت مولف
-اهست ریتم (ضرباهنگ) و آوا
-جدایی شعر (متن) از تاریخ، ملت و بیوگرافی
-جدایی زبان کاربردی و زبان شعر
-معنا و تمهیدات زبانی در شعر
-دو نوع ساختار در داستان های روایت گر
-نقد فرمالیسم
-دیگر ویژگی های فرمالیسم
۲-یاکوبسن
معرفی
نظریه ارتباطی
-نقش عاطفی
-نقش ترغیبی
-نقش ارجاعی
-نقش همدلی
-نقش فرازبانی
-نقش شعری
-استعاره و مجاز
-نقد یاکوبسن
-استعاره و مجاز در پروست
-استعاره و مجاز در تحلیل نمایشنامه ی میمون پشمالو یوجین اونیل
۳-بختین
-تک آوایی و چندآوایی
-کارناوالی شدن
۴-ساختارگرایی و معنا
جنبش فرمالیسم (شکل گرایی) روسی یکی از جریان های ادبی است که علیرغم آنکه در اوایل قرن بیستم به وجود آمد و خیلی رود هم از بین برده شد. اما تاثیر انکارناپذیری بر جریان های ادبی گذاشت که سال های دوری بعد از آن پا گرفت.
بسیاری از اصولی که امروزه در بررسی و نقد و تحلیل شعد و ادبیات، اصول مسلم فرض می شوند، برای نخستین بار در جنبش فرمالیسم مطرح و تئوریزه شدند. فرمالیست ها در پس پاسخ به این سوال برآمدند که چه چیز باعث می شود که شعر یا متن ادبی از متون دیگر متفاوت باشد؟ در پاسخ به این سوال به سوی تعریف نوعی شعر ناب روآوردند که تأکیدش بر جنبه های صوری ادبیات و شعر و شکل های خاص آن است و به خصوص نوع زبانی که به کار می برد. و این به دلیل استفاده از تکنیک ها و شگردهایی است که به کار می برند.
در این بخش سعی در معرفی این شگردها داریم که به کاذر بستن آنها موجد شاعرانگی در زبان است.
آشنایی زدایی (بیگانه کردن) [Ostranenie]
یکی از مهم ترین و جذاب ترین مفاهیم در فرمالیسم که از اصلی ترین ویژگی هایی است که به شکل های مختلفی در بیان ادبی استفاده شده است، آشنایی زدایی یا بیگانه کردن است. شکلوفسکی (Victor Shkovsky) نخستین بار این مفهوم را مطرح کرد. پس از او یاکوبسن و «تینیالوف» در مواردی از این مفهوم به عنوان بیگانه سازی یاد کردند. ویکتور شکلوفسکی در رساله اش «هنر همچون شگرد» (هنر به مثابه فن) (Art Technique) 1917 برای اولین بار به این مفهوم اشاره می کند.
به گفته «شکلوفسکی» ما هرگز نمی توانیم تازگی دریافتهایمان از اشیاء را حفظ کنیم. الزام های وجود متعارف موجب می شود که آن ها تا حدود زیادی «خودکار» شوند. آن چشم انداز معصومانه ای که در آن طبیعت شکوه و تازگی یک رویا را حفظ می کند، حالت متعارف شعور انسانی نیست. این وظیفه خاص هنر است که آن اشیاء را که به موضوع های عادی آگاهی روزمره ما تبدیل شده است به ما بازگرداند (مسلون، ویدوسون (۱۳۷۷) ص ۴۹)
هر ادراک حسی ما را دوباره سازمان یم دهد و در این مسیر قاعده های آشنا و ساختارهای به ظاهر ماندگار واقعیت را دگرگون می کند. هنر عادت هایمان را تغییر می دهد و هر جنبه آشنا را به چشم ما بیگانه می کند. میان ما و تمام چیزهایی که به آن خو گرفته ایم فاصله می اندازد و اشیاء را چنانکه برای خود وجود دارند به ما می نمایاند و خودکاری را که زاده ادراک حسی است از ما دور می کند.
این برداشت از آشنایی زدایی تاثیر پدیدارشناسی (هوسرل) بر شکلوفسکی است و آشکارا یادآور بحث نابسنده بودن رویکرد آغازین یا طبیعی ما به جهان و ضرورت راهیابی به خود چیزهاست (احمدی (۱۳۷۵) ص ۴۷) شکلوفسکی در کتاب «هنر همچون شگرد» این نکته را آشکار می کند.
«هنر وسیله ای است برای تجربه ساختن شیء، اما شی ساخته شده اهمیتی در هنر ندارد»
«هنر هست تا به ما کمک کند حس زندگی را بازیابیم، هست تا واداردمان که چیزها را احساس کنیم، تا سنگ را سنگی کند. غایت هنر اعطای حی شی است آن گونه که دیده می شود، نه آن گونه که شناخته یم شود. تکنیک هنر ناآشنا کردن چیزهاست. مبهم کردن فرم هاست. تا دشواری و طول زمان ادراک را افزایش دهد. عمل ادراک در هنر فی نفسه غایت است و باید طولانی شود در هر تجربه ما از ساختن است که اهمیت دارد نه شی ساخته شده.
او می گوید «وقتی ادراک عادت یم کند، خودکار می شود…. سی را گویی پیچیده در کیسه می بینیم. از هیئتش می دانیم که چیست، اما فقط سایه ی آن را می بینیم.»
«شکلوفسکی» تعریف از روش «تولستوی» (Talstoy) سرمشق می گیرد یعنی «دیدن چیزها خارج از زمینه ی معمولی و طبیعی وجودشان» او در بررسی قطعه ای از یادداشتهای روزانه ی «تولستوی» به این نتیجه می رسد: عادت اشیاء، لباس ها، اثاث، همسر آدم و … پس از جنگ را می بلعد. اگر کل زندگی پیبچیده بسیاری از انسان ها ناآگاهانه ادامه یابد، در این صورت این زندگی ها انگار هرگز نبوده است.
«شکلوفسکی» سپس با ذکر نمونه هایی از آثار «تولستوی» تکنیک آشنایی زدایی را به تفصیل تشریح می کند و نشانمان می دهد که تولستوی چگونه با استفاده از نظرگاه یک دهقان، یا حتی یک حیوان، می تواند امر آشنا را بیگانه بنمایاند. به نحوی که در باره آن می بینیم… در داستان، آشنایی زدایی البته از طریق نظرگاه و سبک انجام می پذیرد، اما نحوه ی تدارک طرح هم در نیل به آن سهیم است. طرح، با تنظیم در باره ی رخدادهای قصه، آن ها را آشنایی زدایی می کند. و چون هنر خود معرضو زمان است، تمهیدات خاص برای آشنایی زدایی هم تن به عادت می دهند و به قراردادهایی بدل می شوند که سرانجام همان اشیاء و رخدادهای را که هدف از ابداع این تمهیدات آشکار کردن آن ها بود تار و مبهم می کنند پس وجود یک تکنیک «واقعگرایانه»ی دائمی امکان پذیر نیست.
در نهایت، واکنشی که هنرمند به استبداد قراردادهای داستانی یا بازنمایی داستانی نشان می دهد واکنشی هجوآمیز است. او، چنان که «شکلوفسکی» می گوید، با مبالغه در تکنیک های متعارف، آن ها را «عریان» می کند. (اسکولر (۱۳۸۳) صص ۱۲۲ و ۱۲۳)
آشنایی زدایی در آثار «شکلوفسکی» به دو معنا به کار رفته است:
۱-نخست به معنای روشی در نگارش که آگاهانه یا ناآگاهانه در هر اثر ادبی برجسته ای یافتنی است و حتی گاه شکل مسلط بیان است. این مفهوم، ریشه در بحثی قدیمی در نظریه ی ادبی در مورد کاربرد عناصر مجاز در متون ادبی و شعر دارد. کاربرد مجازی واژگان ذهن را متوجه معنای تازه ای می کند و معناهای آشنا بی اهمیت و ناپدید می شدند.
معنای دوم «آشنایی زدایی» در آثار «شکلوفسکی» معنایی گسترده است و تمامی شگردها و فنونی را دربر می گیرد که مولف آگاهانه از آنها سود می جوید تا جهان متن را به چشم مخاطبان بیگانه بنمایاند. نویسنده به جای مفاهیم آشنای واژگان، شیوه ی بیان یا نشانه های ناشناخته را به کار می گیرد. این ترفند، البته درک دلالت های معنایی اثر را بسیار دشوار می کند و موضوع را چنان جلوه می دهد مه گویی از این پیشتر وجود نداشته است.
هدف بیان زیبایی شناسانه در این حالت نه روشن کردن فوری و مستقیم معانی، بلکه آفرینش حس تازه، ویژه و نیرومندی است که خود آفریننده ی معانی تازه می شود. در واقع با ورود واژه و موضوع شعری به قلمرو ادراک حسی تازه آشنایی زدایی آغاز می شود.
نوع فایل: ورد 283 صفحه
چکیده
مقدمه
فصل اول: تعاریف
منشأ پیدایش تصوف اسلامی:…………………………………………………………………… ۱
مکتب زهد…………………………………………………………………………………………… ۳
مکتب کشف و شهود……………………………………………………………………………… ۴
مکتب وحدت وجود………………………………………………………………………………. ۵
نویسندگان پنج کتاب اصلی:…………………………………………………………………….. ۷
عبدالله بن علی سراج طوسی……………………………………………………………………. ۷
ابوسعید ابوالخیر……………………………………………………………………………………. ۸
ابوالحسن علی بن عثمان هجویری…………………………………………………………….. ۱۰
عبدالکریم قشیری………………………………………………………………………………….. ۱۱
ابوحامد شیخ فریدالدین عطار………………………………………………………………….. ۱۲
آثار عطار…………………………………………………………………………………………….. ۱۳
تجربه عرفانی و مشکلات آن……………………………………………………………………. ۱۴
تعریف کشف و شهود…………………………………………………………………………….. ۱۶
ستروتجلی (با ارائه جدول)………………………………………………………………………………………………. ۱۶
آپوکالیپس وواژه گان همسو با آن……………………………………………………………… ۲۱
مکاشفه واسطوره…………………………………………………………………………………… ۲۲
مکاشفه (آپوکالیپس) درادیان زنده جهانی…………………………………………………… ۲۲
مکاشفه درکتابهای مقدس (عهدین ) و کتابهای آسمانی دیگر ………………………… ۲۳
تعریف کشف و شهود از متون عرفانی……………………………………………………….. ۲۳
سرمنشأ منحصر به فرد مکاشفه، از دیدگاه غربیان اشارات دینی و الهیات………… ۲۸
خلاصه فصل اول:…………………………………………………………………………………. ۳۲
فصل دوم: راههای رسیدن به کشف و شهود
راههای رسیدن به کشف و شهود……………………………………………………………… ۳۴
راههای رسیدن به کشف و شهود درمکتب زهد…………………………………………… ۳۵
طریق وصول به مکاشفه درمکتب کشف و شهود…………………………………………. ۳۷
کشش آنسویی در کشف و شهود……………………………………………………………… ۴۶
مکاشفه با همراهی جسم…………………………………………………………………………. ۴۷
مکاشفه با همراهی دل…………………………………………………………………………….. ۴۸
مکاشفه با همراهی روح………………………………………………………………………….. ۵۲
خلاصه فصل دوم: ………………………………………………………………………………… ۵۷
فصل سوم: انواع و مراتب مکاشفه (مشاهده، معاینه، محاضره)………….. ۵۸
ارجعیت مشاهده ، معاینه،محاظره با ارائه جدول………………………………………….. ۷۲
انواع مکاشفه با ارائه جدول…………………………………………………………………….. ۷۹
حالت عارفان در هنگام مکاشفه………………………………………………………………… ۷۹
سخنان شطح آمیز به هنگام مکاشفه……………………………………………………………. ۸۴
منابع شطیحات ……………………………………………………………………………………… ۸۵
آیا هر رویایی مکاشفه است؟…………………………………………………………………… ۸۵
انواع خواب و رویا با ارائه جدول…………………………………………………………….. ۹۲
خلاصه فصل سوم:………………………………………………………………………………… ۹۲
مکاشفه در بیداری…………………………………………………………………………………. ۹۳
مکاشفه درخواب…………………………………………………………………………………… ۱۰۵
دراحوال پس ازمرگ……………………………………………………………………………… ۱۱۶
پیشگویی……………………………………………………………………………………………… ۱۱۸
لطف وجذبه الهی…………………………………………………………………………………… ۱۱۹
دیدار ماوراءالطبیعه………………………………………………………………………………… ۱۲۲
فراست………………………………………………………………………………………………… ۱۲۲
انواع مصادیق وتعدادآن با ارائه جدول ……………………………………………………… ۱۳۷
نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………… ۱۳۸
خلاصه فصل سوم…………………………………………………………………………………. ۱۳۹
فهرست منابع………………………………………………………………………………………… ۱۴۰
چکیده انگلیسی ۱۴۵
مقدمه :
دیدار محبوب ونیل به لقای دوست یک هدف متعالی است وعارفان همواره آن را سر لوحة طریقت خود قرار داده اند .در عرفان به این دیدار ،شهودیا مشاهده گفته می شود .موضوع اصلی این پژوهش بررسی کشف وشهود در پنج کتاب اصلی :اللمع ،اسرالتوحید،رساله قشیریه، کشف المحجوب وتذکره الاولیاء است.
از آنجا که تحقیق مدون ومکتوبی درباره این موضوع تا به امروز ارائه نشده است ،نگارنده را بر آن داشت تا با بررسی وژرف نگری بیشتر به این مهم بپردازد.
مطالعه متون عرفانی ،حالات روحی عارفان در هنگام مکاشفه وسخنان شطح آلودی که تحت تأثیر جذبه الهی بر زبان می اورند ،قند مکرر است که با تکرار آن از تأثیر شگرف وعمیق آن کاسته نمی شود .بحث کشف وشهود ،حس کنجکاوی شیرینی را بر می انگیزد تا با اشتیاق هرچه تمام تر ،منابع آن مورد بررسی قرار گیرد .
در این جا با پیروی از کلام مبارک حضرت علی (ع) که فرموده اند :«من علمنی حرفاً فقد سیرنی عبداً» بر خود لازم می دانم از استاد ارجمند ،خانم دکتر پناهی که به عنوان استاد راهنما ،صمیمانه مرادر پیشبرد اهداف این پژوهش یاری کردند ،تشکر وقدردانی نمایم .همچنین از آقای دکتر فقیهی که به عنوان استاد مشاور ،از نظرات ارزشمند ایشان بهره مند شدم ،کمال تشکر وقدردانی را دارم.
چکیده:
سؤال بنیادین این پژوهش ،تعریف کشف وشهود ،انواع آن ومصادیق عملی در متون عرفانی :اللمع ،اسرار التوحید ،رساله قشیریه ،کشف المحجوب ،تذکره الاولیاء است .همچنین راههای رسیدن به کشف وشهود در سه مکتب زهد ،کشف وشهود وحدت وجود ،بررسی شده است.
فصل اول مبحثی از تعاریف کلی را تشکیل می دهد در فصل دوم به رهاهای رسیدن به کشف شهود در مکاتب مختلف ساخته شده است در فصل سوم مکاشفه ، مشاهده و مهاظره بررسی شده است و مصادیق عملی کشف و شهود از کتابهای اصلی گردآوری شده است. از نظر بسامدی در جدولی ارائه شده ومورد مقایسه قرار گرفته است.
مکاشفه در هر مرحله مراتبی دارد که بسته به وضعیت روحی سالک او را در جایگاه خاصی قرار می دهد ودر رویت حقایق عالم ونائل شدن به دیدار پروردگار او را یاری می دهد .
لطف وجذبه الهی به عنوان یک راه میانبر همواره مورد توجه عارفان بوده است ودر این پژوهش به عنوان کشش آن سویی از آن یاد شده است.هنگامی که عارف به وصال پروردگار خویش دست می یابد،تحت تأثیر احوال روحی خاصی قرار می گیردوممکن است سخنانی به ظاهر نامعقول بر زبان آورد به این سخنان شطح گفته می شود منابع شطحیات بیشتر قرآن ،حدیث والهام است.
منشأ پیدایش تصوف اسلامی :
از آنجا که فطرت آدمی خدایاب است ،انسانها در هر دین وآئین جویای مبدأ حقیقت وآفرینش بوده اند .به طور کلی سه نظریه در بارة پیدایش تصوف اسلامی وجود دارد :
دستة اول : منشأ مسیحی برای آن قائلند .افرادی چون « آ.فون کرمر» که منشأ تصوف اسلامی را در زهد مسیحیت وعناصر بودایی می داند. وافرادی همچون : « آ، مرکس » ،« ادوارد براون»،« ب ،ماکدونالد» ،« بن زیلک» ،« ف .س. مارچ»و « مارگارت اسمیت» این نظریه را پذیرفته اند .۱
« م.آستین پالا سیوس» بر این اعتقاد است که مسیحیت وتصوف عناصر مشترکی را از یکدیگر أخذ کرده اند برخی به تأثیر غیر مستقیم تصوف از مسیحیت قائل هستند ،مانند عناصر وحدت وجود که در فرقه های مسیحیت مانند « حنانه»(Henaniens) تأثیر نهاده است وفقر ودر یوزگی در طایفه مصلیان (messalliens) وجود داشته است.۲
گروه دوم منشأ تصوف اسلامی را ،آیینهای قبل از اسلام در ایران دانسته اند .۳
بنا بر شواهدی که از رگه های عرفان در دین زرتشت به جا مانده است ،همواره سعی وعمل از اصول تعالیم زرتشت محسوب می شده است.در دین زرتشتی کار وزندگی مادی با عوالم روحانی منافات ندارد .۴
در «وندیداد» آمده است آنجا که انسان عبارت می کند ،سکنا می گزیند ،تشکیل خانواده می دهد، وگله داری می کند، مبارک ترین نقطه زمین است. همانطور که ملاحظه می کنید، این تفکر جایی برای گرایش به زهد و فقر باقی نمی گذارد . روزه که یکی از ویژگیهای زندگی زاهدانه است در دین زرتشت نه تنها جایگاهی ندارد، بلکه بسیار مذموم نیز شمرده می شود . امری که در ادیان دیگر و حتی اسلام مورد توجه قرار گرفته است.۵
با آوردن شواهد بالا ، این نظریه نیز باطل می نمارید ، چرا که ثنویت آیین زرتشتی قابلیت پذیرفتن تفکراتی چون «وحدت وجود» را ندارد. گرسنگی در نزد زرتشتیان گناه شمرده می شود .
جسم از جملۀ خیر هاست و ریاضت دادن به آن ناپسند است.۶
دسته سوم آنهایی هستند که منشأ هندی برای تصرف قائلند . « ریچاردهارتمان» و«مارکس هورتن» تصرف را از منابع ادیان هند مأخوذ می دانند.
نوع فایل: ورد 145 صفحه
فهرست مطالب
مقدمه …………………………………………………………………………………………………….۱
فصل اول
روش تسجیع ……………………………………………………………………………………………..۱۶
۱- سجع متوازی ……………………………………………………………………………………….۱۶
سجع و زبان عربی ………………………………………………………………………………………۱۶
فصل دوم
روش تجنیس ……………………………………………………………………………………………۱۹
الف- روش تجنیس در سطح کلمه ………………………………………………………………۲۰
۱-جناس تام …………………………………………………………………………………………….۲۰
۲- جناس مرکب ……………………………………………………………………………………..۲۱
۳- جناس مضارع ……………………………………………………………………………………..۲۲
۵- جناس زاید …………………………………………………………………………………………۲۲
الف- جناس مطرف یا مزید: ………………………………………………………………………۲۲
ب- جناس وسط ………………………………………………………………………………………۲۴
ب- جناس اختلاف مصوت بلند و کوتاه : …………………………………………………….۲۵
ب- روش جناس در کلام ………………………………………………………………………….۲۶
فصل سوم
روش تکرار ……………………………………………………………………………………………۲۸
۱- تکرار واک : ……………………………………………………………………………………..۲۸
الف- همحروفی : ………………………………………………………………………………….۲۸
ب: همصدائی : ……………………………………………………………………………………….۲۹
- تکرار هجا …………………………………………………………………………………………..۳۰
۳- تکرار واژه ………………………………………………………………………………………..۳۰
الف- ردالصدر الی العجز ………………………………………………………………………..۳۰
ب- ردالعجز الی الصدر……………………………………………………………………………۳۰
ج- تشابه الاطراف …………………………………………………………………………………۳۱
د- التزام یا اعنات …………………………………………………………………………………..۳۱
ه- تکرار یا تکریر……………………………………………………………………………………۳۲
و- طرد و عکس یا تبدیل و عکس ……………………………………………………………۳۲
۴- تکرار عبارت یا جمله…………………………………………………………………………۳۳
ارزش تکرار………………………………………………………………………………………….۳۳
فصل چهارم
تفنن یا نمایش اقتدار ………………………………………………………………………………۳۵
۱- حذف یا تجرید ………………………………………………………………………………..۳۵
۲- توشیح یا موشح ……………………………………………………………………………….۳۵
۳- واسع الشفتین …………………………………………………………………………………..۳۵
۴- واصل الشفتین …………………………………………………………………………………۳۶
- جامع الحروف …………………………………………………………………………………..۳۶
۶- رقطا ………………………………………………………………………………………………۳۶
۷- خیفا ……………………………………………………………………………………………..۳۶
۹- ذولغتین ………………………………………………………………………………………….۳۶
۸- فوق النقاط و تحت النقاط …………………………………………………………………۳۶
فصل پنجم
روش تشبیه…………………………………………………………………………………………….۳۷
۱- مبالغه و اغراق و غلو………………………………………………………………………….۳۷
الف- بیانی…………………………………………………………………………………………..۳۷
ب- حماسی ………………………………………………………………………………………..۳۷
ج- بدیعی ……………………………………………………………………………………………۳۸
روش تناسب…………………………………………………………………………………………۳۹
۱- مراعات النظیر (=تناسب، مواخات، توفیق، تلفیق، ائتلاف): …………………….۳۹
۲- جناس کلمات هم خانواده ……………………………………………………………….۴۰
الف- جناس پسوند……………………………………………………………………………….۴۰
ب- جناس ریشه…………………………………………………………………………………….۴۰
۳- جابجائی صفت (انحراف در صفت)…………………………………………………..۴۰
فصل ششم
ایهام…………………………………………………………………………………………………….۴۲
۲٫ ایهام تناسب: …………………………………………………………………………………….۴۴
۳٫ استخدام……………………………………………………………………………………………۴۵
فصل هفتم
تعلیل و توجیه………………………………………………………………………………………..۴۸
۱- حسن تعلیل………………………………………………………………………………………۴۸
۲- مذهب کلامی …………………………………………………………………………………۵۰
۳- دلیل عکس……………………………………………………………………………………..۵۱
۴- سوال و جواب ………………………………………………………………………………..۵۱
خاتمه در بدیع معنوی……………………………………………………………………………۵۲
: ۱- تجرید…………………………………………………………………………………………..۵۲
۲- مشاکلت ………………………………………………………………………………………..۵۲
۳- لغز یا چیستان ………………………………………………………………………………….۵۲
۴- معما………………………………………………………………………………………………۵۳
۵- هزل و مطایبه ………………………………………………………………………………….۵۳
۶- حسن مطلع و حسن مقطع………………………………………………………………….۵۳
فهرست ماخذ
مقدمه
بدیع چیست؟
بدیع چنانکه قدما گفته اند علمی است که از وجوه تعیین کلام بحث می کند و از ما بدیع مجموعه شگردهایی است (با بحث از فنونی) است که کلام عادی را کم و بیش تبدیل به کلام ادبی می کند و یا کلام ادبی را به سطح والاتری (از ادبی بودن یا سبک ادبی داشتن) تعالی می بخشد.
مثلا مهم ترین عاملی که به این کلام سعدی حیثیت ادبی بخشیده است آوردن لفظ (خویش) به دو معنی مختلف است (جناس تام) :
غم خویش در زندگی خور که خویش به مرده نپردازد از حرص خویش
به همین لحاظ اگر به جای یک خویش(قوم) و به جای دیگر(خود) بگذاریم دیگر کلام ادبی نخواهد بود.
همین توجه ذهن به وجود این گونه ارتباطات هنری در بین کلمات است که جنبه های زیبا شناختی کلام را مشخص و برجسته می کند و در خواننده احساس التذاذ هنری به وجود می آورد.
گاهی در کلام عواملی است که می توان در مقام تمثیل به آنها(پارازیت) گفت، بدین معنی که گیرنده را در فهم مستقیم پیام فرستنده دچار اشکال می کند و به عبارت دیگر باعث مکث یا وقفه در روانی کلام می شوند. اما دقت در فهم آن ها منجر به درک حیثیت ادبی کلام می شود. شاعر به جای آن که بگوید شیرین تنها ماند، می گوید: «چو تنها ماند ماه سروبالا» و به جای آن که بگوید از چشمان اشک ریخت، می گوید: «فشاند از نرگسان لؤلؤ لالا» و گاهی شاعر دست به «غریب سازی» می زند و فعلی در طی کلام می آورد که از نظر ارتباط با متمم یا مفعول موجب اعجاب و تعجب هنری می شود.
نقش عواملی از این دست، در سبک ادبی به حدی است که می توان گفت در آثار برخی از شاعران بدیع گرا(مثلا نظامی و خاقانی)، سبک، کاملا مبتنی به شگردها و عوامل بدیعی و بیانی است و اگر این عناصر را از آن حذف کنیم، سبک ادبی به سرعت به سطح کلام عادی تنزل می یابد.
پس از زبان سبک ادبی، زبانی است که از لحاظ معنی و موسیقی از زبان سبک های دیگر(علمی، تاریخی و…) مثلا زبان روزمره یا استاندارد متمایز است.
هرگونه انحراف و تغییر هنری از زبان عادی چه در معنی و تصویر و چه در لفظ و موسیقی، یک مورد یا صنعت بدیعی است. به عبارت دیگر هر واژه ای که در ارتباط یا واژه دیگر از یک سطح لغوی محض به یک سطح گسترده معنایی یا از یک سطح عادی آوائی به یک سطح موسیقیایی تعالی یا به یک مورد بدیعی است.
بدیع لفظی :
به ابزاری که جنبه لفظی دارند و موسیقی کلام را از نظر روابط آوائی به وجود می آورند و یا افزون می کنند صنعت لفظی می گویند. بدیع لفظی بحث در این گونه صنایع است. در بدیع لفظی هدف این که متوجه شویم گاهی انسجام کلام ادبی بر اثر روابط متعدد آوائی و موسیقیایی در بین کلمات است. یعنی آن رشته نامرئی که کلامات را به هم گره می زند و بافت ادبی را به وجود می آورد، ماهیت آوائی و موسیقیایی دارد.
روش های افزونی موسیقی لفظ
موسیقی لفظی کلام با سه روش زیر افزون می شود :
- روش هماهنگ سازی یا تسجیع
- روش همجنس سازی یا تجنیس
- روش تکرار
در این سه روش، بنا بر همسانی هر چه بیشتر صامت ها و مصوت هاست؛ به طوری که کلمات هماهنگ شوند یا همجنس پنداشته شوند و یا عین یکدیگر گردند. بدین ترتیب کلمات هموزن(هم هجا) می شوند و یا بین آنها تناسب و تساوی نسبی هجاها(مجموعه مصوت ها و صامت ها) به وجود می آید.
بدیع معنوی :
بحث در شگردهایی است که موسیقی معنوی کلام را افزون می کنند و آن بر اثر ایجاد تناسبات و روابط معنائی خاصی بین کلمات است و به طور کلی یکی از وجوه تناسب معنائی بین دو یا چند کلمه برجسته می شود. به عبارت دیگر اگر بدیع لفظی باعث می شود که کلمات به وسیله تشابه و تجانس هر چه بیشتر مصوت ها و صامت ها به یکدیگر وابسته شوند و بین آنها رابطه آوائی محسوسی ایجاد شود.
بیان :
برخی از مباحث مهم بدیع معنوی را جدا کرده، در نظام مستقلی به نام (بیان) بررسی می کنند. بیان (ادای معنای واحد به طرق مختلف) بحث در تشبیه و استعاره و مجاز و کنایه و رمز و اغراق و… است که جزء ذات ادبیات محسوب می شوند، برای آرایش کلام نیستند و اطلاق صنعت به آن ها صحیح نیست.
نوع فایل: ورد 57 صفحه
فهرست مطالب:
مبحث صفحه
فصل اول: کلیات
مقدمه ………………………………………………………………………………………………………
بیان مسئله………………………………………………………………………………………………….
اهمیت موضوع……………………………………………………………………………………………
شیوة تحقیق………………………………………………………………………………………………..
محدویتها………………………………………………………………………………………………..
توضیحات………………………………………………………………………………………………….
فصل دوم: نگاهی ادبی به سوره یوسف(ع)…………………………………………………………
فصل سوم: خلاصه و نتیجهگیری……………………………………………………………………..
منابع و مآخذ………………………………………………………………………………………………
فصل اول:
کلیات
مقدمه
بسمالله الرحمن الرحیم
«قرآن، نوری است که خاموشی ندارد؛ چراغی است که درخشندگی آن زوال نپذیرد، دریایی است که ژرفای آن درک نشود، راهی است که روندة آن گمراه نگردد، شعلهای است که نور آن تاریک نشود، جدا کننده حق و باطلی است که درخشش برهانش خاموش نگردد، بنایی است که ستونهای آن خراب نشود، شفا دهندهای است که بیماریهای وحشت انگیز را بزداید، قدرتی است که یاورانش شکست ندارند، و حقی است که یاری کنندگانش مغلوب نشوند.
قرآن، معدن ایمان و اصل آن است، چشمههای دانش و دریاهای علوم است، سرچشمة عدالت و نهر جاری عدل است، پایههای اسلام و ستونهای محکم آن است ، نهرهای جاری زلال حقیقت و سرزمینهای آن است.»
بار دیگر خدای مهربان را شکر میگویم که توفیق داد تا مدتی از عمر خود را در کنار قرآن و با قرآن باشیم و خاصعانه در درگاه ربویاش مسئلت دارم که چه در دنیا و چه در آخرت این توفیق را هرگز از من سلب ننماید و قرآن را همواره مونس و یاورم قرار دهد. مجموعة حاضر با نام «نگاهی ادبی به سورة یوسف (ع)» به عنوان پروژه تحقیقاتی پایان دوره چهار ساله تحصیل در رشته تربیت معلم قرآن کریم در دانشکده علوم قرآنی تهران، به رشتة تحریر درآمده است.
حال سؤالاتی که مایلم پاسخ دهم یکی این است که «چرا نگاه ادبی؟» و دیگر اینکه «چرا به سوره یوسف؟»
و اما پاسخ سؤال اول از این قرار است که همانطور که میدانیم، قرآن کریم به عنوان آخرین پیام مستقیم خداوند برای بندگان، تنها ریسمان استواری است که میتوان به آن چنگ آویخت و به کمک آن، در چند روزة زندگانی دنیوی از شر شرارتهای دشمنان بشریت (شیطان و جنودش) جان سالم به در برد و در پناه رحمت الهی قرار گرفت.
کتاب مقدسی که از آن صحبت میکنیم، مجموعهای از معانی بلند و مضامین عالی انسان سازی و هدایت آدمی به سوی رسیدن به کمال است و گویندة چنین معانی نورانی، آنها را در قالب لفظهای قابل فهم برای بشر درآورده و به او ارزانی داشته است.
برای رسیدن به هر نقطه بلندی، باید از راه مناسب آن عبور نمود. برای فتح هر قله مرتفعی باید دامنه آن کوه را پیمود. برای دستیابی به قلة مفاهیم ارزشمند قرآن نیز راه منطقی و عقلائی آن این است که از دامنة الفاظ قران حرکت نموده و آرام آرام بالا رفت تا به نتیجه مورد نظر رسید. الفاظ و عبارات قرآن به منزله پلکانی است که بدون در نظر داشن آن، تصور رسیدن به بام رفیع مفاهیم قرآنی، ناممکن مینماید. لذا اولین گام در راه شناخت قرآن، آشنایی با الفاظ قرآن است. و این آشنایی خود مستلزم آشنایی نسبتاً کامل با زبان عربی است. چرا که قرآن کریم «بلسانٍ عربیٍ مبینِ» آموختن این زبان و درک مقتضیات آن، یکی از ضرورتهای اجتناب ناپذیر است.
اینجانب سعی کردهام با نگاه به قرآن کریم از زوایه ادبیات، تا حدودی اولین گام خود را در راه انس با قرآن بردارم. و چنان که ذکر شد، استدلالم این است که چگونه میتوان ادعای «فهم» قرآن را داشت در حالیکه ذهن با فضای ادبیات عرب بیگانه باشد؟!
و این پاسخ به کسانی است که آموختن قواعد ابتدایی زبان عربی را برای آشنایی با قرآن، امری بیهوده و راهی فرعی تصور میکنند و بدون جدی گرفتن صرف و نحو، اهتمام خویش را صرف آموختن اقوال تفسیری مفسران کردهاند. غافل از اینکه همان مفسرانی که اینان اکنون نظراتشان را مطالعه کرده و فرا میگیرند، روزگاری با همین قواعد به ظاهر سادة اعلال ، دست و پنجه نرم کردهاند و یا اینکه مدتها از عمر خود را صرف کردهاند تا مثلاً اعراب محلی جملات را بشناسند و خلاصه هر کس در رابطه با علوم مختلف قرآنی، به نوعی صاحب نظر شده است، مطمئناً زمانی در قواعد ادبیات و بلاغت عربی، استخوان خرد کرده است.
و اما پاسخ سؤال دوم:
انگیزههای انتخاب سورة یوسف را در چند مورد میتوانم بیان کنم:
اولاً: راهنمایی استاد گرامیام به این سوره برای کارکردن، یکی از عوامل انتخاب آن ثالنیاً این سوره شامل یکی از زیباترین قصههای قرآن و یکی از زیباترین شیوههای قصهگویی است. و قرار گرفتن (بیش از پیش) در جریان داستان حضرت یوسف (ع) خود یکی از انگیزههای انتخاب این سوره بود.
ثالثاً: به نظرم رسید که حجم این سوره با نوع فعالیت بنده که در حد یک پروژه تحقیقات است (و نه بیشتر)، متناسب است. به این معنی که آیاتش نه چندان زیاد است که عملاً نتوان آنها را مورد برررسی قرار داد و نه چندان کم است که پرداختن به آن، کمتر از حد انتظار باشد،
بیان مسئله و اهمیت موضوع:
چنان که ذکر شد، مسئله اصلی و مهم در انجام این تحقیق، چیزی نبوده است جز آشنایی بیشتر با فضای ادبیاتی بخشی از قرآن. از سوی دیگر، به نظر میرسد مطالب گذشته قدری اهمیت موضوع را روشن کرده باشد. با اینحال در اینجا در مقام بیان اهمیت پرداختن به ادبیات قرآن، مقدمتاً عرض میکنم که پرودگار قادر سبحان، به موجودات این عالم، هستی بخشیده است و در این میان افراد بشر را به داشتن قوة ادراک و تعقل بر دیگر موجودات برتری داده و آنها را به داشتن قدرت اراده و انتخاب گرامی داشته است. و باز از روی مهربانی، برای هدایت انسا، هادیان و راهنمایانی از جانب خود، به سوی او گسیل داشته است. و معجزة جاویدان آخرین فرستادة خود را کتاب قرار داده است که «تبیاناً لکلّ شیء» است. حال این ما و این قرآن. در شرایطی که اتمام دورة امتحان و آزمایش ما معلوم نیست و نمیدانیم چه زمانی این اختیار و قدرت انتخاب از ما سلب خواهد شد و در حالیکه شیطان و مزدورانش دست به دست هم دادهاند تا تکتک افراد بشر را از صراط مستقیم خارج نمایند و آنها را تا ابد زبان کار سازند، در عین حال، با دانستن این مطلب که تنها راه بشریت تمسک به قرآن و همچنین قرآنهای ناطق: اهل بیت علیهم السلام) میباشد، به نظر شما آیا در روی این کره خاکی کاری مهمتر از پرداختن به قرآن و اهتمام به فهم معانی آن که مؤثرترین کار در جهت عمل به مضامین عالی آن است، وجود خواهد داشت؟ و آیا (چنان که ذکر شد) این مقصود جز در سایة همت به قرار گرفتن در فضای زبان عربی میسر است؟ اگر پاسخ این سؤالات منفی است، پس به روشین مشخص است که دست کم یکی از مهمترین موضوعاتی که جا دارد تا مورد بررسی قرار گیرد، پرداختن به ادبیات قرآن کریم است. و خدا را شاکریم که اکنون چنین توفیقی را به ما ارزانی داشته است هر چند کار ما بسیار کوچک است اما به هر حال از «هیچ» بهتر است.
مسئله دیگری که علاه داشتم در ضمن انجام تحقیق به آن پرداخته شود، دربارة اعجاز قرآن، خصوصاً اعجاز لفظی آن بود.به این صورت که معجزة هر پیامبری، آنگاه ارزش و اهمیت مییابد که در میان امت آن پیامبر، پرداختن به آن کار، امری عادی و رایج باشد و متخصصان زیادی در آن زمینه در جامعه فعالیت کنند و آن گاه که معجزه بر آنها وارد میشوند به مصداق این ضربالمثل که : «قدر زر زرگر شناسد قدر گوهر گوهری» بتوانند به آسانی میان فعالیت بشری و امر مافوق بشری تفاوت قائل شوند و اقرار به نبوت آن پیامبر الهی نمایند. چنانکه قرآن کریم نیز در میان ادیبان و شاعرانی ظهور کرد که خود سرآمد فضاهای عرب بودند و با اینحال به اعجاز قرآن و عجز خود از آوردن مثل آن اعتراف کردند. ما نیز امت پیامبر هستم . و حق داریم که اعجاز قرآن را درک کنیم. لذا قصد داشتم این سؤال را مطرح کنم که آیا بررسی نکات ادبی و خصوصاً نکات بلاغی آیات قرآن، میتواند ما را در جهت رسیدن به درک اعجاز قرآن یاری کند یا خیر؟
همچنین فرضیهای که قصد داشتم مطرح شود این بود که میتوان اعجاز قرآن را درک نمود». اما پس از مدتی دریافتم که پرداختن به این سؤال از حوصله زمانی این تحقیق خارج است و نیاز به کار بیشتر و جدیتر دارد. لذا فعلاً از پرداختن به منصرف شدم و آن را به زمانی دیگر» (اٍن شاءالله نه چندان دور) موکول نمودم.
شیوه انجام تحقیق:
شیوه این تحقیق بصورت مطالعه کتابخانهای و تحقیق در میان مطالب کتبی میباشد. در انجام این کار، ابتدا حضور آیات سوره یوسف در کتابهایی همچون «اتقان» و « مغنی الادیه» مورد بررسی قرار گرفت. همچنین از تفاسیر ادبی چون «کشاف» و «جوامع الجامع، مطالبی بصورت فیش برداری تهیه شد. نیز از تفسیر المیزان، مطالب ادبی استخراج گردید. سپس این مطالب در متن اصلی تحقیق مورد استفاده قرار گرفت.
محدودیتها:
یکی از بزرگترین مشکلات این کار، کمبود محسوس منابع است. که به خودی خود میتواند باعث عدم تنوع در بیان اقوال و نظرات شده و از کیفیت تحقیق بکاهد. مسئله دیگر این است که در همان منابع موجود هم، گاه یک عبارت عیناً در چندین کتاب مختلف تکرار میگردد و حتی مثالها بصورت مشترک جلوه میکند که عملاً باعث میشود تا مثلاً از بین دو یا سه منبع مختلف، تنها یکی مورد استفاده قرار گیرد.
مسئله دیگر (که البته کاملاً شخصی میباشد) مسئلة ضیق وقت بود که به نوبه خود باعث افت کیفیت گردید.
نوع فایل: ورد 107 صفحه
فهرست
عنوان صفحه
چکیده
پیشگفتار
بخش اول:اوضاع سیاسی ، اجتماعی، فرهنگی و ادبی
جهان عرب و لبنان در قرن نوزدهم
-اوضاع سیاسی
- اوضاع اجتماعی
- اوضاع فرهنگی و ادبی
بخش دوم: نگاهی به زندگی و آثار ناصیف یازجی
فصل اول:تاریخچه زندگی ناصیف یازجی
- اصل خاندان
- در دربار امیر بشیر شهابی
- زندگی ناصیف در بیروت
- وفات یازجی
- مقام و منزلت ناصیف یازجی
فصل دوم:گذری بر آثار شیخ ناصیف یازجی
بخش سوم:بررسی مجمع البحرین
فصل اول: ویژگی مقامات
فصل دوم:برگزیده ای از مقامات شیخ ناصیف یازجی
- المقامه الطبیه
- المقامه العقیقیه
- المقامه النجدیه
بخش چهارم: پژوهشی در دیوان یازجی
فصل اول:ویژگیهای شعر ناصیف
فصل دوم:اغراض شعری
- مدح
- رثا
- حکمت
- غزل
- تاریخ شعری
منابع و ماخذ
ملخص الرساله
پیشگفتار
زمانیکه از ادبیات عصرنهضت سخن می گوییم، بیشتر افراد چنین گمان می کنند که در این دوره تمامی ادیبان و شاعران از هر آنچه که رنگ و بوی ادبیات کلاسیک داشت ،گریزان شدند و علیه سبک قدیم شوریدند؛ اما با مطالعه بیشتر و عمیق تر پی می بریم که در عصر نهضت ادبی ، استادانی وجود داشتند که بر اصالت عربی و اسلوبهای کهن اجدادشان سخت پایبند بودند.
اینان توانایی و مهارت بسیاری در زمینه های مختلف ادبیات و نیز علوم بلاغی و لغوی داشتند و بر حفظ آنها تاکید می کردند.از جمله این اساتید،”شیخ ناصیف یازجی” را می یابیم که کمتر کسی به شناخت این ادیب و شناساندن سبک و آثار وی پرداخته است.
شیخ ناصیف در سال ۱۸۰۰م در لبنان میان خانواده ای اصیل متولد شد . او از همان کودکی به آموختن علم و ادب پرداخت و از ده سالگی به سرودن شعر روی آورد.بیشتر اشعار این استاد در زمینه حکمت و رثا است. او هیچگاه ابزار مدح را در راه چاپلوسی و کسب مال دنیا به خدمت نگرفت.بسیار بر حفظ ارزشهای ملی – عربی پایبند بود و در تمام ظواهر زندگی اش به واقع عمل می نمود.
یازجی تمام عمرش را صرف مطالعه و تحقیق و تالیف کرد وچنان شهرتی کسب نمود که دانشجویان و اساتید از اقصی نقاط کشورهای عربی به سوی او می آمدندتا از سرچشمه دانش او جرعه ای نوشند.
شیخ ناصیف فرزندانی نیک تربیت نمود که برخی از آنها در زمینه شعر و ادب مشهور می باشند. از جمله فرزندان او “شیخ ابراهیم یازجی” است که راه پدر را ادامه داد.
شیخ ناصیف بجز مجال ادب در زمینه صرف و نحو و علوم بلاغی و منطق و طب و موسیقی از خود آثار ارزنده ای بجا گذاشت.
اما در زمینه ادبیات ،مقامات او در خور توجه می باشد. کتاب “مجمع البحرین ” شامل شصت مقامه است که به شیوه مقامات حریری نگاشته شده است. این کتاب مجموعه لغوی عجیب و با ارزشی می باشد که در بر دارنده حوادث تاریخی و تفاصیل دقیقی راجع به آداب و رسوم عربها در زندگی و منش و جنگها و افتخارات آنهاست.همچنین پر از ضرب المثل و معما می باشد.
بجز مجمع البحرین ،یازجی دیوان شعری از خود به جا گذاشت که موضوعات مختلفی چون غزل ، مدح،رثا ،حکمت و تاریخ شعری را در بر می گیرد. ولی در مجموع می توان گفت دیوان وی رنگ و بوی حکمت دارد چرا که شیخ علاوه بر آنکه قصاید مستقلی در زمینه حکمت سروده ، در مدح ها دو رثاهایش هم حکمت بسیاری آورده است . شبخ ناصیف در اشعارش بسیار رهروی متنبی می باشد .او متنبی را بسیار دوست می داشت و سبک وی را تقلید نمود . بنابراین اشعار یازجی به همان سبک قدیم سروده شده است و در نهایت جزالت و فخامت لفظ و معنا می باشد .
این رساله شامل چهار فصل می باشد :
فصل اول به اوضاع سیاسی ،اجتماعی ،ادبی و فرهنگی جهان عرب در قرن نوزدهم به صورت مجمل پرداخته شده است .
در فصل دوم زندگی « شیخ ناصیف یازجی » و آثار وی مورد برسی قرار گرفته است .
در فصل سوم به صورت مجزا مقامات شیخ – که اثر گرانبهایی است- و نیز سبک شیخ در مقامات آمده است .
و در فصل آخر دیوان شعری شیخ همراه با ترجمه برخی اشعار وی و بیان برخی نکات بلاغی مورد کنکاش واقع شده است .
در پایان از تمامی اساتید ارجمندم به خصوص استاد محترم جناب آقای دکتر جعفری و استاد گرامی جناب آقای دکتر شایگان مهر نهایت تشکر را دارم ، ونیز بسی لازم است از سر کار خانم وحدانی استاد محترم دانشگاه پیام نور و دانشگاه آزاد واحد مشهد که مرا از راهنمایی بی شائبه شان بهره مند نمودند تقدیر و تشکر نمایم .
در ضمن از کتابداران محترم آستان قدس رضوی و کتابخانه دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد و از تمام دوستان عزیزم که مرا در این مهم یاری رساندند از جمله خانم حاتمی کمال تشکر را دارم و از خداوند برای تمام این بزرگواران توفیق روز افزون خواستارم .
نوع فایل: ورد 177 صفحه
« مقایسه گلستان سعدی و بهارستان جامی »
فهرست مندرجات رساله
۱- چکیده رساله ……………………………………………………………………………………………………. ۹
۲- پیشگفتار ………………………………………………………………………………………………………… ۱۰
بخش اول : انواع نثر در بستر تاریخ ادبیات ( قرن چهارم تا قرن نهم هـ .ق ) ….. ۱۳-۲۶
۱- مقدمه……………………………………………………………………………………………………….. ۱۳-۱۴
۲- فصل اول ۱- چگونگی شکل گیری نثر مرسل اول ………………………………. ۱۵
۲- چگونگی شکل گیری نثر مرسل دوم ………………………………. ۱۵
۳- ویژگیهای نثر مرسل اول و دوم ……………………………………….. ۱۶
۳- فصل دوم ۱- چگونگی شکل گیری نثر فنی در بستر تاریخ ادبیات …………… ۱۷
۲- تقسیم بندی نثر موزون به دو دسته
۳- ویژگی های نثر موزون مرسل …………………………………………. ۱۸
۴- ویژگی های نثر موزون فنی ……………………………………….. ۱۸-۱۹
۵- دیدگاه نثر نویسان درباره نثر موزون فنی ………………………. ۱۹-۲۰
۴- فصل سوم ۱- نثر فارسی قرن هفتم و هشتم در بستر تاریخ ادبیات………….. ۲۱-۲۲
۲- جایگاه نثر فارسی در قرن هفتم و هشتم ……………………………….۲۳
۳- امتزاج نثر موزون مرسل و فنی در قرن هفتم در گلستان سعدی .. ۲۴
۱- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………..۳۰
۲- فصل اول ۱- بحث لغوی مقامه …………………………………………………………………………. ۳۱
۲- مقامات در معنی اصطلاحی …………………………………………………………… ۳۲
۳- ویژگی های مقامه ……………………………………………………………………۳۳-۳۴
۳- فصل دوم ۱- گلستان و مقامات …………………………………………………………………….۳۵-۳۷
۲- وجوه اشتراک گلستان با مقامات ………………………………………………۳۸-۴۰
۳- وجوه اشتراک گلستان با مقامات « جدال سعدی با مدعی » و « مقدمه کتاب »
۴- وجوه اختلاف گلستان و مقامات ……………………………………………..۴۱-۴۲
۴- فصل سوم ۱- مقامات حمیدی ………………………………………………………………………۴۳-۴۴
۲- ارزش مقامات حمیدی در نثر فارسی …………………………………………۴۴-۴۵
۳- مقایسه گلستان سعدی و مقامات حمیدی ……………………………………۴۶-۴۹
بخش سوم : مقایسه ویژگی های سبکی گلستان و بهارستان ………………….. ۵۳-۷۰
۲- فصل اول ۱- ویژگی های سبکی گلستان سعدی …………………………………………..۵۳-۵۷
۲- ویژگی های سبکی بهارستان جامی …………………………………………..۵۸-۶۰
۳- فصل دوم مقایسه ویژگی های سبکی گلستان و بهارستان
بخش چهارم : مقایسه حکایت های گلستان و بهارستان ………… ۷۳-۱۰۳
۱- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………۷۳
۲- بررسی بابهای گلستان و بهارستان از لحاظ وجوه اشتراک و افتراق …………………………..۷۳-۷۴
۳- تشابه موضوع و مفهوم در حکایت اسکندر مقدونی ……………………………………………..۷۴-۷۵
۴- تقسیم بندی حکایات گلستان و بهارستان ۱- در سیرت پادشاهان …………………….. ۷۶-۸۴
به شش دسته اصلی از جهت اشتراک و افتراق ۲- عشق و جوانی …………………………..۸۵-۹۱
موضوع ، شیوه سبک و بلاغت ۳- در آداب صحبت …………………………۹۲-۹۵
۴- سلامت و سلامتی …………………………۹۶-۹۸
۵- بخشش و بخشندگی …………………….۹۹-۱۰۱
۶- قناعت ……………………………………..۱۰۲-۱۰۳
بخش پنجم : بررسی آیات ، حدیث و اشعار در گلستان و بهارستان ……….. ۱۰۷-۱۳۴
۱- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………….. ۱۰۷
۲- بررسی آیات قرآنی در گلستان ۱- تاکید مطلب ………………………………….۱۰۸-۱۱۴
۲- بار معنایی ……………………………………………..۱۱۵
۳- بررسی آیات قرآنی در بهارستان ۳- تاکید مطلب …………………………………..۱۱۶-۱۱۷
۴- بار معنایی ……………………………………………..۱۱۸
۴- بررسی احادیث گلستان ۱- تاکید مطلب ………………………………….۱۱۹-۱۲۰
۲- بار معنایی ـــــ
۵- بررسی احادیث بهارستان ۳- تاکید مطلب ……………………………………………۱۲۱
۴- بار معنایی ـــــ
۶- بررسی اشعار عربی گلستان ۱- تاکید مطلب ……………………………………..۱۲۲-۱۲۹
۲- بار معنایی ـــــ
۳- اشاره به آیه و حدیث ………………………….. ۱۳۰-۱۳۱
۷- بررسی اشعار عربی بهارستان ۱- تاکید مطلب …………………………………….. ۱۳۲-۱۳۴
۲- بار معنایی ــــــ
۳- اشاره به آیه و حدیث ـــــ
۸- نتیجه گیری کلی از پایان نامه ……………………………………………………………………………..۱۳۶-۱۳۷
چکیده رساله
کتاب گلستان سعدی و بهارستان جامی ، باغی است رنگارنگ و تن پوش آن زیبایی های لفظی و معنوی است ، که بر قامت این دو کتاب ، برازنده دوخته شده است . در این رساله سعی بر این است که این دو کتاب به صورت موشکافانه ، مورد نقد و بررسی قرار گیرد . که محتوای رساله، به پنج بخش اصلی تقسیم شده است که به ترتیب عبارتند از :
۱- بررسی انواع نثر پارسی ، ( قرن چهارم تا قرن نهم هـ . ق ) در بستر تاریخ ادبیات .
۲- مقامه چیست ؟ و چگونگی شکل گیری آن در ادب پارسی و ویژگی های مقامه نویسی و به راستی آیا گلستان ، نوعی مقامه می باشد ؟ مقایسه مقامات حمیدی و گلستان سعدی .
۳- ویژگی های سبکی گلستان سعدی و بهارستان جامی و وجوه اشتراک و افتراق سبکی این دو اثر گرانبهای ادب پارسی .
۴- بررسی حکایات گلستان و بهارستان ، از لحاظ وجوه اشتراک و افتراق و بررسی ویژگی های سبکی و بلاغی حکایات .
۵- بررسی آیات و احادیث ، از جهت تاکید مطلب یا بار معنایی و بررسی اشعار عربی از جهت تاکید مطلب یا اشاره شعر ، به آیه و حدیث .
۶- نتیجه گیری کلی از پایان نامه
پیشگفتار
خدای ، جهان آفرین را سپاس که به من این لطف عظیم را عنایت کرد ، که در گلزاری از معرفت و حکمت قدم بگذارم . و هر لحظه که در این بوستان عشق و محبت ، بیشتر تعمق می کردم ؛ درون خویش ، احساس زایدالوصفی داشتم که در سرزمینی زاده شده ام که محبت و عشق به همنوع ، در رگ های اجدادم ، حیات داشته است . و نشان می دهد که مردم کشورم ، روحشان و کالبد خاکیشان ، با عشق سرشته شده است . و شاعران و نویسندگان این مرز و بوم ، با نقاشی ماهرانه ی ، با قلم زرین خویش ، بر صفحه دل انسان ها می نگاشتند و نام آنها تا ابد جاودانه می ماند . و خوشبختانه این دو آموزگار بزرگ تعلیم و تربیت ، ادبیات تعلیمی کشورم ، ( سعدی و جامی ) با قلم روان خویش ، درس دوست داشتن به همنوع ، روی در روی شدن با مشکلات و نهراسیدن از آن ، توکل به خدا ، مبارزه با پلیدی و زشتی ، روی آوردن به باغ معرفت و دانایی را با فکر و اندیشه جاودانه خویش ، به ما ملت تمدن ساز ، تقدیم کرده اند . به راستی اگر سعدی نبود ؟ چه بر سر نثر زیبای پارسی می افتاد. هم اکنون زمانی فرا می رسید که باید در فرهنگ لغات ، واژگان پارسی را جستجو می کردیم. و از زبان شیرین پارسی جز نامی باقی نمی ماند .
جامی نیز به گردن ادب پارسی ، حق بزرگی دارد اگرچه در بهارستان ، نتوانسته است مانند : سعدی ، به پختگی و کمال دست پیدا کند . ولی به حق در دوره فضل فروشی نویسندگان پارسی ، که تکّلف و تصنّع را وارد ادبیات کردند . به حق عبدالرحمان جامی ، نیز با سادگی و روانی متن ، به ادبیات پارسی کمک شایان توجهی کرده است . که در این رساله ، در پنج بخش به مقایسه گلستان و بهارستان پرداخته شده است .
در پایان لازم است از استادان گرامی : جناب آقایان : دکتر رضا اشرف زاده و دکتر محمد فاضلی کمال سپاس و تشکر را داشته باشم که در این وادی علم و دانش با راهنمایی های و تشویقهای دلسوزانه خویش ، مرا به ادامه کارم دلگرم داشتند . و نکات زیادی از علم و معرفت را از محضر این دو بزرگوار فرا گرفتم . که همیشه فرا راه زندگیم می باشد . و از محضر استادان : دکتر محمد علوی مقدم ، دکتر محمود مهدوی ، و دکتر تقی وحیدیان کامیار نیز کمال تشکر را دارم و بی شک تاثیر این شاگردی و ادب آموزی و شهد شیرین آن برای همیشه در زندگیم باقی خواهد ماند و به آن افتخار می کنم .
نوع فایل: ورد 138 صفحه
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیدهی فارسی
پیش گفتار………………………………………………………………………………………….. ۷-۱
نشانههای اختصاری…………………………………………………………………………………. ۸
فصل اوّل: زندگی و مشرب عرفانی احمد………………………………………………….. ۳۵-۹
یادداشتها………………………………………………………………………………………. ۳۸-۳۶
فصل دوم: مدخلها …………………………………………………………………………… ۲۷۱-۳۹
ابدال………………………………………………………………………………………………… ۴۳-۴۰
احسان……………………………………………………………………………………………… ۴۶-۴۴
اخلاص……………………………………………………………………………………………. ۵۱-۴۷
ادب………………………………………………………………………………………………… ۵۸-۵۲
بیداری……………………………………………………………………………………………… ۶۱-۵۹
پیر…………………………………………………………………………………………………… ۶۶-۶۲
تقوی……………………………………………………………………………………………….. ۷۰-۶۷
تفویض…………………………………………………………………………………………….. ۷۳-۷۱
توبه…………………………………………………………………………………………………. ۷۹-۷۴
توحید………………………………………………………………………………………………. ۸۵-۸۰
توفیق……………………………………………………………………………………………….. ۸۷-۸۶
توکّل ………………………………………………………………………………………………. ۹۳-۸۸
جذبه……………………………………………………………………………………………….. ۹۷-۹۴
حال ………………………………………………………………………………………………. ۱۰۲-۹۸
حرص……………………………………………………………………………………………. ۱۰۶-۱۰۳
حقیقت ………………………………………………………………………………………….. ۱۱۰-۱۰۷
حیرت……………………………………………………………………………………………. ۱۱۲-۱۱۱
خانقاه ……………………………………………………………………………………………. ۱۱۶-۱۱۳
خوف…………………………………………………………………………………………….. ۱۲۱-۱۱۷
درویش…………………………………………………………………………………………… ۱۲۶-۱۲۲
دنیا ……………………………………………………………………………………………….. ۱۳۰-۱۲۷
دولت ……………………………………………………………………………………………. ۱۳۲-۱۳۱
رجا……………………………………………………………………………………………….. ۱۳۶-۱۳۳
رحمت…………………………………………………………………………………………… ۱۳۸-۱۳۷
روح………………………………………………………………………………………………. ۱۴۱-۱۳۹
ریاضت…………………………………………………………………………………………… ۱۴۲-۱۴۴
زهد……………………………………………………………………………………………….. ۱۵۱-۱۴۵
سرّ (اسرار)………………………………………………………………………………………. ۱۵۵-۱۵۲
سماع……………………………………………………………………………………………… ۱۶۲-۱۵۶
شریعت………………………………………………………………………………………………. ۱۶۳
شکر………………………………………………………………………………………………. ۱۶۷-۱۶۴
صبر……………………………………………………………………………………………….. ۱۷۳-۱۶۸
صوفی……………………………………………………………………………………………….. ۱۷۴
طاعت…………………………………………………………………………………………….. ۱۷۷-۱۷۴
طلب……………………………………………………………………………………………… ۱۸۱-۱۷۸
عشق …………………………………………………………………………………………….. ۱۸۷-۱۸۲
عقل ……………………………………………………………………………………………… ۱۹۰-۱۸۸
علم ………………………………………………………………………………………………. ۱۹۸-۱۹۱
فقر………………………………………………………………………………………………… ۲۰۳-۱۹۹
قناعت……………………………………………………………………………………………. ۲۰۷-۲۰۴
کرامت …………………………………………………………………………………………… ۲۱۴-۲۰۸
کشش………………………………………………………………………………………………… ۲۱۵
مؤمن……………………………………………………………………………………………… ۲۱۸-۲۱۵
مجاهدت ……………………………………………………………………………………….. ۲۲۲-۲۱۹
محبّت…………………………………………………………………………………………….. ۲۲۹-۲۲۳
مرید………………………………………………………………………………………………. ۲۳۵-۲۳۰
معرفت…………………………………………………………………………………………… ۲۴۲-۲۳۶
ناز…………………………………………………………………………………………………. ۲۴۶-۲۴۳
نصیحت …………………………………………………………………………………………. ۲۴۹-۲۴۷
نفس ……………………………………………………………………………………………… ۲۵۳-۲۵۰
نیاز……………………………………………………………………………………………………. ۲۵۴
وجد ……………………………………………………………………………………………… ۲۵۸-۲۵۴
وقت……………………………………………………………………………………………… ۲۶۳-۲۵۹
همّت…………………………………………………………………………………………………. ۲۶۴
هوی………………………………………………………………………………………………. ۲۶۶-۲۶۴
یقین………………………………………………………………………………………………. ۲۷۱-۲۶۷
فهرست منابع و مآخذ………………………………………………………………………… ۲۷۵-۲۷۲
چکیدهی انگلیسی
پیشینهی تحقیق:
با نگاهی کوتاه به تاریخچهی فرهنگ نویسی در زبان فارسی، میبینیم که تا روزگار معاصر، فرهنگها جنبهی عام داشته؛ یعنی به یک مقوله یا صنف، دسته و رشتهی خاصّی اختصاص ندارند. با گسترش دامنهی دانشها، تکنیکها و هنرها، امروزه فرهنگهای اختصاصی در هر رشته از علوم تهیّه شده است؛ به طوری که بعضی از لغات و اصطلاحات خاصّ آن رشته را در لغت نامههای معمولی نمیتوان یافت .
متون عرفانی نیز از این تخصّصگرایی دور نمانده و تاکنون فرهنگهای متفاوتی در این زمینه به رشتهی تحریر درآمده است که برخی از آنان به صورت عمومی، بعضی اصطلاحات عرفان و تصوّف را مختصر یا مفصّل شرح دادهاند و برخی از آنها دربارهی اصطلاحات و تعبیرات یک اثر خاص یا یک نویسندهی خاص نگارش یافته است. در ذیل به برخی از آنها اشاره میشود:
۱- شرح اصطلاحات تصوّف تألیف سیّد صادق گوهرین (۱۰ جلد)
۲- فرهنگ لغات و اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، سیّد جعفر سجّادی (۱ جلد)
۳- فرهنگ نوربخش، جواد نوربخش (۸ جلد)
۴- فرهنگ اصطلاحات عرفانی، منوچهر دانشپژوه (۱ جلد)
۵- تبیین اصطلاحات و واژههای غزلیات عرفانی، احمد حبیبیان (۱جلد)
۶- مفهوم و معانی اصطلاحات عرفانی، حسین علی اکبر قوچانی (۱ جلد)
۷- فرهنگ اصطلاحات استعاری صوفیه ، شرف الدّین حسینی ابن الفتی تبریزی(قرن هشم) (۱جلد)
۸- فرهنگ قیاسی عشق و عرفان، مهشید مشیری (۱ جلد)
۹- شناخت شاخصهای عرفانی( مجموعهی سه رساله از مولانا محمّد طبسی، فخرالدّین عراقی و ملّا حسین فیض کاشانی) (۱ جلد)
۱۰-فرهنگ اصطلاحات عرفان و تصوّف عبدالرزّاق کاشانی، ترجمه محمّد علی مودود لاری (۱ جلد)
۱۱-فرهنگ اصطلاحات عرفانی ابن عربی، گل بابا سعیدی (۱ جلد)
۱۲-فرهنگ واژگانی ادبی – عرفانی، جمعی از مؤلفان (۱ جلد)
۱۳-فرهنگ اصطلاحات عرفان اسلامی، جمعی از پژوهشگران (۱ جلد)
۱۴-فرهنگ اصطلاحات عرفانی محیی الدّین عربی، ترجمهی قاسم میرآخوری و حیدر شجاعی (۱ جلد)
با سیری کوتاه در این آثار، خواهیم دید که همهی آنها کاملاً تخصّصی بوده و برخی مربوط به آثار منثور و برخی نیز مربوط به آثار منظوم میباشند و یا برخی بسیار مفصّل و کامل به شرح اصطلاحات و لغات پرداخته، ولی برخی خیلی کوتاه و مجمل به توضیح واژگان پرداخته و البتّه برخی تنها به آوردن معادلهای انگلیسی آنها اکتفا کردهاند. در هر صورت میتوان از همهی آنها به عنوان فرهنگهای تخصّصی عرفان و تصوّف یاد کرد.
ضرورت و انگیزههای تحقیق:
به گمان بنده، برای آشنایی دقیق و کامل با تمام جوانب افکار و اندیشههای یک صاحب اثر، ضروری است که فرهنگی خاص برای آثار او نوشته شود، چون اثر هر نویسنده یا شاعر در عین تشابه با آثار معاصرانش، تفاوتهای زبانی و فکری نیز با آنها دارد و این ضرورت در متون نثر عرفانی بیش از بیش جلوهگر میباشد.
با توجّه به این نکات و همچنین جایگاه عرفانی، ادبی، علمی و اجتماعی شیخ بزرگوار احمد جامی نامقی و تأثیر و جایگاه ممتاز این عارف شهیر در خطّهی پاک و عارف پرور تربت جام و تعلّق خاطر این مرید نوآموز به این عارف پاک طنیت و ادای دِین به عنوان همولایتی ایشان و نیز پیشنهاد آگاهانه و دلسوزانهی استاد بزرگوار جناب آقای دکتر خواجهایم، انگیزههایی شد تا در مسیر نگارش فرهنگی تحلیلی از اصطلاحات عرفانی آثار منثور ژنده پیل احمد جامی نامقی گام بردارم.
روش تحقیق:
روش کار در این تحقیق به شیوهی کتابخانهای است. ابتدا پس از مطالعهی اجمالی آثار شیخ احمد جام، پنجاه وشش واژه و اصطلاح عرفانی از آثار این عارف ژنده پیل استخراج و هر یک به عنوان یک مدخل در نظر گرفته شد. با توافق استاد محترم راهنما، چند تن از عارفان و صوفیان پیش و پس از احمد جام انتخاب گردید؛ از جمله خواجه عبدالله انصاری، احمد غزّالی، عین القضّات همدانی، ابوالقاسم قشیری و عزّالدّین کاشانی، سپس هر واژه و اصطلاح در آثار این عارفان جستجو گردید؛ در هر مورد، نظر و دیدگاه نویسندگان آن، مورد بررسی و شناخت قرار گرفت و در ادامه، نظر شیخ احمد جام نیز از آثار وی استخراج و سپس در بیشتر موارد به نوعی مقایسه و نتیجهگیری پرداخته شد. در ضمن در تعریف لغوی و اصطلاحی واژگان از نظرات بزرگان دیگری بجز افراد مذکور نیز استفاده شد تا اثر از ارزش و عمق بیشتری برخوردار گردد. در بعضی از مدخلها، مطلبی ذکر نشده و فقط به مدخل دیگری ارجاع داده شده است. دلیل این کار، این است که در آثار احمد جام، مدخلهایی مانند درویش و صوفی، جذبه و کشش، حقیقت و شریعت و… با هم و در کنار هم آمده و شیخ به نوعی مقایسه پرداخته است؛ به این دلیل، ما آن دو را از یکدیگر جدا کرده و در یک مدخل که در ترتیب حروف الفبا پیشتر قرار میگیرد، کامل توضیح دادهایم و در مدخل دیگر فقط مطلب را به مدخل پیشین ارجاع دادهایم.
ناگفته نماند که کار در زمینهی آثار منثور عرفانی احمد جام، بسیار گسترده و مستلزم وقت طولانی بود و نیز به دلیل عدم دسترسی به همهی آثار این عارف شهیر با موافقت استاد محترم راهنما، این جستجو و تفحّص در چهار اثر شیخ بزرگوار شامل مفتاح النجات، انسالتّائبین، روضه المذنبین و سراج السّائرین انجام گرفت.
ساختار پایان نامه:
پایاننامهی حاضر علاوه بر پیش گفتار، شامل دو فصل کلّی است که در فصل اوّل، زندگی نامه، آثار، ویژگیهای نثر در سدهی پنجم و ششم هجری و مشرب عرفانی و… را در برمیگیرد. در فصل دوم، پنجاه و شش اصطلاح عرفانی که از آثار شیخ احمد استخراج، به ترتیب حروف الفبا تنظیم و مرتّب شده و در پایان هم فهرست منابع و مآخذ ذکر شده است.
امید است که این اثر با وجود کاستیها و عیبها توانسته باشد گامی هر چند کوتاه در راه شناخت جایگاه عارف جلیل القدر شیخ احمد جام و آثار وی برداشته باشد؛ لذا با اعتذار تمام، امیدوارم عذر نگارنده از جهت نقایص احتمالی، مسموع واقع افتد.
نوع فایل: ورد 275 صفحه
فهرست
مقدمه و پیشگفتار…………………………………………………………………………………….. ۱
نخستین شناسندگان رودکی………………………………………………………………………. ۴
نخستین شناسندگان نیما یوشیج…………………………………………………………………. ۷
عقاید و افکار رودکی:……………………………………………………………………………….. ۹
۱- عقاید و افکار حکیمانه و اندرزگویی………………………………………………………. ۹
۲- رقیق القلب و باهوش بودن رودکی……………………………………………………….. ۱۱
۳- حس بینیازی……………………………………………………………………………………… ۱۲
۴- نیکنامی………………………………………………………………………………………………. ۱۲
۵- مذهبی بودن……………………………………………………………………………………….. ۱۳
عقاید و افکار نیما یوشیج:………………………………………………………………………….. ۱۶
۱- مهربانی و دلسوز بودن……………………………………………………………………….. ۱۶
۲- اجتماعی و سیاسی بودن نیما……………………………………………………………….. ۱۸
۳- پند و اندرزگویی…………………………………………………………………………………. ۲۵
۴- پایبندی نیما به زادگاه و طبیعت و مظاهر آن………………………………………….. ۲۶
۵- استواری و پایبندی به عقاید…………………………………………………………………. ۳۰
۶- اصول عقاید نیما در باب نظم و نثر……………………………………………………….. ۳۰
۷- عقاید مذهبی نیما…………………………………………………………………………………. ۳۱
معلومات رودکی و بازتاب آن در اشعارش…………………………………………………. ۳۲
۱- قرآن و حدیث…………………………………………………………………………………….. ۳۶
۲- اشاره به داستانهای قرآن و اساطیر سامی…………………………………………….. ۳۷
۳- بهرهگیری از مضامین شعر عرب و اشاره به سرایندگان آنها………………….. ۳۷
۴- اشاره به اساطیر ایرانی و داستانهای پهلوانی…………………………………………. ۳۸
۵- اشارات علمی و فلسفی………………………………………………………………………… ۳۸
معلومات نیما یوشیج و بازتاب آن در اشعار وی………………………………………….. ۳۹
۱- آشنایی و تسلط بر زبان فرانسه……………………………………………………………. ۳۹
۲- یادگیری زبان عربی…………………………………………………………………………….. ۳۹
۳- تسلط بر سبک و اوزان اشعار قدما……………………………………………………….. ۴۰
۴- آشنایی با هنر موسیقی………………………………………………………………………… ۴۰
۵- تدریس زبان فارسی و عربی………………………………………………………………… ۴۱
۶- توانایی بر نویسندگی و داستان نویسی و نمایشنامه نویسی……………………… ۴۱
۷- آشنایی با نقد ادبی………………………………………………………………………………. ۴۲
۸- تسلط بر سبک رمانتیسم و سمبلیسم……………………………………………………… ۴۲
۹- آشنایی نیما با فقه و اصول و حکمت……………………………………………………… ۴۵
رودکی پدر شعر فارسی و علل و دلایل آن…………………………………………………. ۴۶
نیما پدر شعر فارسی و علل و دلایل آن………………………………………………………. ۵۳
نکات دستوری و صنایع ادبی در اشعار رودکی ………………………………………….. ۶۰
۱- ویژگیهای صرفی………………………………………………………………………………… ۶۱
۱-۱) افعال………………………………………………………………………………………………. ۶۱
۲-۱) اسمها ……………………………………………………………………………………………. ۶۲
۳-۱) حروف …………………………………………………………………………………………… ۶۳
- استعمال حروف ربط یا اضافه مرکب …………………………………………………….. ۶۴
۴-۱) پیشوندها ……………………………………………………………………………………….. ۶۴
استعمال و حذف به قرینة پیشوند « بـ » تاکیدی…………………………………………… ۶۴
استعمال پیشوندهای کهن …………………………………………………………………………. ۶۵
استعمال پسوند (ومند) به جای مند ……………………………………………………………. ۶۵
استعمال فراوان کاف تحبیب، تصغیر، تلطیف………………………………………………… ۶۵
ابدال حروف …………………………………………………………………………………………… ۶۶
۲) ساختار نحوی……………………………………………………………………………………… ۶۶
۲-۱) جمله ……………………………………………………………………………………………… ۶۶
۲-۲) ضمایر …………………………………………………………………………………………… ۶۶
۳-۲) تکرار کلمه ……………………………………………………………………………………… ۶۷
نکات دستوری ………………………………………………………………………………………… ۶۸
اضافه تشبیهی ………………………………………………………………………………………… ۶۸
کاربرد دو حرف اضافه برای یک متمم ………………………………………………………. ۶۹
صفت جانشین موصوف …………………………………………………………………………… ۷۰
صفت فاعلی…………………………………………………………………………………………….. ۷۰
صفت بیانی …………………………………………………………………………………………….. ۷۱
صفت مفعولی …………………………………………………………………………………………. ۷۱
بدل ……………………………………………………………………………………………………….. ۷۱
قید شک و تردید ……………………………………………………………………………………… ۷۱
قید تنبیه …………………………………………………………………………………………………. ۷۲
صوت (شبه جمله تأسف) …………………………………………………………………………. ۷۲
ضمیر ملکی ……………………………………………………………………………………………. ۷۲
پسوند دارندگی و اتصاف ………………………………………………………………………… ۷۲
انواع الف ………………………………………………………………………………………………… ۷۲
الف ندا …………………………………………………………………………………………………… ۷۲
الف زاید …………………………………………………………………………………………………. ۷۳
الف تاکید ……………………………………………………………………………………………….. ۷۳
الف اطلاق ………………………………………………………………………………………………. ۷۳
اسم مصدر …………………………………………………………………………………………….. ۷۳
ی مصدری …………………………………………………………………………………………….. ۷۳
فعل دعایی ……………………………………………………………………………………………… ۷۴
جمله معترضه ………………………………………………………………………………………… ۷۴
اضافه استعاری ………………………………………………………………………………………. ۷۴
واو حالیه ……………………………………………………………………………………………….. ۷۴
که حالیه …………………………………………………………………………………………………. ۷۵
قید حالت ………………………………………………………………………………………………… ۷۵
کاربرد می برای تاکید ……………………………………………………………………………… ۷۵
استفهام تقریری……………………………………………………………………………………….. ۷۵
حرف ربط برای تسویه……………………………………………………………………………. ۷۵
نمونههایی از صنایع ادبی در اشعار رودکی ……………………………………………… ۷۵
تشبیه …………………………………………………………………………………………………….. ۷۶
استعاره …………………………………………………………………………………………………. ۷۸
استعاره کنائی (از نوع تشخیص) ……………………………………………………………….. ۷۹
کنایه ……………………………………………………………………………………………………… ۸۰
ایهام ……………………………………………………………………………………………………… ۸۱
تضاد، طباق ……………………………………………………………………………………………. ۸۱
غلو ………………………………………………………………………………………………………… ۸۲
مجاز ……………………………………………………………………………………………………… ۸۲
ردالمطلع ………………………………………………………………………………………………… ۸۲
جناس زاید………………………………………………………………………………………………. ۸۲
طرد و عکس……………………………………………………………………………………………. ۸۳
تمثیل ……………………………………………………………………………………………………… ۸۳
هجویه…………………………………………………………………………………………………….. ۸۳
ذو وزنین………………………………………………………………………………………………… ۸۴
حشو………………………………………………………………………………………………………. ۸۴
نکات دستوری و صنایع ادبی در شعر نیما ………………………………………………… ۸۵
استعاره …………………………………………………………………………………………………. ۸۵
کنایه ……………………………………………………………………………………………………… ۸۶
مجاز ……………………………………………………………………………………………………… ۸۶
تشبیه……………………………………………………………………………………………………… ۸۸
سمبل……………………………………………………………………………………………………… ۸۹
صفت مفعولی مرکب…………………………………………………………………………………. ۹۱
کنایه ……………………………………………………………………………………………………… ۹۳
صفت فاعلی مرخم …………………………………………………………………………………… ۹۴
تاثیر گذاری رودکی و کلام وی بر گویندگان پس از خود……………………………… ۹۷
۱- سعدی ………………………………………………………………………………………………. ۱۰۲
۲- مسعود سعد- قطران تبریزی- ابوالمظفر مکی پنجدهی- سنایی- سعدی-
ادیبالممالک ……………………………………………………………………………………………. ۱۰۲
۳- سنایی ……………………………………………………………………………………………….. ۱۰۳
۴- کسایی مروزی- رشید و طواط ……………………………………………………………. ۱۰۴
۵- دقیقی ……………………………………………………………………………………………….. ۱۰۴
۶- سعدی ………………………………………………………………………………………………. ۱۰۴
۷- وزیر ابیطیب مصعبی………………………………………………………………………….. ۱۰۵
۸- عنصری بلخی ……………………………………………………………………………………. ۱۰۵
۹- ابوشکور بلخی- فردوسی ……………………………………………………………………. ۱۰۵
۱۰- ابوطاهر خسروانی ……………………………………………………………………………. ۱۰۶
۱۱- ابوشکور بلخی………………………………………………………………………………….. ۱۰۶
۱۲- فردوسی………………………………………………………………………………………….. ۱۰۶
۱۳- ازرقی هروی……………………………………………………………………………………. ۱۰۷
۱۴- رابعه- عنصری- سنایی غزنوی- قطران تبریزی- امیر معزی نیشابوری- رشید و طواط- ظهیرالدین فاریابی- فریدالدین عطار نیشابوری- خواجوی کرمانی- اوحدی مراغهای ………………….. ۱۰۷
۱۵- سنایی- ابنیمین ……………………………………………………………………………….. ۱۰۹
تأثیرگذاری نیما و کلام وی بر گویندگان پس از خود ………………………………….. ۱۱۰
۱- شهریار……………………………………………………………………………………………… ۱۱۰
دو مرغ بهشتی…………………………………………………………………………………………. ۱۱۱
۲- ضیاء هشترودی…………………………………………………………………………………. ۱۱۲
۳- میرزاده عشقی……………………………………………………………………………………. ۱۱۲
۴- اسماعیل شاهرودی…………………………………………………………………………….. ۱۱۳
۵- شین پرتو…………………………………………………………………………………………… ۱۱۴
۶- فروغ فرخ زاد……………………………………………………………………………………… ۱۱۴
۷- نصرت رحمانی…………………………………………………………………………………… ۱۱۶
گستردگی انواع قالبهای شعری در شعر رودکی………………………………………… ۱۲۰
گستردگی انواع قالبهای شعری در اشعار نیما یوشیج…………………………………. ۱۲۴
رودکی و مدیحهسرایی در اشعار او…………………………………………………………… ۱۳۶
نیما یوشیج و مدیحهسرایی………………………………………………………………………… ۱۴۳
ویژگیهای اشعار رودکی…………………………………………………………………………… ۱۴۹
ویژگیهای اشعار نیما………………………………………………………………………………… ۱۶۰
مضامین اشعار رودکی ……………………………………………………………………………. ۱۶۹
مدح ……………………………………………………………………………………………………….. ۱۶۹
تغزل ……………………………………………………………………………………………………… ۱۷۱
توصیف …………………………………………………………………………………………………. ۱۷۲
خمریات…………………………………………………………………………………………………… ۱۷۳
مرثیه …………………………………………………………………………………………………….. ۱۷۴
هجو ………………………………………………………………………………………………………. ۱۷۶
زهد و پند ………………………………………………………………………………………………. ۱۷۷
مضامین اشعار نیما یوشیج ………………………………………………………………………. ۱۸۰
طبیعت گرایی ………………………………………………………………………………………….. ۱۸۰
شب ……………………………………………………………………………………………………….. ۱۸۶
انسان دوستی …………………………………………………………………………………………. ۱۸۹
نمادگرایی (سمبولیسم) …………………………………………………………………………….. ۱۹۱
راز و رمز جانوران در شعر نیما ……………………………………………………………… ۱۹۶
۱- آواز قفس…………………………………………………………………………………………… ۱۹۷
۲- پرنده منزوی ……………………………………………………………………………………… ۱۹۷
۳- توکا ………………………………………………………………………………………………….. ۱۹۸
۴- خریت ……………………………………………………………………………………………….. ۱۹۹
۵- خروس ……………………………………………………………………………………………… ۲۰۰
۶- داروگ ……………………………………………………………………………………………… ۲۰۱
۷- روباه ………………………………………………………………………………………………… ۲۰۲
۸- سیولیشه …………………………………………………………………………………………… ۲۰۲
۹- شبپره ساحل نزدیک …………………………………………………………………………. ۲۰۳
۱۰- غراب ……………………………………………………………………………………………… ۲۰۴
۱۱- ققنوس ……………………………………………………………………………………………. ۲۰۵
۱۲- قو ………………………………………………………………………………………………….. ۲۰۶
۱۳- کاکلی ……………………………………………………………………………………………… ۲۰۶
۱۴- کبک ……………………………………………………………………………………………….. ۲۰۷
۱۵- کرم ابریشم …………………………………………………………………………………….. ۲۰۷
۱۶- کک کی (گاو نر) ……………………………………………………………………………….. ۲۰۷
۱۷- گاو …………………………………………………………………………………………………. ۲۰۸
۱۸- گرگ ………………………………………………………………………………………………. ۲۰۹
۱۹- لاشخورها ……………………………………………………………………………………….. ۲۱۰
۲۰- مرغ شکستهپر …………………………………………………………………………………. ۲۱۱
سبک اشعار رودکی …………………………………………………………………………………. ۲۱۳
بررسی سبکی نمونههایی از اشعار رودکی ………………………………………………… ۲۱۷
شعر زندگانی و مرگ ………………………………………………………………………………. ۲۱۷
شعر عصا بیار که وقت عصا و انبان بود……………………………………………………. ۲۱۸
نتیجهگیری ……………………………………………………………………………………………… ۲۲۴
سبک اشعار نیما ……………………………………………………………………………………… ۲۲۶
نمونهای از شعر آزاد نیما «شعر مهتاب»…………………………………………………….. ۲۲۷
نتیجهگیری ……………………………………………………………………………………………… ۲۳۱
فهرست منابع و مآخذ ۲۳۳
مقدمه و پیشگفتار:
سالهاست که نام رودکی پیوسته با عنوان «پدر شعر فارسی» و نام نیما یوشیج (علی اسفندیاری) با عنوان «پدر شعر نو فارسی» همراه بوده است و گاه خواننده بدون آنکه علت واقعی این وجه تسمیه را بداند آن را به خاطر سپره و بارها ذکر نموده است.
شاعران بزرگواری که هر کدام در اعتلای فرهنگ و ادب غنی ایرانی بسیار کوشیدهاند و تأثیرگذار بودهاند و هرکدام تحولات بسیار عظیمی را در زمانه و عصر خویش حاصل کردهاند.
افراد بسیاری نیز در معرفی آنان و توضیح و گزارش آثارشان گام نهادهاند.
در این تحقیق کوشیده شده است تا بین مبانی فکری و سنت شعری این دو شاعر، مقایسهای انجام دهم و در ضمن به علل و دلایلی که باعث شده است از میان خیل عظیم شاعران و گویندگان فارسی از دیرباز تاکنون این دو را به عنوان پدران شعر فارسی برگزیدهاند، اشاره نمایم.
به نظر محقق برای یک مقایسهی اصولی و صحیح، نخست باید به بررسی و شناخت جزئیات مطالب مورد قیاس پرداخت و سپس نتیجهگیری نمود. البته قابل ذکر است که اگر بخواهیم یک مقایسهی نسبتاً اصولی انجام دهیم؛ باید با توجه به آنکه تعداد ابیات بر جای مانده از این دو شاعر بسیار از لحاظ کمیت با هم اختلاف دارند و چون تعداد ابیات بر جای مانده از رودکی کمتر از هزار بیت است ولی در مورد نیما یوشیج این تعداد چندین برابر میباشد؛ لذا به ذکر پارهای از آنها میپردازیم تا بدین وسیله یک توازن تقریباً منطقی بین شمار ابیات این دو شاعر از لحاظ ارزیابی برقرار گردد.
لازم به ذکر است که در تذکرهها و کتب تاریخ ادبیات دربارهی شمار اشعار رودکی سخن بسیار گرفتهاند: برخی آن را متجاوز از یک میلیون بیت میدانند و برخی دیگر بر آناند که ۷۰۰ هزار بیت بوده، و نیز آوردهاند که شعر رودکی در صد دفتر گردآوری شده بوده که بیگمان این ارقام مبالغهآمیز است. آنچه مسلم است آن است که رودکی پر شعر بوده و اکنون همانطور که ذکر شد مقدار اندکی از سرودههای او در دست است.
در این مجموعه تلاش شده است که با بررسی و تفحص بر روی اکثر آثار و تحقیقاتی که در باب این دو شاعر شده است و در کنار هم قرار دادن آن مطالب به نتیجهای که مورد نظر است، دست یافته شود. در باب رودکی و نیما یوشیج تحقیقات و کتب فراوانی به انجام رسیده و تألیف شده است؛ اما آنچه اکنون پس از سالها میتواند انگیزهای برای تأمل و تألیفی دوباره در شعر و زندگی این دو شاعر باشد، یکی همان مقایسهی مبانی فکری و سنت شعری این دو است و نیز شاید با این روش پارهای از ابهامات با این روش از میان برداشته شود و دیگر آن که شاید در کنار هم قرار دادن مطالب به صورت مقایسهای راه تازهای را در نقد و تحلیل اشعار این دو گویندهی شهیر ایرانی به همراه داشته باشد.
مجموعهی حاضر به هر حال کوششی است برای آشنایی و باز آشنایی که از منابعی بسیار با ارزش در این زمینه مدد جسته است.
نخستین شناسندگان رودکی:
دربارهی چند تن از بزرگان ادب و سخن سرایان ایران دشواری بسیار بزرگی که در پیش ماست این است که دربارهی نام و نسب و تاریخ در گذشت و جزییات زندگی ایشان آگاهی درست و دقیق در کتابهای رایج نیست. گویی شهرت ایشان وانتشار فوقالعادهی آثارشان چنان در میان مردم ایران درگرفته است که در پی این گونه جزئیات که دربارهی ایشان بسیار اهمیت دارد نرفتهاند و در حقیقت شهرتشان، زندگیشان را تحتالشعاع قرار داده است. چنانکه دربارهی فردوسی هنوز مجهولات فراوان در پیش داریم. یکی از آن گویندگان شهیر رودکی است که زندگی و آثار و افکار او پیوسته در ابهام مانده است و نخستین کسی که بحث درباره این مرد بزرگ را به جایی رسانده است که برخی جزییات زندگی او را از زیر پرده استتار روزگار بیرون کشیده مرحوم محمد قزوینی در حواشی چهار مقاله نظامی عروضی است.
نوع فایل: ورد 252 صفحه
فهرست مطالب
عنوان صفحه
پیشگفتار………………………………………………………………………………………………… ۲
۱- مباحث نظری……………………………………………………………………………………..
مقدمه …………………………………………………………………………………………………… ۲
۱-۱ ساختگرایی……………………………………………………………………………………… ۳
۱-۲ زبان و نشانه …………………………………………………………………………………… ۳
۱-۲-۱ زبان و گفتار…………………………………………………………………………………. ۴
۱-۲-۲ نشانه زبانی ………………………………………………………………………………….. ۵
۱-۲-۳ رابطه …………………………………………………………………………………………. ۵
۱-۲-۴ همزمانی و درزمانی ……………………………………………………………………….. ۵
۱-۳ نقش های زبان ………………………………………………………………………………… ۸
۱-۳-۱ نقش های زبان از دیدگاه یاکوبسن……………………………………………………… ۹
۱-۳-۱-۱ نقش عاطفی……………………………………………………………………………… ۹
۱-۳-۱-۲ نقش ترغیبی……………………………………………………………………………… ۱۰
۱-۳-۱-۳ نقش ارجاعی ……………………………………………………………………………. ۱۰
۱-۳-۱-۴ نقش فرازبانی …………………………………………………………………………… ۱۰
۱-۳-۱-۵ نقش همدلی …………………………………………………………………………….. ۱۱
۱-۳-۱-۶ نقش ادبی ……………………………………………………………………………….. ۱۱
۱-۳-۲ اشکالات تقسیم بندی یاکوبسن………………………………………………………….. ۱۲
۱-۳-۳ اشکالات تقسیم بندی مارتینه…………………………………………………………….. ۱۳
۱-۳-۴ اشکالات تقسیم بندی هلیدی ……………………………………………………………. ۱۳
۱-۴ نقش زیبایی آفرینی یا ادبی………………………………………………………………….. ۱۴
۱-۵ نقش های زبان هنجار…………………………………………………………………………. ۱۷
۱-۶ نقش های زبان فراهنجار……………………………………………………………………… ۱۷
۱-۷ برجسته سازی ادبی …………………………………………………………………………… ۱۹
۱-۷-۱ فراهنجاری ………………………………………………………………………………….. ۲۰
۱-۷-۱-۱ فراهنجاری واژگانی…………………………………………………………………….. ۲۲
۱-۷-۱-۲ فراهنجاری نحوی ……………………………………………………………………… ۲۲
۱-۷-۱-۳ فراهنجاری نوشتاری……………………………………………………………………. ۲۳
۱-۷-۱-۴ فراهنجاری معنایی………………………………………………………………………. ۲۳
۱-۷-۱-۵ فراهنجاری گویشی ……………………………………………………………………. ۲۴
۱-۷-۱-۶ فراهنجاری سبکی ……………………………………………………………………… ۲۴
۱-۷-۱-۷ فراهنجاری زمانی (کهن گرایی) …………………………………………………….. ۲۵
۱-۷-۲ قاعده افزایی…………………………………………………………………………………. ۲۵
۲- پیشینه………………………………………………………………………………………………. ۲۵
مقدمه……………………………………………………………………………………………………. ۲۸
۲-۱ مطالعات زبانشناختی ادبیات در غرب…………………………………………………….. ۲۸
۲-۲ مطالعات زبانشناختی ادبیات در ایران …………………………………………………….. ۳۲
۳- فراهنجاری های زبانی شعر شاملو…………………………………………………………….
مقدمه…………………………………………………………………………………………………….
۳-۱ فراهنجاری زمانی یا کهن گرایی…………………………………………………………….
۳-۱-۱ کهن گرایی صرفی ………………………………………………………………………… ۳۶
۳-۱-۱-۱ بکار بردن پسوند جمع ساز “گان”………………………………………………….. ۳۶
۳-۱-۱-۲ بکار بردن پسوند جمع ساز “ان”……………………………………………………. ۳۷
۳-۱-۲ کهن گرایی نحوی …………………………………………………………………………. ۳۷
۳-۱-۲-۱ کاربرد “را” به جای “به”، “با”، و “برای”……………………………………….. ۳۷
۳-۱-۲-۲ رعایت “ی” شرط در جملات شرطی……………………………………………… ۳۹
۳-۱-۲-۳ افزودن پیشوند “ب” در آغاز فعل برای تأکید……………………………………. ۳۹
۳-۱-۲-۵ بکار بردن “همی” به جای “می”……………………………………………………. ۴۱
۳-۱-۲-۶ افزودن “ا” در آخر اسم یا اسم مصدر برای تعظیم، تفخیم و تعجب………… ۴۱
۳-۱-۳ کهن گرایی واژگانی ………………………………………………………………………. ۴۱
۳-۱-۳-۱ فعل های کهن ………………………………………………………………………….. ۴۱
۳-۱-۳-۱-۱ فعل های ساده……………………………………………………………………….. ۴۲
۳-۱-۳-۱-۲ فعل های پیشوندی …………………………………………………………………. ۴۹
۳-۱-۳-۱-۳ فعل های مرکب …………………………………………………………………….. ۵۸
۳-۱-۳-۱-۴ عبارت های فعلی ………………………………………………………………….. ۶۴
۳-۱-۳-۲ اسم های کهن …………………………………………………………………………… ۶۹
۳-۱-۳-۳ صفت های کهن ……………………………………………………………………….. ۷۷
۳-۱-۳-۴ قیدهای کهن …………………………………………………………………………….. ۸۱
۳-۱-۳-۴-۱ قیود یا ادوات شک وتردید……………………………………………………….. ۸۱
۳-۱-۳-۴-۲ قیود یا ادوات تشبیه ……………………………………………………………….. ۸۳
۳-۱-۳-۴-۳ قیود و حروف ربط مرکب………………………………………………………… ۸۶
۳-۱-۳-۵ حرف اضافه های کهن ……………………………………………………………….. ۹۱
۳-۱-۳-۶ ضمایر کهن………………………………………………………………………………. ۹۹
۳-۱-۳-۶-۱ ضمایر شخصی………………………………………………………………………. ۹۹
۳-۱-۳-۶-۲ ضمایر انعکاسی …………………………………………………………………….. ۱۰۰
۳-۱-۳-۶-۳ ضمایر اشاره………………………………………………………………………….. ۱۰۲
۳-۱-۴ کهن گرایی معنایی…………………………………………………………………………. ۱۰۴
۳-۲ فراهنجاری واژگانی …………………………………………………………………………… ۱۰۹
۳-۲-۱ واژگان جدید………………………………………………………………………………… ۱۰۹
۳-۲-۱-۱ ترکیبات ابداعی …………………………………………………………………………. ۱۱۰
۳-۲-۱-۱-۱ اسم + اسم…………………………………………………………………………….. ۱۱۰
۳-۲-۱-۱-۲ اسم + صفت………………………………………………………………………….. ۱۱۲
۳-۲-۱-۱-۳ صفت + اسم………………………………………………………………………….. ۱۱۳
۳-۲-۱-۱-۴ اسم + پسوند…………………………………………………………………………. ۱۱۶
۳-۲-۱-۱-۶ پیشوند + اسم…………………………………………………………………………
۳-۲-۱-۱-۷ پیشوند + صفت………………………………………………………………………
۳-۲-۱-۱-۸ اسم + بن فعل………………………………………………………………………..
۳-۲-۱-۱-۹ صفت + بن فعل …………………………………………………………………….
۳-۲-۱-۱-۱۰ حرف اضافه + بن فعل……………………………………………………………
۳-۲-۱-۲ واژگانی ابداعی ………………………………………………………………………….
۳-۲-۱-۳ عبارت های ابداعی …………………………………………………………………….
۳-۲-۲ فعل های جدید………………………………………………………………………………
۳-۳ فراهنجاری نحوی……………………………………………………………………………….
۳-۳-۱ جابجایی نهاد…………………………………………………………………………………
۳-۳-۱-۲ جابجایی فعل و عبارتهای فعلی …………………………………………………….
۳-۳-۱-۳ جابجایی قید………………………………………………………………………………
۳-۳-۱-۴ جابجایی ضمایر منفصل و متصل……………………………………………………
۳-۳-۱-۵ جابجایی سایر عناصر جمله……………………………………………………………
۳-۳-۱-۵-۱ جابجایی منادا…………………………………………………………………………
۳-۳-۱-۵-۲ جابجایی جمله پیرو…………………………………………………………………
۳-۳-۲ ایجاد فاصله میان اجزای عبارت فعلی …………………………………………………
۳-۳-۳ حذف عناصر جمله…………………………………………………………………………
۳-۳-۴ کاربرد واژگان در نقش های متفاوت……………………………………………………
۳-۳-۴-۱ کاربرد اسم به جای صفت……………………………………………………………..
۳-۳-۴-۲ کاربرد صفت به جای صفت…………………………………………………………..
۳-۳-۴-۳ کاربرد صفت به جای اسم……………………………………………………………..
۳-۳-۴-۴ کاربرد اسم به جای قید…………………………………………………………………
۳-۳-۵ استفاده از شناسه فعل به جای فعل………………………………………………………
۳-۴ فراهنجاری صرفی………………………………………………………………………………
۳-۵ فراهنجاری معنایی………………………………………………………………………………
۴ نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………..
چکیده
پژوهش حاضر با عنوان “بررسی فراهنجاری های زبانی شعر شاملو” کوششی است جهت شناساندن سبک فردی شعر شاملو به لحاظ معیارهای زبانشناختی. یافته های این پژوهش از طریق بررسی منتخب اشعار شاملو در کلیه مجموعه آثارش بدست آمده است. در این پژوهش این نکته را دریافتیم که راز زیبایی و زبان نسبتا منحصر به فرد شعر شاملو در فراهنجاری های زبانی خاصی است که او در اشعارش از آنها بهره برده است؛ فراهنجاری هایی از نوع واژگانی، صرفی، نحوی ،معنایی و کهن گرایی. با بررسی آین فراهنجاری ها در منتخب اشعار شاملو پی بردیم که برجسته ترین فراهنجاری بکار رفته در اشعار، فراهنجاری زمانی یا همان کهن گرایی است، که شاملو بطرز مبالغه آمیزی در اشعارش از آن بهره برده بطوری که زبان شعرش را نسبتا یکدست آرکائیک کرده است.
شاملو با بهره گیری از این قبیل شگردها نه تنها به زیبایی، صلابت، فصاحت و بلاغت اشعارش افزوده بلکه کاربرد فراهنجاری هایی از این دست توسط او به آفرینش سبکی منحصر به فرد با عنوان “شعر سپید” انجامیده است.
پیشگفتار
ادبیات به اقتضای ماهیت خود که دربارﮤ زندگی و پیچیدگی وجوه گوناگون آن است، از سرشتی پذیرنده برخوردار است و این قابلیت را دارد که از دیدگاه علوم دیگر مورد بررسی قرار گیرد. سالهاست که شیوه هایی در نقد ادبی متداول شده اند که اصول و روشهای آنها از علوم نشأت می گیرد؛ از قبیل نقد فلسفی، نقد روانکاوانه، نقد تاریخ مبنایانه، نقد ساختار گرایانه، نقد مارکسیستی، نقد صور نوعی، نقد جامعه شناسانه، نقد نشانه شناسانه، و… . با این حساب زبانشناسی را نباید یک استثنا تلقی کرد. از آنجا که زبانشناسی مطالعه ی علمی زبان یعنی تار و پود بوجود آورندﮤ ادبیات است، قاعدتاً می تواند با نقد ادبی پیوند داشته باشد.(خوزان مریم، ۱۳۶۹، ص ۱۲)
پیشرفت سریع دانش زبانشناسی در قرن حاظر به فراهم آوردن امکاناتی جدید برای مطالعه ی زبان و ادبیات انجامیده است. حاصل پژوهش هایی از این دست در زمینه ی زبان به شکل مجموعه ای از دستورهای ساختاری در اختیار ما است، و اگرچه استفاده از امکانات ساختگرایی در زمینه ی ادبیات و بررسی ویژگی های آن گامهای نخستین راه را می پیماید، بازده آن حتی امروز نیز چشمگیر است.
پیشگامان استفاده از زبانشناسی در ادبیات و پیروان آن سعی داشته و دارند که برای ادبیات بطور اعم و هر یک از گونه های ادبی بطور اخص توجیهی زبانشناختی بیابند و توصیفی علمی از هر فن ادبی به دست دهند، زیرا چنین می نماید که استفاده از فنون پراکنده ای چون عروض و قافیه، بدیع، معانی و بیان در مطالعات ادبی سنتی در چهارچوب مبنایی نظری قابل توجیه نباشد.(صفوی کورش، ۱۳۸۳، ص ۷)
مجموعه ی حاضر با این امید نوشته شده است که دانشجویان و علاقه مندان به زبانشناسی بتوانند تصویری کم و بیش روشن از کاربرد زبانشناسی در ادبیات بدست آورند. اما پنداری خطاست اگر تصور کنیم صرف آشنایی با مباحث زبانشناسی می تواند مجوزی برای بررسی ادبیات باشد.
از آنچه گفته شد می توان چنین نتیجه گرفت که زبانشناسان مایل به تجزیه و تحلیل متون ادبی از دیدگاه زبانشناسی، باید پیش از کار، شناخت کافی از ادبیات داشته باشند؛ و به همین ترتیب، منتقدان ادبی که قصد نقد متون ادبی با شیوﮤ نقد زبانشناسانه را دارند، باید نخست با آن مباحثی از زبانشناسی که به این زمینه مربوط می شود آشنا باشند.
زبان با تمام شگردهای شاعرانه ای که آن را به چشم خواننده بیگانه و خلاف عادت می سازد، در خدمت بیان عاطفه و حادثهٴ ذهنی انگیخته از آن است. اما زبان خاص شعر نه تنها بیگانه نمایی خاص خود را در پرتو عاطفه ی آمیخته با معنی یا معنی گرایی حادثه انگیز به دست می آورد، بلکه در عین حال کلید های گشودن طلسم گنج عاطفه و معانی پنهان و رمز زیبایی ها و ظرافت های شعر را در خود نهفته دارد. عناصر آشنایی زدایی از زبان که هم می تواند با کاهش و هم افزایش عناصری از زبان و بر زبان صورت گیرد، متعدد است. اما برجسته ترین آنها را می توان به مقوله های موسیقی، بیان و بلاغت، صرف و نحو و واژگان زبان و مطالب فرعی مربوط به هر یک از آنها محدود کرد. زبان از این نظرگاه گسترده که به آن بنگریم، چنان که اشاره کردیم، از دیدگاه نظریه پردازان جدید، مهم ترین عنصر شعر است. شکلوفسکی، که شعر را رستاخیز کلمه ها خوانده است، زبان شعر را از همین چشم انداز گسترده دیده است و به همین سبب تعریف او می تواند دربرگیرندﮤ تعریف های متعدد دیگری که بر اساس توجه و تاکید بر یکی از این ابعاد گستردﮤ زبان، صورت گرفته است، نیز باشد: (( اگر بپذیریم که مرز “شعر و نا شعر”، همین رستاخیز کلمه هاست، یعنی تمایز و تشخیص بخشیدن به واژه های زبان، آنگاه به این نتیجه خواهیم رسید که چون “رستاخیز کلمه ها” یا صورت تشخیص یافتن آنها در زبان می تواند هم علل و هم صور متعدد داشته باشد، کسی که در تعریف شعر، وزن و قافیه را اساس قرار می دهد، درک او از قیامت کلمه ها، و تمایز زبان شعر از زبان مبتذل و اتوماتیکی، در حد وجود وزن و قافیه و یا عدم آنهاست، آنکه فراتر از این می رود و شعر را کاربرد مجازی زبان تعریف می کند، او نیز تمایز با قیامت کلمات را در جابجا شدن مورد استعمال آنها می داند…)).(شفیعی کدکنی محمدرضا، ۱۳۵۸، ص ۶)
به هر حال هر تعریفی که از شعر تا کنون به دست داده شده است براساس مصادیق موجود بوده است. و این مصادیق همواره رو به تغییر و تبدیل و تحول پذیر بوده است. نظریه های جدید تکمیل و توسعه ی نظریه های قدیم براساس دگرگونی و غلبه ی نوعی خاص از مصادیق، یا پیدا شدن مصداق های تازه به علت تغییر وضع هستی انسان در جهان بوده
است. زبان عاطفه در شعر، اگر در مفهومی گسترده آن را در نظر آوریم، مهم ترین عنصر مشترک و پایدار شعر در طول قرن ها هم در حوزﮤ مصادیق و هم در حوزﮤ نظریه های متنوع است. (تقی پور نامداریان، ۱۳۸۱، ص ۸۲)
پژوهش حاضر با نام بررسی فراهنجاری های زبانی در شعر احمد شاملو به عنوان پایان نامه ی کارشناسی ارشد، طرحی بین رشته ای محسوب شده و مانند پلی بین زبانشناسی به لحاظ علمی از یک سو، و ادبیات فارسی به لحاظ ادبی از سوی دیگر، ارتباط برقرار می کند.
نوع فایل: ورد 180 صفحه
فهرست مطالب
عنوان صفحه
-مقدمه و پیشگفتار
-ویژگیهایی از شعر سیمین
-پاره ای از مضامین شعر سیمین
- عشق
- زن
- نگرشی بر قصه ها و خاطرات سیمین
- معرفی آثار سیمین بهبهانی
- عوامل موثر در ایجاد شعر از دیدگاه سیمین
- نتیجه گیری
- فهرست منابع و مآخذ
چکیده
شعر ایرانی، در عصر حاضر، توانسته است چهره های برجسته ایی را به قلمرو فرهنگ این سرزمین عرضه دارد، از جملة این افراد، سیمین بهبهانی، شاعر و نویسندة معاصر است.
یکی از مواردی که باعث شهرت سیمین و شعر او گردیده است، تحولی است که وی در قالب غزل بوجود آورده است، به این صورت که با ایجاد مضامین و موضوعات نو و ریختن آن در همان قالب غزل قدیم و سخن گفتن از دردها و مشکلات مردم، مجموعه شعرهایی را به عالم شعر و ادب تقدیم نمود که نشان می دهد که شعر وی زبان همدلی با مردم زمانش است و بنابراین باید سیمین را یک شاعر اجتماعی و مردمی دانست. قابل ذکر است که وی در غزل قدیم هم شعر سروده اما به گفتة خود این کار وی را قانع ننموده است و پیوسته به این هدف می اندیشیده که سخن از دل بگوید و یک شاعر تأثیر گذار باشد و دیگر سخن از مکررات و مضامین تکراری به میان نیاورد.
در این گفتار سعی شده است که با نگرش و درنگی هرچند کوتاه به شعر و قصه و خاطرات سیمین، برخی از ویژگیها و مضامین و عوامل مؤثر در ایجاد کلام وی مورد ارزیابی قرار گیرد.
نوع فایل: ورد 30 صفحه
فهرست
مقدمه ۷-۱
باب اول
اوضاع سیاسی، اجتماعی فرهنگی و ادبی دوران سید رضی
فصل اول: اوضاع سیاسی، اجتماعی و ادبی ۲۹-۹
بخش اول: اوضاع سیاسی ۹
بخش دوم: اوضاع اجتماعی ۱۵
بخش سوم: اوضاع فرهنگی و ادبی ۱۹
الف: نقش آل بویه در نهضت فکری و ادبی قرن چهارم ۲۱
ب: مظاهر فرهنگی و ادبی قرن چهارم ۲۲
۱- شعر ۲۳
۲- نثر ۲۷
۳- نقد ۲۸
۴- علم لغت ۲۸
فصل دوم: سید رضی شاعری از تبار علی(ع) ۷۷-۳۰
بخش اول: زندگینامه ی سید رضی
الف: ستاره ای از افق بغداد ۳۰
ب: شجره نامه ۳۱
۱- پدر( ابواحمد) ۳۲
۲- مادر( شیرزنی از تبار ناصرللحق) ۳۷
۳- ناصر کبیر یا فاتح مازندران ۳۸
ج: روزگار وصل و غنچه های پیوند ۳۹
د: غروبی نابهنگام ۴۱
هـ: ویژگیها و خصوصیات بارز اخلاقی رضی ۴۴
بخش دوم: زندگی علمی، ادبی و اجتماعی سیدرضی
الف: اساتید و مشایخ رضی ۴۹
ب: دانش آموختگان و تربیت یافتگان و روایت کنندگان مکتب رضی ۵۶
ج: مجتمع علمی« دارالعلم» یا اولین دانشگاه علوم اسلامی ۵۸
د: مناصب (نقابت، قضاوت، ریاست « امیرالحاج» ۶۱
هـ: تألیفات ۶۳
۱- شعر( دیوان اشعار) ۶۴
۲- سیره نویسی ۶۵
۳- رسائل( مجموعه ی مکاتبات) ۶۵
۴- فقه ۶۵
۵- نحو ۶۵
۶- تفسیر ۶۶
الف: حقائق التأویل فی متشابه التنریل ۶۶
ب: معانی القرآن ۶۶
۷- بلاغت ۶۷
الف: تلخیص البیان فی مجازات القرآن ۶۷
ب: نهج البلاغه ۶۷
ب۱: گردآورنده ی نهج البلاغه واقعاً کیست؟ ۶۸
ب۲: ادبیات نهج البلاغه ۷۴
ب۳: پژوهش های دانشمندان در اقیانوس نهج البلاغه ۷۵
باب دوم:
نقد و بررسی دیوان سیدرضی ۲۵۶-۷۸
فصل اول: دیوان رضی ۷۹
الف: نسخه های دیوان در کتابخانه های ایران و جهان ۸۵
ب: شروح یا نگاره هایی بر دیوان ۸۹
ج: اغراض و موضوعات موجود در دیوان ۹۰
فصل دوم: مدایح ۹۲
الف: ممدوحان رضی ۹۴
ب: ساختار قصیده های مدح ۱۰۹
ج: مضامین و مفاهیم مدیحه های رضی ۱۱۴
ج۱: شجاعت ۱۱۴
ج۲: بخشش و بخشندگی ۱۱۶
ج۳: خردورزی و نیک اندیشی( عصاره ی چهار خلیفه) ۱۱۹
ج۴: مقام ومنزلت اجتماعی ۱۲۱
ج۵: تبریک اعیاد و مناسبتها ۱۲۴
ج۶: بلیغان در نگاه بلیغ ۱۲۵
مدیحه های رضی در یک نگاه ۱۲۶
فصل سوم: رثاء« سوگنامه» ۱۳۰
الف: افرادی که شاعر در سوگ آنها مرثیه سرایی کرده است ۱۳۳
ب: فرهنگ عاشورا در سوگنامه های حسینی (۵ مرثیه با بررسی محتوایی آنها) ۱۳۸
ج: غمنامه ی مادر و تجلیل از مقام و منزلت زن مسلمان ۱۵۳
د: بررسی ساختار سوگنامه های رضی ۱۵۸
هـ : مضامین و موضوعات سوگنامه ها ۱۶۲
هـ ۱: سرانجام و سرنوشت انسان ۱۶۴
هـ ۲: پدیده ی مرگ و تأثیر آن بر مرثیه های رضی ۱۶۵
هـ ۳:بزرگداشت و بیان فضائل متوفی ۱۶۷
هـ ۴: تسلیت و همدردی با بازماندگان متوفی ۱۷۱
هـ ۵: اعلان جنگ با مرگ ۱۷۲
هـ ۶: تجلی رثای دوران جاهلیت در سوگنامه های شاعر ۱۷۳
نقد وبررسی سوگنامه های سید سوگوار ۱۷۴
فصل چهارم: فخر و حماسه ۱۷۸
الف: بررسی ساختار فخریات ۱۸۱
ب: مضامین فخریه های رضی ۱۸۲
ب۱:افتخار به اصل ونسب( شجره ی طیبه) ۱۸۳
ب۲: شاعری الگو در میدان اخلاق و عمل ۱۸۹
ب۳: قله ی عظمت در کوهسار ادب ۱۹۵
ج: ابعاد و ویژگی های فخریات رضی ۱۹۷
د: مقایسه ای میان فخریه های رضی و متنبّی ۲۰۰
فصل پنجم: غزلیات و حجازیات ۲۰۴
ترانه های سرزمین یار( حجازیات) ۲۰۶
الف: بررسی ساختارغزلیات ۲۱۰
ب: مضامین وموضوعات غزلهای رضی ۲۱۳
ج: ابعاد و ویژگی های غزلهای رضی ۲۱۵
حجازیات یا ترانه های سرزمین یار: ۲۱۸
الف: ساختار ترانه های سرزمین یار( غزلهای حجازی) ۲۱۸
متن و ترجمه غزل« لیلة السفح» ۲۱۹
نقد وبررسی غزل« لیلة السفح» ۲۲۴
برگزیده غزل« یا ظبیة البان…» ۲۲۹
ب: بررسی مکانهای سرزمین حجاز در حجازیات ۲۳۲
ج: مضامین و موضوعات غزلهای حجازی ۲۳۳
د: جایگاه حجازیات و تأثیرآن بر ادبیات عرب ۲۳۴
فصل ششم: هجویات ۲۳۷
الف: موضوعات و مضامین هجوهای رضی ۲۳۸
۱) هجو اخلاقی ۲۳۸
۲) هجو سیاسی ۲۴۰
ب: نمونه هایی از هجویات رضی ۲۴۱
فصل هفتم: پند و اندرز و حکمتها
الف: نمای کلی حکمتهای رضی ۲۴۳
ب: نمونه هایی از سخنان حکیمانه ی رضی ۲۴۴
زبدة البحث (چکیده پایان نامه به زبان عربی) ۲۴۹
چکیده ۲۶۹
موضوع: برای شناخت و شناساندن شخصیتهای برجسته علمی، یکی از بهترین روشها بررسی آثار مکتوب آنان است که بازتاب آرا و اندیشه ها و تجلیگاه علم و دانش آنهاست از آنجائیکه شناخت دقیق افکار و اندیشه های هر یک از بزرگان می تواند چراغ روشنگری فراروی نسل جوان باشد ما را بر آن داشت تا برای تحقق این آرمان مقدس، دست به دامن آسمان پرستاره ی علم ادب ببریم تا چراغی برگیریم.
لذا در این کهکشان، ستاره ای را رصد کردیم که هرچند غبار غرض ورزی وجهل آمیخته با گذشت زمان، چهره ی عالمتاب او را تا حدودی پوشانده است و آنگونه که شایسته شخصیت او بوده برای جهان علم و ادب شناخته نشده است.
وی شخصیت بی نظیری است که با داشتن مناصب فقاهت و زعامت و نقابت علویان و مناصب مختلف سیاسی، هیچگاه شیفته مظاهر و زخارف دنیوی نشد و لذا بواسطه ی اتصال به حقیقت هستی، اهل دل بود. عاطفه ی سرشار، روحیه ی حساس، وقریحه ی وقاد او باعث گردید که برای بیان حقایق و ثبت وقایع سلاح قدرتمند خود را بکار گیرد و در جهت تحقق اهداف و آرمانهایش گوش به ندای دل دهد که نتیجه آن اشعار نغز و دلنشین و سخنان زیبای اوست که دیوان شعری با چنین گلهایی فراهم آورد.
نوع فایل: ورد 270 صفحه
چکیده
تحولات اجتماعی، فرهنگی، عقیدتی و سیاسی که در پی ظهور اسلام در جامعه عربی، ایجاد شد به خودی خود، عرب را با مفاهیمی نو روبرو ساخت. و طبیعی است که به تبع نیاز جامعه، موضوعات جدیدی شکل گرفت و به دنبال آن نیاز به تولد لغاتی نو، جهت پاسخگویی به این نیاز ایجاد شده در سطح وسیع، در جامعه عربی، احساس شد. ایجاد واژگان جدید تنها راه پاسخگویی به این نیاز نبود، بلکه بهترین راه، بارور کردن و تلفیق واژگان و عبارات با یکدیگر، به قصد بیان مفاهیم نو بود.
بنابراین مادة اولیة مصطلحات اسلامی، همان ریشههای لغوی موجود در عصر جاهلی است که قالبهای اسلامی، در پی نیاز جامعه آن را وسعت داد.
البته نظر به اهمیت بالای مفاهیم اسلامی موجود در واژگان مولد، مجموعههای مختلفی در قالب فرهنگ نامههای گوناگون، در زمینه علوم اسلامی، به طور تخصصی شکل گرفت. از اینرو فرهنگهای متنوعی در زمینه اصطلاحات فقهی یا لغات و مصطلحات اصول اسلامی و یا در باب حقوق اسلامی و… تألیف گردید.
اما کیفیت کاربرد مصطلحات اسلامی در اشعار شعراء و اساساً میزان تأثیرپذیری شعر از آن، امری است در خور بررسی، که کمتر بدان پرداخته شده؛ از این رو به آن شدیم که پژوهشی در این باب انجام دهیم، تا نه به عنوان کاری کامل و در خور تقدیر بلکه در حد تحقیقی قابل نقد و بررسی، خدمت اهل نظر ارائه شود.
از آنجا که دامنه موضوع و حیطه زمانی مورد بررسی، وسیع بود، در انتخاب مصطلحات اسلامی، دست به گزینش زدیم؛ به این ترتیب معیار را در این گزینش، اصول و فروع دین و مباحث مربوط به آن قرار دادیم و همین معیار نیز، در طبقهبندی ارائه شده در خصوص مصطلحات، در نظر گرفته شد.
نوع فایل: ورد 200 صفحه
فهرست
خلاصه. ۱
مقدمه. ۲
ابزار و وسایل کتابت در دوران اسلام. ۳
کتابخانه های تمدن اسلامی.. ۳
الف: کتابخانه های شخصی.. ۶
ب: کتابخانه های مساجد. ۶
ج:کتابخانه های عمومی.. ۶
معرفی برخی از کتابخانه های عمومی دوران اسلامی.. ۷
کتابخانه حلب.. ۷
کتابخانه شاپور. ۷
کتابخانه سید رضی.. ۸
کتابخانه سید مرتضی.. ۸
د- کتابخانه های نیمه عمومی.. ۹
کتابخانه فارس… ۹
کتابخانه رامهرمز. ۹
کتابخانه بصره. ۱۰
کتابخانه ابن شاه مردان.. ۱۰
کتابخانه صاحب بن عباد. ۱۰
چگونگی اداره کتابخانه ها و نحوه در آمد و مخارج آنها ۱۱
شیوه های تهیه کتاب.. ۱۱
کتابخانه های ایران اسلامی.. ۱۲
دلایل افول کتابخانه های اسلامی.. ۱۵
عوامل برونی.. ۱۶
عوامل درونی.. ۱۶
نتیجه. ۱۷
یادداشتها : ۱۸
Abstract 20
دکتر غلامحسین سعیدیان.. ۲۲
چکیده. ۲۲
کلید واژهها ۲۳
مقدمه. ۲۴
آذربایجان بزرگ و امیرخان ترکمان.. ۲۵
پینوشتها و توضیحات.. ۳۶
منابع و مأخذ. ۴۸
سیاستهای شاه عباس اول در رونق تجاری ایران.. ۵۲
چکیده. ۵۲
واژههای کلیدی: ۵۲
مقدمه. ۵۲
اقدامات شاه عباس اول در رشد و تجارت.. ۵۷
الف- امینیت راهها ئ مبارزه با راهزنان.. ۶۰
ب- احداث راه و کاروانسرا ۶۰
ج- حمایت از اتباع خارجی ( بازرگانان و مبلغان مسیحی) ۶۲
د: استفاده از ارمنه در تجارت ابریشم. ۶۶
نتیجه. ۶۸
پینوشتها و یادداشتها ۶۹
فهرست منابع. ۷۳
عنوان مقاله: ۷۷
چکیده: ۷۷
کلید واژهها ۷۸
مقدمه: ۷۸
الف: شهرها ۸۱
ب: رودها و رودخانهها ۹۶
ج: دریاها و دریاچهها ۹۷
د-کوهها ۹۸
ه: دژها و قلاع. ۹۹
و: اماکن جغرافیایی دیگر. ۱۰۱
پی نوشتها ۱۰۳
فهرست منابع و ماخذ. ۱۰۹
خلاصه
با توجه به اهمیت کتاب و کتابخانه در جهان اسلام، که ناشی از تعالیم این مکتب آسمانی است، و وجود احادیث و روایات بیشماری از رسول اکرم و ائمه درباره دانش و پژوهش، جایگاه کتاب و کتابخانه در تمدن اسلام به وضوح آشکار می شود.
در دوران تمدن اسلامی دو دوره کلی و بارز وجود دارد، دوران رشد و شکوفایی علم و دانش در این تمدن، که باعث به وجود آمدن کتابخانه های بسیار بزرگ و کاملی شد که به کمک دانشمندان و محققان آن زمان به وجود آمدند و دیگر دوره افوق که در این دوره به دلایل مختلفی از جمله عوامل درونی و بیرونی، افول علم و دانش و در کنار آن کم رنگ شدن نقش کتابخانه ها در جهان اسلام را شاهد می باشیم.
مقدمه
کتاب و کتابخانه در تمدن از درجه و جایگاه ویژه و والایی برخوردار بوده است. این جایگاه بیشتر ناشی از تعالیم مکتب اسلام اس۰ت. اسلام؛ مکتب علم و دانش، و مسلمانان را به دانش اندوزی توصیه می کند. احادیث و روایات بیشماری از نبی اکرم و ائمه – علیهم السلام- درباره فضایل علم و دانش که از طریق کتاب و کتابخانه منتقل می شوند، وجود دارد.
با توجه به عنایت خاصی که مکتب اسلام به علم و دانش داشته است و راه بهروزی و سعادتمندی را از آن علما می داند، بدیهی است که توجه به کتاب به عنوان ابزاری با ارزش برای انتشار علوم در خور توجه و دقت است و نباید فراموش کرد که معجزه پیامبر اسلام خود، کتاب است و در دومین سوره قرآن کریم در ابتدا به کتاب اشاره دارد. ” ذالک الکتاب لا ریب فیه هدی للمتقین” (بقره، ۲).
اگر چه در روزگاران قدیم، کتاب همچون زمان حال گسترش پیدا نکرده بود، و افراد با سواد و کسانی که می توانستند بنویسند و بخوانند قشر وسیعی از جامعه نبودند، اما مسلمانان به ویژه در رابطه با اعتقادات دینی خود مبنی بر حفظ و نگهداری قرآن کریم از دستبرد حوادث روزگار و ثبت و ضبط آنچه از پیامبر اسلام می شنیدند، خود را موظف به نگارش می دانستند و بر حفظ و نگهداری آنها مراقبت می کردند.
مسلمانان هر چه از زمان پیامبر دورتر می شدند، خود را به نگارش و ثبت و ضبط وقایع نیازمند تر می دیدند و پا به پای تکامل خط و به همراه حفظ و ضبط قرآن کریم و آثار پیامبران و معصومین برای کسب اطلاع و آگاهی از اندوخته های اقوام دیگر نیز، تلاش وافر می نمودند.
نوع فایل: ورد 115 صفحه
فهرست مطالب
پیشگفتار……………………………………………………………………………………………………………..ا-ب
مقدمه………………………………………………………………………………………………………………..ب-ج
چکیده………………………………………………………………………………………………………………..ج-د
فصل اول: کلیات تحقیق
۱-۱مقدمه …………………………………………………………………………………………………………۱
۱-۲بیان مسئله……………………………………………………………………………………………………۲
۱-۳اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………..۲
۱-۴اهمیت تحقیق……………………………………………………………………………………………….۲
۱-۵ سئوالات تحقیق…………………………………………………………………………………………۳-۲
۱-۶ فرضیه ها…………………………………………………………………………………………………….۳
۱-۷ کلید واژه ها……………………………………………………………………………………………..۴-۳
فصل دوم: پیشینه تحقیق
۲-۱ مقدمه……………………………………………………………………………………………………۵
۲-۲ تاریخچه موضوع…………………………………………………………………………………. ۷-۶
۲-۳ پیشینه نظری…………………………………………………………………………………..۸-۷
۲-۴ پیشینه عملی(نقد کتاب)………………………………………………………………………………………………۹
۲-۵ ضرورت تحقیق……………………………………………………………………………………………………………….۹
فصل سوم: روش تحقیق
۳-۱ مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………۱۰
۳-۲ روش های مورد استفاده در تحقیق…………………………………………………………………………..۱۱
۳-۳ فنون گردآوری اطلاعات و توضیح آن ها…………………………………………………………………..۱۲
۳-۴ جمع آوری داده ها…………………………………………………………………………………………………….۱۲
۳-۵ تجزیه و تحلیل داده ها……………………………………………………………………………………………..۱۳
فصل چهارم: یافته های تحقیق
۴-۱ مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………….۱۴
۴-۲ قرآن کتاب آسمانی ما……………………………………………………………………………………………….۱۵
۴-۳ تعریف ادبیات……………………………………………………………………………………………………………. ۱۵
فرضیه ۱: ادبیات فارسی از کلام قرآن بهره های فراوانی گرفته است…………………………….۱۷-۱۶
۴-۴ تاثیرات دین اسلام در عرصه ی ادبیات………………………………………………………………۱۹-۱۷
۵-۴ صبر و شکیبایی قرآن در نظم شاعران………………………………………………………………..۲۰-۱۹
۶-۴ حدیث چیست………………………………………………………………………………………………………۲۱-۱۰
۴- ۶-۱-حدیث محبت در ادب فارسی………………………………………………………………………..۲۵-۲۱
فرضیه ۲: برخی از شعرای متقدم در آیات و احادیث در شعر خود بهره گرفته اند…………. ۳۵-۲۷
فرضیه ۳: میزان استفاده حافظ از احادیث و قرآن در اشعارش زیاد بوده است…………..۴۲-۳۶
فرضیه ۴: مولوی داستان یوسف را در اشعار خود بررسی کرده است………………………..۵۹-۴۳
فرضیه ۵: سنایی در اشعار خود به تصویر پردازی قرآنی پرداخته است…………………….۶۶-۶۰
فرضیه ۶: شهریار دراشعار خود از نهچ البلاغه بهره برده است………………………………….۹۸-۶۷
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
۵- ۱مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………….۱۲۸
۵-۲ بحث و نتیجه گیری………………………………………………………………………………………. ۱۳۰-۱۲۹
۵-۳ مشکلات تحقیق………………………………………………………………………………………………………۱۳۰
۵-۴- پیشنهادات تحقیق…………………………………………………………………………………………………۱۳۱
فهرست منابع و مآخذ……………………………………………………………………………۱۳۳-۱۳۲
پیوست
فهرست جداول…………………………………………………………………………..۱۲۷-۹۹
جدول ۱-۴- توزیع فراوانی افراد شرکت کننده در تحقیق بر حسب سن
جدول ۲-۴- شاخص های تمایل مرکزی و شاخص های پراکندگی سن افراد شرکت کننده در تحقیق
جدول ۳-۴- توزیع فراوانی سن افراد شرکت کننده در تحقیق به تفکیک پایه تحصیلی
جدول ۴-۴- توزیع فراوانی افراد شرکت کننده در تحقیق بر حسب پایه تحصیلی
جدول ۵-۴- توزیع فراوانی شغل پدر افراد شرکت کننده در تحقیق
جدول ۶-۴- توزیع فراوانی شغل پدر افراد شرکت کننده در تحقیق به تفکیک پایه تحصیلی
جدول ۷-۴- توزیع فراوانی تحصیلات پدر افراد شرکت کننده در تحقیق
جدول ۸-۴- توزیع فراوانی تحصیلات پدر افراد شرکت کننده در تحقیق به تفکیک پایه تحصیلی
جدول ۹-۴- توزیع فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده در تحقیق با تاثیر قرآن در ادب پارسی
جدول ۱۰-۴- توزیع فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده در تحقیق با تاثیر قرآن در ادب پارسی به تفکیک پایه تحصیلی
جدول ۱۱-۴- توزیع فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده در تحقیق با تاثیر حدیث در ادب پارسی
جدول ۱۲-۴- توزیع فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده در تحقیق با تاثیر حدیث در ادب پارسی به تفکیک پایه تحصیلی
جدول ۱۳-۴- توزیع فراوانی علاقه افراد شرکت کننده در تحقیق نسبت به شعرهای استفاده کننده از قران و احادیث
جدول ۱۴-۴- توزیع فراوانی علاقه افراد شرکت کننده در تحقیق نسبت به شعرهای استفاده کننده از قران و احادیث به تفکیک پایه تحصیلی
جدول ۱۵-۴- توزیع فراوانی نظر افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد ماندگاری اشعار شعرای پارسی استفاده کننده از قرآن و حدیث
جدول ۱۶-۴- توزیع فراوانی نظر افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد ماندگاری اشعار شعرای پارسی استفاده کننده از قرآن و حدیث به تفکیک پایه تحصیلی
جدول ۱۷-۴- توزیع فراوانی نظر افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد تاثیر قرآن و حدیث در ادبیات پارسی
جدول ۱۸-۴- توزیع فراوانی نظر افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد تاثیر قرآن و حدیث در ادبیات پارسی به تفکیک پایه تحصیلی
جدول ۱۹-۴- توزیع فراوانی دیدگاه افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد تاثیر قرآن و حدیث در فراگیر شدن ادبیات پارسی در سطح جهان
جدول ۲۰-۴- توزیع فراوانی دیدگاه افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد تاثیر قرآن و حدیث در فراگیر شدن ادبیات پارسی در سطح جهان به تفکیک پایه تحصیلی
جدول ۲۱-۴- توزیع فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده با شعرای استفاده کننده از قرآن و حدیث در اشعار خود
جدول۲۲-۴- توزیع فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده با شعرای استفاده کننده از قرآن و حدیث در اشعار خود به تفکیک پایه تحصیلی
جدول۲۳-۴- توزیع فراوانی موافق بودن افراد شرکت کننده در مورد تاثیر استفاده از قرآن و حدیث در کسب عبرت برای سایرین
جدول ۲۴-۴- توزیع فراوانی موافق بودن افراد شرکت کننده در مورد تاثیر استفاده از قرآن و حدیث در کسب عبرت برای سایرین به تفکیک پایه تحصیلی
جدول ۲۵-۴- توزیع فراوانی نظر افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد نقش قرآن و حدیث استفاده شده در ادبیات پارسی در زندگی بشری
جدول ۲۶-۴- توزیع فراوانی نظر افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد نقش قرآن و حدیث استفاده شده در ادبیات پارسی در زندگی بشری به تفکیک پایه تحصیلی
جدول ۲۷-۴- توزیع فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد اشعار استفاده کننده از قرآن و حدیث استفاده شده از طریق رسانه ها
جدول ۲۸-۴- توزیع فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد اشعار استفاده کننده از قرآن و حدیث استفاده شده از طریق رسانه ها به تفکیک پایه تحصیلی
جدول ۲۹-۴- تجزیه و تحلیل آماری بین پاسخ های داده شده توسط دو گروه شرکت کننده در تحقیق ( پایه تحصیلی پیش دانشگاهی ، پایه تحصیلی سوم دبیرستان )
فهرست منحنی ها………………………………………………………………..۱۲۶-۱۰۰
منحنی ۱-۴- درصد فراوانی سن افراد شرکت کننده در تحقیق
منحنی ۲-۴- توزیع فراوانی سن افراد شرکت کننده در تحقیق بر حسب پایه تحصیلی
منحنی ۳-۴- درصد فراوانی پایه تحصیلی افراد شرکت کننده در تحقیق
منحنی ۴-۴- درصد فراوانی شغل پدر افراد شرکت کننده در تحقیق
منحنی ۵-۴- توزیع فراوانی شغل پدر افراد شرکت کننده در تحقیق به تفکیک پایه تحصیلی
منحنی ۶-۴- درصد فراوانی تحصیلات پدر افراد شرکت کننده در تحقیق
منحنی ۷-۴- توزیع فراوانی تحصیلات پدر افراد شرکت کننده در تحقیق به تفکیک پایه تحصیلی
منحنی ۸-۴- درصد فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده در تحقیق با تاثیر قرآن در ادب پارسی
منحنی ۹-۴- توزیع فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده در تحقیق با تاثیر قرآن در ادب پارسی به تفکیک پایه تحصیلی
منحنی ۱۰-۴- درصد فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده در تحقیق با تاثیر حدیث در ادب پارسی
منحنی ۱۱-۴- توزیع فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده در تحقیق با تاثیر حدیث در ادب پارسی به تفکیک پایه تحصیلی
منحنی ۱۲-۴- درصد فراوانی علاقه افراد شرکت کننده در تحقیق نسبت به شعرهای استفاده کننده از قران و احادیث
منحنی۱۳-۴- توزیع فراوانی علاقه افراد شرکت کننده در تحقیق نسبت به شعرهای استفاده کننده از قران و احادیث به تفکیک پایه تحصیلی
منحنی ۱۴-۴- درصد فراوانی نظر افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد ماندگاری اشعار شعرای پارسی استفاده کننده از قرآن و حدیث
منحنی ۱۵-۴- توزیع فراوانی نظر افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد ماندگاری اشعار شعرای پارسی استفاده کننده از قرآن و حدیث به تفکیک پایه تحصیلی
منحنی ۱۶-۴- درصد فراوانی نظر افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد تاثیر قرآن و حدیث در ادبیات پارسی
منحنی ۱۷-۴- توزیع فراوانی نظر افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد تاثیر قرآن و حدیث در ادبیات پارسی به تفکیک پایه تحصیلی
منحنی ۱۸-۴- درصد فراوانی دیدگاه افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد تاثیر قرآن و حدیث در فراگیر شدن ادبیات پارسی در سطح جهان
منحنی ۱۹-۴- توزیع فراوانی دیدگاه افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد تاثیر قرآن و حدیث در فراگیر شدن ادبیات پارسی در سطح جهان به تفکیک پایه تحصیلی
منحنی ۲۰-۴- درصد فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده با شعرای استفاده کننده از قرآن و حدیث در اشعار خود
منحنی۲۱-۴- توزیع فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده با شعرای استفاده کننده از قرآن و حدیث در اشعار خود به تفکیک پایه تحصیلی
منحنی۲۲-۴- درصد فراوانی موافق بودن افراد شرکت کننده در مورد تاثیر استفاده از قرآن و حدیث در کسب عبرت برای سایرین
منحنی ۲۳-۴- توزیع فراوانی موافق بودن افراد شرکت کننده در مورد تاثیر استفاده از قرآن و حدیث در کسب عبرت برای سایرین به تفکیک پایه تحصیلی
منحنی ۲۴-۴- درصد فراوانی نظر افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد نقش قرآن و حدیث استفاده شده در ادبیات پارسی در زندگی بشری
منحنی ۲۵-۴- توزیع فراوانی نظر افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد نقش قرآن و حدیث استفاده شده در ادبیات پارسی در زندگی بشری به تفکیک پایه تحصیلی
منحنی ۲۶-۴- درصد فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد اشعار استفاده کننده از قرآن و حدیث استفاده شده از طریق رسانه ها
منحنی ۲۷-۴- توزیع فراوانی آشنایی افراد شرکت کننده در تحقیق در مورد اشعار استفاده کننده از قرآن و حدیث استفاده شده از طریق رسانه ها به تفکیک پایه تحصیلی
چکیده
خداوند برای هدایت انسان ها، پیامبران الهی را به سوی بشر مبعوث کرده است تا اندیشه و تفکر آنان را تحول و در رفتار و کردار افراد بشر و جوامع آنان تغییر ایجاد کند.
هدف از این گردآوری اشاره به تاثیر قرآن و حدیث، که هر دو در هدایت بشر نقش به سزایی دارند، است.
برای این منظور ما در این تحقیق به ترتیب زندگانی و تاثرات هشت تن از شاعران بزرگ را دنبال کردیم و برای این که تاثر هر نویسنده و سخنور را بهتر ردیابی کنیم از زندگانی آن شاعر و نویسنده به اجمال سخن گفتیم و میزان اشتغال وی به علوم قرآنی از جمله تفسیر کتاب مجید و احادیث رسول اکرم و اخبار معصومین را تا حد ممکن یادآوری کردیم.
در این تحقیق با توجه به پرسشنامه ای که تهیه گردید و در اختیار چهل نفر از دانش آموزان سال سوم و پیش دانشگاهی مدرسه آرمینه مصلی نژاد قرار گرفت، ما به بررسی میزان آشنایی آن ها با مفهوم قرآن و حدیث و نقش آن ها در ادبیات فارسی پرداختیم و پس از مشاهده- ی پاسخ نامه ها نتایج حاصل را به صورت جداول و نمودار هایی برای هر سوال به صورت مجزا نشان دادیم و پی بردیم که هر دو گروه آماری نتایج یکسانی داشتند.
نوع فایل: ورد 140 صفحه